- Tác giả sử dụng các hình ảnh đối lập trong không gian lớp học, thể khắc họa những cảm xúc mới lạ, không rõ lý do mà đến chính nhân vật tôi cũng khó tin được:

• Rõ ràng lớp học cũng không có để thêm gì đặc biệt – nhưng cảm thấy có mùi hương lạ đang lan tỏa.
• Bức hình treo trên tường không biết là gì – nhưng cảm thấy hay hay.
• Bộ bàn ghế của lớp học – nhưng tự lạm nhận là vật riêng của mình.
• Một người bạn ngồi cạnh lần đầu tiên gặp – nhưng không cảm thấy xa lạ, mà lại thấy quyến luyến vô cùng.

→ Những cung bậc cảm xúc, suy nghĩ tưởng như khó tin ấy chính là những cảm xúc rất thường tình của bất kì cậu học trò nào trong buổi đầu vào lớp học.

Truyện ngắn Tôi đi học của tác giả Thanh Tịnh đã diễn tả cảm xúc của nhân vật tôi trong buổi đầu tiên đến trường hết sức tinh tế. Thành công của truyện ngắn này được thể hiện trước tiên qua các thủ pháp nghệ thuật được sử dụng trong tác phẩm.

- Truyện kết hợp hài hòa giữa miêu tả, tự sự và biểu cảm; bốcục được sắp xếp theo dòng hồi tưởng của nhân vật về buổi tựu trường đầu tiên nên dễ cảm nhận.

- Truyện có nhiều tình cảm dạt dào về một thời tuổi thơ nên đậm chất trữ tình. Truyện cũng để lại nhiều chi tiết thú vị:

+ Lòng yêu mến, sự lo toan của người lớn đối với trẻ con trong lần đầu tiên các em được cắp sách đến trường.

+ Hình ảnh một buổi sớm mai đầy sương thu và gió lạnh, con đường làng vừa quen vừa lạ, ngôi trường Mĩ Lí, lớp học mới, bạn bè mới...

- Đặc biệt là những hình ảnh so sánh gắn với thiên nhiên, diễn tả cảm xúc và tâm trạng nhân vật:

+ Những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mây cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng,

+ Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

+ Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ.

Tất cả các chi tiết trên đã góp phần tạo nên chất thơ, chất trữ tình đằm thắm, thiết tha cho tác phẩm.

2.

• Đặc sắc nghệ thuật: Truyện ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng, từ hiện tại nhớ về quá khứ đã qua. Mạch truyện diễn biến theo trình tự thòi gian. Truyện có sự kết hợp hài hòa bằng cách kể kết hợp miêu tả và biểu cảm. Điều đó đã giúp nhan vật bộc lộ được những suy nghĩ, cảm xúc và tâm trạng vè ngày đầu tiên đi học.
• Sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ những yếu tố:
  • Tình huống truyện: buổi tựu trường đầu tiên trong đời chứa đựng cảm xúc thiết tha với bao kỉ niệm mới lạ, khó quên của nhân vật.
  • Từ những ý nghĩ ngây thơ và trong sáng của nhân vật Tôi.
  • Từ tình cảm ấm áp, trìu mến của người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đi học.
  • Từ hình ảnh tươi đẹp, trong sáng của quê hương, ngôi trường.