Truyền thống đạo lý của dân tộc ta đã quy định một số khuôn mẫu làm người, trong đó có mối quan hệ của con cái đối với cha mẹ,con cháu đối với ông bà. Ngoài lòng hiếu kính thì người con còn có bổn phận phải biết vâng lời dạy bảo của các bậc sinh thành. Bổn phận đó được ông bà ta nhắc nhở qua câu tục ngữ:

“ Cá không ăn muối cá ươn,

Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”

Bằng cách so sánh hiện tượng cá bị ươn khi không được ướp muối mặn, câu tục ngữ khẳng định nếu con cái mà không biết vâng lời dạy bảo của cha mẹ thì sẽ hư hỏng. với hình ảnh so sánh thật cụ thể nhưng lại có tính thuyết phục rất cao. Bởi lẽ, cha mẹ là người sinh ta ra, nuôi dưỡng ta nên người, cha mẹ luôn mong muốn con cái của mình ngoan ngoãn và trưởng thành. Cha mẹ rất thương yêu con cái, vì thương yêu nên muốn cho con mình những điều tốt đẹp nhất và bổn phận làm con là phải biết vâng lời dạy bảo của cha mẹ để trở thành người tốt trong xã hội. Và cha mẹ là người chin chắn, có đạo đức, nên những lời giáo huấn của người là những điều hay lẽ phải, hợp đạo nghĩa.

Hơn nữa, những lời khuyên dạy của cha mẹ thường được đúc kết từ những kinh nghiệm thực tế, nên vừa có giá trị đạo đức, vừa có tác dụng thực tiễn. Những điều đó sẽ giúp ta thành đạt hơn trong cuộc sống và khi bước vào đời ta sẽ đỡ cảm thấy bỡ ngỡ và lạc lỏng hơn nữa. Cho nên nếu như con cái mà không nghe lời cha mẹ thì con cái sẽ trở thành một người hư hỏng vì không cha mẹ nào đi dạy cho con cái những điều xấu, trái đạo đức.

Thực tế cho thấy, lịch sử các triều đại phong kiến nước ta cho thấy vị vua nào không tuân theo lời giáo huấn của tiên vương để chăm lo việc nước mà lại đam mê tửu sắc thì thường bị mất ngai vàng. Và cuộ sống quanh ta đã diền ra biết bao nhiêu cảnh con cái không vâng lời cha mẹ,luôn cãi lời cha mẹ không lo học hành mà thường hay bỏ học trốn học, chơi game, rượu chè, thuốc lá theo lời xúi giục của bạn bè cứ mãi mê ăn chơi rồi dẫn đến sự sa đọa và cuối cùng thì hủy hoại tương lai của mình, trở thành một kẻ thất nghiệp, có khi sa vào các tệ nạn xã hội. Trong khi đó các bạn khác thì vâng lời bố mẹ chăm lo học hành, chăm chỉ làm viecj giúp đỡ bố mẹ và người đó trở thành một người con chăm ngoan hiếu thảo, học hành thành đạt, có địa vị trong xã hội.

Nhưng đôi khi, che mẹ do không nắm bắt được ước mơ, nguyện vọng của con cái nên những lời khuyên bảo của cha mẹ có lúc lại làm cho con mình không thể nào phấn đấu được. Chẳng hạn như, một người muốn chọn học ngành , chọn trường đại học kia cho phù hợp với năng lực, sở thích và đáp ứng nhu cầu của xã hội nhưng cuối cùng phải chiều theo ý bố mẹ chọn ngành nghề không đúng với nguyện vọng uối cùng có nhiều người phải chán nản và không có hướng phấn đấu. Có khi lời khuyên của cha mẹ lại nhắm vào quyền lợi cá nhân, của gia đình, lại xung đột với quyền lợi của xã hội. Trong những trường hợp này,ta cần kiên nhẫn giải thích và thuyết phục cha mẹ thay vì chúng ta vâng lời cha mẹ một cách mù quáng.

Là người con chúng ta phải biết kính trên nhường dưới, vâng lời lễ phép với ông bà cha mẹ. Đạo làm con chúng ta phải giữ trọn chữ hiếu, chúng ta không nên cãi lời ông bà cha mẹ: “ Cá không ăn muối cá ươn,Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Câu tục ngữ là lời giáo dục tình cảm, đạo đức con người về lòng hiếu kính , thương yêu cha mẹ, quan hệ đầy tình nghĩa với hàng xóm,họ hàng, với mọi người chung quanh ta.

I. Mở bài:

- Giới thiệu bài ca dao “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”: Ca dao có câu “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”, đây chính là bài học nhận thức răn dạy phận làm con phải biết lắng nghe sự dạy bảo, lời khuyên răn của bậc cha mẹ

II. Thân bài:

- Giải thích các từ ngữ:

+ Cá ăn muối: Đem cá đã được mổ sạch đem ướp muối để cho thịt cá được ngấm muối, săn chắc và đỡ mùi tanh khi chế biến

+ Cá ươn: Là trạng thái cá chết để lâu, thịt mềm nhũn và có mùi hôi không còn mùi tanh đặc trưng của cá

+ Cãi cha mẹ: Những lời nói hay hành động làm trái lại lời dạy bảo, sai khiến của cha mẹ

+ Con hư: Người con không có giáo dục, hư hỏng, đốn mạt, không ra gì.

- Giải thích ý nghĩa câu ca dao: Con cái cãi lại lời cha mẹ giống như cá mà không được ăn muối, sẽ trở thành thứ hư hỏng, bỏ đi, không thể trở thành người tốt được

- Bình luận câu ca dao:

+ Tính đúng đắn của câu ca dao: Nếu con cái để ngoài tai những lời của cha mẹ thì mãi mãi vẫn không thể trưởng thành, không tiến bộ và nên người được, ngược lại còn khiến mình trở thành người con bất hiếu, vô giáo dục

+ Sự tiến bộ so với quan niệm cũ: Dù là cha mẹ nhưng cũng chỉ là con người, dễ có những lúc sai lầm, sẽ có lúc sai khiến con làm điều sai mà không nhận ra, chính vì vậy, người con phải biết lắng nghe và tiếp thu sự chỉ bảo của cha mẹ một cách chọn lọc

III. Kết bài:

- Bài học rút ra từ câu ca dao: Câu ca dao “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” thực sự là một bài học đạo đức quý giá đối với những người làm con, những người học sinh chúng ta chính là những người phải ghi nhớ và thực hiện theo đúng tinh thần của câu ca dao.

Một trong những đạo lý làm người căn bản và quan trọng nhất chính là đạo hiếu của người con đối với cha mẹ. Trong những tình cảm con người, duy chỉ có tình cảm cha mẹ và con cái là tình cảm thiêng liêng nhất, cha mẹ là người sinh thành và dưỡng dục con cái nên người, ngược lại, con cái phải hiếu thảo, lễ phép và vâng lời cha mẹ. Ca dao có câu "Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư", đây chính là bài học nhận thức răn dạy phận làm con phải biết lắng nghe sự dạy bảo, lời khuyên răn của bậc cha mẹ.

Ca dao tục ngữ xưa nghe sao mà gần gũi, thân thương với cuộc sống hằng ngày, hình ảnh con cá cũng được đưa vào ca dao trở thành hình ảnh minh họa cho những lời răn dạy. Chúng ta chẳng ai còn xa lạ gì với cá, nó có trong bữa ăn hằng ngày, và ai đã từng làm cá cũng sẽ biết cách nói "cá ăn muối" nghĩa là đem cá đã được mổ sạch đem ướp muối để cho thịt cá được ngấm muối, săn chắc và đỡ mùi tanh khi chế biến. Nếu cá không được ướp muối để lâu sẽ bị ươn, "cá ươn" chính là trạng thái cá chết để lâu, thịt mềm nhũn và có mùi hôi không còn mùi tanh đặc trưng của cá. "Con cãi cha mẹ" là những lời nói hay hành động làm trái lại lời dạy bảo, sai khiến của cha mẹ, cãi cha mẹ sẽ trở thành người "con hư" có nghĩa là người con không có giáo dục, hư hỏng, đốn mạt, không ra gì. Câu ca dao đã ví con cái cãi lại lời cha mẹ giống như cá mà không được ăn muối, sẽ trở thành thứ hư hỏng, bỏ đi, không thể trở thành người tốt được. Muối ở đây tương ứng với những lời răn dạy, chỉ bảo của cha mẹ, không ăn muối cá sẽ ươn giống như con không nghe lời cha mẹ, con sẽ khó mà nên người.

Trước hết, ta cần khẳng định rằng câu ca dao mang ý nghĩa đúng đắn và có giá trị đạo lý sâu sắc. Cha mẹ là người đã sinh ra ta, nuôi ta khôn lớn, trải qua cuộc sống và nhiều kinh nghiệm sống hơn con cái, những điều cha mẹ dạy bảo luôn là điều hay lẽ phải, bởi có cha mẹ nào lại không mong muốn những điều tốt đẹp nhất cho con mình. Thấy con làm cái này chưa đúng, cha mẹ chỉ bảo cặn kẽ cho con làm lại thật chính xác, thấy con làm điều trái với đạo lý, cha mẹ từ từ khuyên ngăn và dạy bảo giúp con tránh xa điều ác, làm người tốt. Cha mẹ không bao giờ lại đi dạy những thói hư tật xấu, truyền đạt những tư tưởng tiêu cực và nhồi nhét vào đầu con cái những điều không hay bởi cha mẹ nào cũng hết lòng vì con cái, mong cho con nên người, tài giỏi và thành đạt. Vì những điều tốt đẹp mà cha mẹ luôn muốn dành cho con cái nên con cái phải hiểu được tấm lòng cha mẹ, phải biết lắng nghe, ghi nhớ, kính trọng và vâng lời cha mẹ, những lời dạy bảo của cha mẹ đáng quý hơn ngàn vàng, quý trọng lời của cha mẹ mới là trọn đạo làm con. Nếu con cái để ngoài tai những lời của cha mẹ thì mãi mãi vẫn không thể trưởng thành, không tiến bộ và nên người được, ngược lại còn khiến mình trở thành người con bất hiếu, vô giáo dục. Ngày nay, tính đúng đắn của câu ca dao vẫn nguyên vẹn, tuy nhiên xét trong từng hoàn cảnh, không còn quan niệm con cái nhất nhất nghe theo lời sai bảo của cha mẹ mà bây giờ con cái có thể đứng trên quan điểm của mình bày tỏ ý kiến và trao đổi với bố mẹ. Dù là cha mẹ nhưng cũng sẽ có những lúc sai lầm, sẽ có lúc sai khiến con làm điều sai mà không nhận ra, chính vì vậy, người con phải biết lắng nghe và tiếp thu sự chỉ bảo của cha mẹ một cách chọn lọc. Cần có sự lắng nghe của cả hai phía, con nghe lời chỉ bảo của cha mẹ, cha mẹ cũng cần lắng nghe nguyện vọng và ý kiến của con cái, như vậy mới dung hòa được những vấn đề trong cuộc sống. Tuy nhiên, dù có quyền được bày tỏ ý kiến nhưng con cái phải luôn giữ phép tắc, lễ nghĩa, thái độ đúng mực, có được như vậy gia đình sẽ luôn hòa thuận, hạnh phúc, con cái nên người, cha mẹ nhẹ lòng.

Câu ca dao "Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư" thực sự là một bài học đạo đức quý giá đối với những người làm con, những người học sinh chúng ta chính là những người phải ghi nhớ và thực hiện theo đúng tinh thần của câu ca dao. Chúng ta cần phải biết lắng nghe lời của cha mẹ, trở thành con ngoan trò giỏi, hoàn thiện bản thân nên người, có ích cho gia đình và xã hội.

Từ xưa, truyền thống của Á Đông là con cái phải thương yêu, hiếu kính, vâng lời cha mẹ, “Cá không ăn muối cá ươn. Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”, vì đó là đấng sinh thành của mình, đã khổ cực nuôi mình khôn lớn, đã trải nghiệm, đi qua cuộc đời nhiều hơn nên cha mẹ có kinh nghiệm sống, những bài học quý giá truyền trao cho con cái, mà những kinh nghiệm, bài học đó đáng lẽ mình phải đi qua nhiều thất bại mới biết được nó.

Nghe lời cha mẹ thì bản ngã của đứa trẻ sẽ nhỏ xuống, vì nó phải nép mình, phải hạ mình xuống để tuân thủ mệnh lệnh, không cãi bướng, không cố chấp ý mình. Bản ngã nhỏ xuống thì nhiều đức tính xuất hiện.

Thứ nhất là khiêm hạ, đứa bé sẽ biết tôn trọng mọi người, không thấy mình hay, không thấy mình giỏi, như biển, biển là nơi thấp nhất nên trăm con sông đều đổ về biển. Cũng vậy, khi đứa bé khiêm hạ thì mọi điều tốt đẹp sẽ đến với nó. Có thể bẩm sinh nó chỉ là một người bình thường, không có năng khiếu gì đặc biệt, nhưng do bản ngã của nó rất nhỏ nên nó sẽ biết khiêm hạ, lễ phép với người lớn, tôn trọng mọi người. Từ đó, nó sẽ giỏi lên, cuộc đời nó sẽ phát triển theo một chiều hướng tốt.

Thứ hai là sức chịu đựng cao và lòng dũng cảm đứa bé sẽ chịu được khó khăn, cực khổ, nghịch cảnh, không ngại nguy khó. Vì bản ngã nhỏ thì người đó sẽ quên mình, xả thân vì đại nghĩa. Còn những người bản ngã lớn, lúc nào cũng chỉ biết có mình, cũng chỉ lo cho mình thì sức chịu đựng rất kém, thiếu dũng cảm vì sợ sẽ ảnh hưởng đến mình. Nhờ sức chịu đựng đó, mà ta thấy, khi nước ta bị ngoại xâm lấn chiếm, có những con người đã xông pha ra trận mạc, bất kỳ khó khăn nào cũng vượt qua được, quyết tâm bảo vệ bờ cõi, chỉ vì những con người đó khi nhỏ, họ đã được dạy phải vâng lời cha mẹ, vâng lời người lớn làm bản ngã họ nhỏ xuống, nên khi lớn lên, họ có đủ khả năng chịu đựng gian khó, nguy hiểm để đem lại hòa bình cho non sông.

Một lợi ích của sức chịu đựng cao nữa là khi đứa bé lớn lên, dựng vợ gả chồng thì hôn nhân, gia đình sẽ bền vững. Cái gốc là trong quan hệ vợ chồng, nhiều khi có những xích mích hay sai phạm, người có bản ngã lớn thì rất dễ nổi nóng, gây gổ, cố chấp, ít tha thứ cho nhau, dần dà nảy sinh những mâu thuẫn trong gia đình, người vợ hoặc người chồng chán nản, bèn đi tìm hạnh phúc riêng ở bên ngoài,… và kết cục là gia đình đổ vỡ, con cái bơ vơ, thiếu thốn tình cảm của cha mẹ, khi lớn lên rất dễ sa vào những cạm bẫy của cuộc đời. Còn người có bản ngã nhỏ thì có thể chịu đựng được khi xảy ra xích mích, khi người bạn đời của họ mắc phải sai phạm, cùng nhau giải quyết và giúp nhau vượt qua lỗi lầm, vì thế nên gia đình được hạnh phúc lâu dài. Đó là lý do vì sao ở Tây phương, vợ chồng ly dị nhiều hơn ở Đông phương, vì đứa trẻ ở Tây phương được dạy theo lối phát triển bản ngã, luôn cãi lời cha mẹ, để chứng tỏ cá tính của mình, để tự bảo vệ mình, nên khi lớn lên lập gia đình rất dễ đổ vỡ. Còn đứa trẻ ở Đông phương, khi nhỏ được dạy phải vâng lời cha mẹ triệt để, làm cho bản ngã nhỏ dần, khi lớn lập gia đình thì gia đình rất bền vững, hạnh phúc lâu dài. Khi đứa trẻ vâng lời cha mẹ thì bản ngã của nó sẽ héo úa dần, mà bản ngã héo úa dần thì những điều tốt đẹp sẽ nở hoa.

Hiện nay, do thời đại văn minh, sự toàn cầu hóa ngày càng tiến triển, văn hóa của các nước xâm nhập lẫn nhau là điều khó tránh khỏi. Lối sống tự do, phóng đãng của Tây phương đang xâm nhập vào nước ta làm mai một dần những truyền thống quý giá của ta từ bao đời. Trong đó, truyền thống con cái phải vâng lời cha mẹ bị mất đi một mảng rất lớn. Những luật lệ bảo vệ trẻ em vô lý và quá quắt của Tây phương đang từ từ xâm nhập vào nước ta, mà nguồn gốc của những luật lệ đó là một số trường hợp cá biệt, cha mẹ hành hạ con cái, một số ít mà thôi. Báo Thanh niên ngày 4/9/2009 có đăng tin một cô bé 6 tuổi bị người cha mất nhân tính của mình hành hạ, đến nỗi phải vào bệnh viện. Mọi người rất cảm thương cô bé đó và căm phẫn người cha tàn nhẫn. Rồi ta còn nghe thêm một số vụ bạo hành trẻ em, cha mẹ hành hạ con cái. Từ đó, báo chí bắt đầu lên tiếng nói rằng thầy cô, trường lớp phải dạy cho trẻ em cách phản kháng, chống đối người lớn để tự bảo vệ mình. Nhưng, chúng ta nên nhớ rằng, trong khoảng 30000 người, thì chỉ có 1 người hành hạ con cái, là một người cực ác, còn số còn lại đều yêu thương con mình hết lòng, tận tụy lo lắng cho con. Thế thì tại sao chúng ta chỉ dựa trên một vài trường hợp hết sức cá biệt mà dựng nên một bộ luật vô lý để tạo cơ hội cho trẻ em phản kháng, chống đối cha mẹ, đó có phải là một cái nhìn khiếm khuyết và thiển cận quá chăng? Báo chí chỉ nói một chiều, chỉ dựa trên một vài trường hợp, nhưng không nhìn đến số đông còn lại. Những bộ luật bảo vệ trẻ em vô lý đó sẽ làm cho đứa trẻ trong gia đình trở nên vô lễ và bất hiếu, vì nó biết phía sau lưng luôn có những lực lượng bảo vệ cho nó, khi cha mẹ làm nó không vừa ý, nó sẽ nhờ cảnh sát can thiệp. Hậu quả của những việc làm đó là giới trẻ ở Tây phương sống hư hỏng, ăn chơi trụy lạc, luôn khác người để chứng tỏ cá tính của bản thân, chống đối người lớn. Theo lối ngang ngược đó, bản ngã của những đứa trẻ ngày càng phát triển thêm, lớn lên nó sẽ sống kém bản lĩnh, hèn nhát nhưng lúc nào cũng ngạo mạn, xem mình là trên hết, chúng ta cứ tưởng tượng nếu trong một xã hội, mà phần đông là những người như thế thì đất nước này sẽ đi về đâu? Chúng ta hãy nghĩ xem cha mẹ khôn ngoan hơn con cái hay con cái khôn ngoan hơn cha mẹ? Cha mẹ yêu thương con cái hơn hay con cái yêu thương cha mẹ hơn? Trong việc dạy dỗ, sự nghiêm khắc tốt hơn hay sự dễ dãi, chiều chuộng tốt hơn? Nếu xét cho kỹ những điều đó thì tại sao chúng ta lại dành cho đứa trẻ quá nhiều quyền như thế? Nếu xét cho kĩ thì chúng ta mới thấy bộ luật bảo vệ trẻ em của Tây phương thật thiếu khôn ngoan và truyền thống con cái phải vâng lời cha mẹ của Đông phương thật đáng quý biết chừng nào!

Thế giới đang gióng lên hồi chuông báo động về đạo đức. Việt Nam đang từ từ mất dần những thuần phong mỹ tục đáng quý, trong đó có truyền thống con cái vâng lời cha mẹ. Nếu không ngăn chặn kịp thời thì lớp trẻ Việt Nam sớm muộn gì cũng đi theo vết xe đổ của Tây phương . Mọi người hãy cùng nhau chung tay góp sức lại để bảo vệ truyền thống tốt đẹp của ta, để chúng ta được sống lại những năm tháng yên bình, an vui, hạnh phúc, tràn đầy đạo đức của thuở xa xưa.

Từ xưa ông cha ta đã có câu: “Cá không ăn muối cá ươn.Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” để răn dạy con cháu phải biết vâng lời ông bà cha mẹ. Đấng sinh thành đã có công sinh thành và nuôi dưỡng chúng ta nên người nên chúng ta phải biết trân trọng những người đã sinh ra ta.

Cá không ăn muối cá ươn nghĩa đen của nó là cá mà không ăn muối thì sẽ bị ươn, bị hôi, bị biến chất và cũng giống như con cãi cha mẹ thì con sẽ hư hỏng. Ngụ ý của câu này khuyên cái cần phải biết vâng lời cha mẹ, sống trọn nghĩa tình. Cha mẹ chính là những người từng trải nên rất có kinh nghiệm và lời khuyên nhủ của cha mẹ đều là những lời có lý.

Ở xã hội của chúng ta luôn đề ra một chuẩn mực đạo đức nhất định, nếu như con cái như hỏng thì cha mẹ chính là người đầu tiên phải chịu trách nhiệm. Do vậy ngay từ khi còn bé chúng ta vẫn thường được căn dặn phải biết nghe lời cha mẹ, đi đâu cũng phải nghe lời người lớn và chính tư tưởng này cũng đã trở thành một truyền thống của Việt Nam ta.

Đây là một câu ca dao đúng với truyền thống của cha ông ta. Hồi nhỏ mỗi lần phạm lỗi thì chúng ta sẽ bị cha mẹ, ông, bà phạt, đây là một cách răn dạy con cái của cha ông chúng ta bởi vì “cá không ăn muối cá ươn”.

Tuy nhiên đôi lúc chúng ta cũng cần phải nhìn nhận lại vấn đề một cách toàn diện hơn. Bởi vì phàm là con người thì cũng sẽ có lúc đúng lúc sai, không phải bao giờ cũng có thể đúng hoàn toàn được. Có những vấn đề đôi lúc người lớn cũng không thể bao quát được toàn bộ vấn đề nên sẽ làm sai không đúng. Đặc biệt khi mà xã hội ta đang ngày càng thay đổi thì đôi khi con cái lại có những cái nhìn khác hơn so với thế hệ cũ cho nên cha mẹ cũng cần dung hòa được mối quan hệ thế hệ. Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta cãi lại lời cha mẹ mà cần phải có những cái nhìn đúng đắn hơn về vấn đề đừng nhất nhất nghe theo ý kiến phụ huynh để rồi đưa ra những quyết định sai lầm.

Cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư là câu ca được đúc kết từ hàng ngàn đời nay của cha ông ta. Cho dù thời đại có thay đổi thế nào đi nữa thì đến thời điểm hiện tại chúng vẫn còn nguyên giá trị. Mỗi chúng ta hãy biết nghe lời người lớn, suy nghĩ về những định hướng của người lớn để có được một định hướng đúng đắn nhé.

Cha mẹ là những người đã có công lao lớn sinh thành ra chúng ta, họ là những người có công lao như trời bể, chính vì thế những lời lẽ mà cha mẹ dành cho chúng ta là những tình cảm chân thành, chân thực và thiêng liêng nhất, chính vì thế dân gian ta mới có câu: “Cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”.

Câu ca dao trên ý muốn nói về cách sống và cư xử với những người cha, người mẹ, đã sinh thành ra mình, con phải biết quý trọng và nghe lời cha mẹ, những lời mà cha mẹ dành cho chúng ta là những điều tốt nhất, bởi tình cảm mà cha mẹ dành cho chúng ta là những tình cảm chân thành, gần gũi và thiêng liêng nhất. Cá không ăn muối cá ươn nó là một câu ví và sự so sánh có phần giúp người đọc liên tưởng, như chúng ta đều thấy cá không cho vào ngâm muối sẽ bị ươn và rất khó nấu, nhưng khi cho muối vào, cá sẽ khô và cứng hơn.

Cũng giống như con cái khi biết nghe lời những người cha, người mẹ của mình, thì sẽ trở thành những người có ích cho xã hội, những con người luôn được sự yêu thương, chăm sóc của cha mẹ, những tình cảm và sự yêu mến mà cha mẹ dành cho chúng ta là những thứ cao lớn như trời bể, không ai có thể sánh bằng.

Chính vì là những người con, chúng ta phải biết vâng lời, và lắng nghe những lời dạy bảo của cha mẹ, có như thế chúng ta mới trở thành những con người có ích cho xã hội, luôn biết coi trọng, giữ gìn và yêu thương những lời mà cha mẹ đã dành tặng cho chúng ta, đó là những tình cảm chân thành, da diết và đúng đắn nhất.

Ca dao chúng ta đã đề cập đến những khía cạnh quan trọng của đời sống, nhắc đến tình cảm gia đình, thì đó là những tình cảm thiêng liêng, chân thành và da diết nhất. Tình cảm đó giúp chúng ta vững vàng hơn cho cuộc sống, cha mẹ luôn là người yêu thương và lo lắng cho chúng ta hết mực, người sẽ luôn bên chúng ta, động viên, chia sẻ mọi khó khăn trong cuộc sống.

Một người luôn dành hết tình yêu thương, sự quan tâm, trân trọng và quý mến dành cho những người con của mình, tình cảm đó da diết trong từng nỗi nhớ, nó khắc họa biết bao nhiêu cảm xúc, tình cảm, những giá trị tinh hoa, văn hóa của cuộc sống, để dành tặng cho những người con của mình.

Cha mẹ là người yêu thương, sinh thành, công lao đó không có gì có thể sánh bằng, vì thế công lao trời bể mà cha mẹ dành cho chúng ta, mỗi người con như chúng ta cần phải biết coi trọng và giữ gìn những tình cảm đó, nó là những tình cảm thật đáng trọng, giữ gìn và phát huy mỗi ngày.

Là những người con, chúng ta cần phải biết yêu quý và vâng lời những người cha, người mẹ, họ là những người đi trước chúng ta, họ dành hết những tình cảm chân thành hết cho những người con của mình, chính vì thế, chúng ta cần phải biết giữ gìn và phát huy những giá trị cao lớn đó.

Cá không ăn ươn cá ươn, con cãi lời cha mẹ chăm đường con hư, quả không bao giờ sai, cha mẹ đã là người sinh thành ra chúng ta chính vì thế, chúng ta phải biết coi trọng, không được nói những lời lẽ làm cho cha mẹ buồn lòng, là những người con có hiếu trong gia đình, chúng ta phải biết quan tâm, chăm sóc và luôn dành những tình cảm yêu thương nhất cho cha mẹ của mình. Họ là người đã có công lao lớn cho chúng ta.

Dân tộc ta đã đúc kết ra rất nhiều những câu ca dao có giá trị, bài ca dao này đã để lại cho nhiều người rất nhiều những suy tư, suy nghĩ và cách ứng xử cho có đạo đức, có văn hóa với cha mẹ, luôn phải biết điều chỉnh hành vi của mình cho đúng với tôn ti trật tự trong gia đình. Cha mẹ đã dành cho chúng ta những tình cảm chân thành nhất, chính vì thế, chúng ta cần phải giữ gìn và tôn trọng những người cha, người mẹ của mình.

Trong cuộc sống, chúng ta cần phải biết sử dụng những câu ca dao này cho cuộc sống của mình, nó là những câu ca dao tạo nên rất nhiều những bài học có giá trị cho cuộc sống, những giá trị đó đáng được tôn trọng và giữ gìn mỗi ngày.

Câu ca dao trên đã để lại cho chúng ta rất nhiều suy nghĩ và chúng ta cần phải biết coi trọng và vận dụng những lời cốt lõi mà ông cha ta đã dành tặng cho những người con như chúng ta.

I. Mở bài:

- Giới thiệu bài ca dao “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”: Ca dao có câu “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”, đây chính là bài học nhận thức răn dạy phận làm con phải biết lắng nghe sự dạy bảo, lời khuyên răn của bậc cha mẹ

II. Thân bài:

- Giải thích các từ ngữ:

+ Cá ăn muối: Đem cá đã được mổ sạch đem ướp muối để cho thịt cá được ngấm muối, săn chắc và đỡ mùi tanh khi chế biến

+ Cá ươn: Là trạng thái cá chết để lâu, thịt mềm nhũn và có mùi hôi không còn mùi tanh đặc trưng của cá

+ Cãi cha mẹ: Những lời nói hay hành động làm trái lại lời dạy bảo, sai khiến của cha mẹ

+ Con hư: Người con không có giáo dục, hư hỏng, đốn mạt, không ra gì.

- Giải thích ý nghĩa câu ca dao: Con cái cãi lại lời cha mẹ giống như cá mà không được ăn muối, sẽ trở thành thứ hư hỏng, bỏ đi, không thể trở thành người tốt được

- Bình luận câu ca dao:

+ Tính đúng đắn của câu ca dao: Nếu con cái để ngoài tai những lời của cha mẹ thì mãi mãi vẫn không thể trưởng thành, không tiến bộ và nên người được, ngược lại còn khiến mình trở thành người con bất hiếu, vô giáo dục

+ Sự tiến bộ so với quan niệm cũ: Dù là cha mẹ nhưng cũng chỉ là con người, dễ có những lúc sai lầm, sẽ có lúc sai khiến con làm điều sai mà không nhận ra, chính vì vậy, người con phải biết lắng nghe và tiếp thu sự chỉ bảo của cha mẹ một cách chọn lọc

III. Kết bài:

- Bài học rút ra từ câu ca dao: Câu ca dao “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” thực sự là một bài học đạo đức quý giá đối với những người làm con, những người học sinh chúng ta chính là những người phải ghi nhớ và thực hiện theo đúng tinh thần của câu ca dao.

Một trong những đạo lý làm người căn bản và quan trọng nhất chính là đạo hiếu của người con đối với cha mẹ. Trong những tình cảm con người, duy chỉ có tình cảm cha mẹ và con cái là tình cảm thiêng liêng nhất, cha mẹ là người sinh thành và dưỡng dục con cái nên người, ngược lại, con cái phải hiếu thảo, lễ phép và vâng lời cha mẹ. Ca dao có câu "Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư", đây chính là bài học nhận thức răn dạy phận làm con phải biết lắng nghe sự dạy bảo, lời khuyên răn của bậc cha mẹ.

Ca dao tục ngữ xưa nghe sao mà gần gũi, thân thương với cuộc sống hằng ngày, hình ảnh con cá cũng được đưa vào ca dao trở thành hình ảnh minh họa cho những lời răn dạy. Chúng ta chẳng ai còn xa lạ gì với cá, nó có trong bữa ăn hằng ngày, và ai đã từng làm cá cũng sẽ biết cách nói "cá ăn muối" nghĩa là đem cá đã được mổ sạch đem ướp muối để cho thịt cá được ngấm muối, săn chắc và đỡ mùi tanh khi chế biến. Nếu cá không được ướp muối để lâu sẽ bị ươn, "cá ươn" chính là trạng thái cá chết để lâu, thịt mềm nhũn và có mùi hôi không còn mùi tanh đặc trưng của cá. "Con cãi cha mẹ" là những lời nói hay hành động làm trái lại lời dạy bảo, sai khiến của cha mẹ, cãi cha mẹ sẽ trở thành người "con hư" có nghĩa là người con không có giáo dục, hư hỏng, đốn mạt, không ra gì. Câu ca dao đã ví con cái cãi lại lời cha mẹ giống như cá mà không được ăn muối, sẽ trở thành thứ hư hỏng, bỏ đi, không thể trở thành người tốt được. Muối ở đây tương ứng với những lời răn dạy, chỉ bảo của cha mẹ, không ăn muối cá sẽ ươn giống như con không nghe lời cha mẹ, con sẽ khó mà nên người.

Trước hết, ta cần khẳng định rằng câu ca dao mang ý nghĩa đúng đắn và có giá trị đạo lý sâu sắc. Cha mẹ là người đã sinh ra ta, nuôi ta khôn lớn, trải qua cuộc sống và nhiều kinh nghiệm sống hơn con cái, những điều cha mẹ dạy bảo luôn là điều hay lẽ phải, bởi có cha mẹ nào lại không mong muốn những điều tốt đẹp nhất cho con mình. Thấy con làm cái này chưa đúng, cha mẹ chỉ bảo cặn kẽ cho con làm lại thật chính xác, thấy con làm điều trái với đạo lý, cha mẹ từ từ khuyên ngăn và dạy bảo giúp con tránh xa điều ác, làm người tốt. Cha mẹ không bao giờ lại đi dạy những thói hư tật xấu, truyền đạt những tư tưởng tiêu cực và nhồi nhét vào đầu con cái những điều không hay bởi cha mẹ nào cũng hết lòng vì con cái, mong cho con nên người, tài giỏi và thành đạt. Vì những điều tốt đẹp mà cha mẹ luôn muốn dành cho con cái nên con cái phải hiểu được tấm lòng cha mẹ, phải biết lắng nghe, ghi nhớ, kính trọng và vâng lời cha mẹ, những lời dạy bảo của cha mẹ đáng quý hơn ngàn vàng, quý trọng lời của cha mẹ mới là trọn đạo làm con. Nếu con cái để ngoài tai những lời của cha mẹ thì mãi mãi vẫn không thể trưởng thành, không tiến bộ và nên người được, ngược lại còn khiến mình trở thành người con bất hiếu, vô giáo dục. Ngày nay, tính đúng đắn của câu ca dao vẫn nguyên vẹn, tuy nhiên xét trong từng hoàn cảnh, không còn quan niệm con cái nhất nhất nghe theo lời sai bảo của cha mẹ mà bây giờ con cái có thể đứng trên quan điểm của mình bày tỏ ý kiến và trao đổi với bố mẹ. Dù là cha mẹ nhưng cũng sẽ có những lúc sai lầm, sẽ có lúc sai khiến con làm điều sai mà không nhận ra, chính vì vậy, người con phải biết lắng nghe và tiếp thu sự chỉ bảo của cha mẹ một cách chọn lọc. Cần có sự lắng nghe của cả hai phía, con nghe lời chỉ bảo của cha mẹ, cha mẹ cũng cần lắng nghe nguyện vọng và ý kiến của con cái, như vậy mới dung hòa được những vấn đề trong cuộc sống. Tuy nhiên, dù có quyền được bày tỏ ý kiến nhưng con cái phải luôn giữ phép tắc, lễ nghĩa, thái độ đúng mực, có được như vậy gia đình sẽ luôn hòa thuận, hạnh phúc, con cái nên người, cha mẹ nhẹ lòng.

Câu ca dao "Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư" thực sự là một bài học đạo đức quý giá đối với những người làm con, những người học sinh chúng ta chính là những người phải ghi nhớ và thực hiện theo đúng tinh thần của câu ca dao. Chúng ta cần phải biết lắng nghe lời của cha mẹ, trở thành con ngoan trò giỏi, hoàn thiện bản thân nên người, có ích cho gia đình và xã hội.

Dân tộc Việt Nam có truyền thống tôn trọng đạo lý từ ngàn xưa. Trong các quan hệ tình cảm thì quan hệ giữa cha mẹ và con cái là thiêng liêng nhất. Trách nhiệm lớn lao của cha mẹ là nuôi dạy các con nên người. Ngược lại, bổn phận của con cái là phải lễ phép và vâng lời cha mẹ. Vâng lời là biểu hiện của lòng hiếu thảo, của đạo làm con. Nếu trái lời cha mẹ, phụ lòng cha mẹ, con cái khó trở nên người tốt. Để khẳng định vai trò răn dạy, chỉ bảo của cha mẹ đối với con cái, người xưa đã có câu:

Cá không ăn muối cá ươn,
Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

Bài học lớn về đạo làm người được rút ra từ một thực tế hết sức đơn giản: mua cá ở chợ về, muốn giữ được tươi lâu, ta phải ướp muối. Cá thấm muối, thịt săn chắc, khi chế biến thành món ăn, hương vị sẽ đậm đà. Ngược lại, nếu để lâu không ướp muối, cá sẽ ươn, ăn mất ngon. Con cái không nghe lời dạy bảo của cha mẹ khác nào như cá không ăn muối, sẽ hư hỏng, không thể trở thành người tốt được.

Vấn đề mà câu tục ngữ đặt ra rất đúng. Sự hiểu biết, từng trải trong xã hội khiến cha mẹ có nhiều kinh nghiệm sống. Những kinh nghiệm ấy phải trả giá bằng mồ hôi, nước mắt, có khi cả bằng máu nên lại càng quý báu. Với tình thương yêu vô bờ, với trách nhiệm lớn lao, các bậc làm cha, làm mẹ không những tận tình mà còn không tiếc cả tâm sức của mình để chăm lo, nuôi dạy con cái ngày một lớn khôn cả về thể xác lẫn tâm hồn. Con váng mình sốt mấy, cha mẹ lo đêm lo ngày. Con học hành được điểm tốt, cha mẹ vui mừng. Con có biểu hiện không ngoan, cha mẹ đau lòng, xót ruột, tìm cách dạy dỗ, giáo dục.

Người xưa có câu: Nước mắt chảy xuôi; lại có câu: Có nuôi con mới biết lòng cha mẹ. Mong muốn duy nhất của cha mẹ là con cái nên người, tức là trở thành người tốt, có ích cho xã hội, làm rạng rỡ gia đình, Tổ quốc. Cho nên, những bậc cha mẹ chân chính đều thiết tha dạy con những điều đúng đắn, tâm huyết, có khi như là cắt ruột truyền cho con. Đó là nhiệm vụ, là lo toan, mong ước sâu xa, tha thiết nhất của cha mẹ.

Phận làm con nên biết rằng: trong đường đời, người thầy đầu tiên của con cái chính là cha mẹ. Cha mẹ dìu dắt con những bước chập chững đầu tiên . Cha mẹ dạy con những bài học đầu tiên. Cha mẹ chuẩn bị hành trang cho mỗi đứa con khi bước vào đời. Vì vậy, nghe lời, vâng lời cha mẹ trước tiên là biết vâng theo, tập theo cái đúng. Sau đó là tự mình nhận thấy đúng mà tự giác tiếp thu. Bấy giờ mới rõ những điều cha mẹ khuyên răn, dạy dỗ là điều hay, lẽ phải. Biết nghe, biết vâng lời cha mẹ là tỏ ra thành kính, biết thương, hiếu thảo với cha mẹ.

Trước đây, ông cha chúng ta quan niệm rằng con cái phải tuyệt đối phục tùng cha mẹ; chỉ một lòng thờ mẹ kính cha, nhất thiết không được trái lời. Ngày nay, quan niệm truyền thống ấy có phần thay đổi. Con cái phải vâng lời cha mẹ, nhưng cũng được phép bàn bạc, góp ý với cha mẹ để công việc đạt kết quả tốt hơn. Tuy nhiên, khi góp ý, con cái phải giữ thái độ lễ phép và đúng mực.

Cha mẹ gánh vác trách nhiệm chính trong gia đình nên có quyền quyết định mọi việc, song cha mẹ cũng nên biết lắng nghe tâm tư tình cảm của các con, hiểu rõ tính nết của con, để từ đó đưa ra những biện pháp giáo dục thích hợp, có hiệu quả hơn.

Có như vậy, quan hệ giữa cha mẹ và con cái mới thực sự gắn bó và gia đình sẽ sống trong không khí đầm ấm, thuận hòa, tôn trọng lẫn nhau. Đó là yếu tố để tạo nên hạnh phúc gia đình.

Thực tế xung quanh chúng ta cho thấy có nhiều người con tài đức vẹn toàn. Những bạn học sinh nghèo vượt khó là con ngoan, trò giỏi, là niềm tự hào của gia đình, nhà trường và xã hội. Ví dụ gần đây nhất là các anh chị Lý Thị Minh Tâm, Nguyễn Hòa Bình, Lê Minh Thắng, Phan Chí Hiếu, Chu Thị Kim Liên… vừa đi học vừa đi làm giúp đỡ gia đình mà vẫn thi đỗ vào từ một đến hai, thậm chí ba trường đại học với số điểm rất cao.

Bài học đạo đức mà câu tục ngữ trên nêu ra từ xưa vẫn là một kinh nghiệm quý, nhắc nhở mỗi người phải giữ đạo làm con. Nó có liên quan đến chữ hiếu , và chữ hiếu ngày nay dù có mang nét mới , tiến bộ của thời đại nhưng vẫn là đức lớn trong đạo làm người của dân tộc.

Truyền thống đạo lý của dân tộc ta đã quy định một số khuôn mẫu làm người, trong đó có mối quan hệ của con cái đối với cha mẹ,con cháu đối với ông bà. Ngoài lòng hiếu kính thì người con còn có bổn phận phải biết vâng lời dạy bảo của các bậc sinh thành. Bổn phận đó được ông bà ta nhắc nhở qua câu tục ngữ:

“Cá không ăn muối cá ươn,
Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”

Bằng cách so sánh hiện tượng cá bị ươn khi không được ướp muối mặn, câu tục ngữ khẳng định nếu con cái mà không biết vâng lời dạy bảo của cha mẹ thì sẽ hư hỏng. với hình ảnh so sánh thật cụ thể nhưng lại có tính thuyết phục rất cao. Bởi lẽ, cha mẹ là người sinh ta ra, nuôi dưỡng ta nên người, cha mẹ luôn mong muốn con cái của mình ngoan ngoãn và trưởng thành. Cha mẹ rất thương yêu con cái, vì thương yêu nên muốn cho con mình những điều tốt đẹp nhất và bổn phận làm con là phải biết vâng lời dạy bảo của cha mẹ để trở thành người tốt trong xã hội. Và cha mẹ là người chín chắn, có đạo đức, nên những lời giáo huấn của người là những điều hay lẽ phải, hợp đạo nghĩa.

Hơn nữa, những lời khuyên dạy của cha mẹ thường được đúc kết từ những kinh nghiệm thực tế, nên vừa có giá trị đạo đức, vừa có tác dụng thực tiễn. Những điều đó sẽ giúp ta thành đạt hơn trong cuộc sống và khi bước vào đời ta sẽ đỡ cảm thấy bỡ ngỡ và lạc lõng hơn nữa. Cho nên nếu như con cái mà không nghe lời cha mẹ thì con cái sẽ trở thành một người hư hỏng vì không cha mẹ nào đi dạy cho con cái những điều xấu, trái đạo đức.

Thực tế cho thấy, lịch sử các triều đại phong kiến nước ta cho thấy vị vua nào không tuân theo lời giáo huấn của tiên vương để chăm lo việc nước mà lại đam mê tửu sắc thì thường bị mất ngai vàng. Và cuộc sống quanh ta đã diễn ra biết bao nhiêu cảnh con cái không vâng lời cha mẹ,luôn cãi lời cha mẹ không lo học hành mà thường hay bỏ học trốn học, chơi game, rượu chè, thuốc lá theo lời xúi giục của bạn bè cứ mải mê ăn chơi rồi dẫn đến sự sa đọa và cuối cùng thì hủy hoại tương lai của mình, trở thành một kẻ thất nghiệp, có khi sa vào các tệ nạn xã hội. Trong khi đó các bạn khác thì vâng lời bố mẹ chăm lo học hành, chăm chỉ làm việc giúp đỡ bố mẹ và người đó trở thành một người con chăm ngoan hiếu thảo, học hành thành đạt, có địa vị trong xã hội.

Nhưng đôi khi, che mẹ do không nắm bắt được ước mơ, nguyện vọng của con cái nên những lời khuyên bảo của cha mẹ có lúc lại làm cho con mình không thể nào phấn đấu được. Chẳng hạn như, một người muốn chọn học ngành, chọn trường đại học kia cho phù hợp với năng lực, sở thích và đáp ứng nhu cầu của xã hội nhưng cuối cùng phải chiều theo ý bố mẹ chọn ngành nghề không đúng với nguyện vọng cuối cùng có nhiều người phải chán nản và không có hướng phấn đấu. Có khi lời khuyên của cha mẹ lại nhắm vào quyền lợi cá nhân, của gia đình, lại xung đột với quyền lợi của xã hội. Trong những trường hợp này,ta cần kiên nhẫn giải thích và thuyết phục cha mẹ thay vì chúng ta vâng lời cha mẹ một cách mù quáng.

Là người con chúng ta phải biết kính trên nhường dưới, vâng lời lễ phép với ông bà cha mẹ. Đạo làm con chúng ta phải giữ trọn chữ hiếu, chúng ta không nên cãi lời ông bà cha mẹ: “ Cá không ăn muối cá ươn,Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Câu tục ngữ là lời giáo dục tình cảm, đạo đức con người về lòng hiếu kính, thương yêu cha mẹ, quan hệ đầy tình nghĩa với hàng xóm,họ hàng, với mọi người chung quanh ta.

Từ xưa, truyền thống của Á Đông là con cái phải thương yêu, hiếu kính, vâng lời cha mẹ, “Cá không ăn muối cá ươn. Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”, vì đó là đấng sinh thành của mình, đã khổ cực nuôi mình khôn lớn, đã trải nghiệm, đi qua cuộc đời nhiều hơn nên cha mẹ có kinh nghiệm sống, những bài học quý giá truyền trao cho con cái, mà những kinh nghiệm, bài học đó đáng lẽ mình phải đi qua nhiều thất bại mới biết được nó.

Nghe lời cha mẹ thì bản ngã của đứa trẻ sẽ nhỏ xuống, vì nó phải nép mình, phải hạ mình xuống để tuân thủ mệnh lệnh, không cãi bướng, không cố chấp ý mình. Bản ngã nhỏ xuống thì nhiều đức tính xuất hiện.

Thứ nhất là khiêm hạ, đứa bé sẽ biết tôn trọng mọi người, không thấy mình hay, không thấy mình giỏi, như biển, biển là nơi thấp nhất nên trăm con sông đều đổ về biển. Cũng vậy, khi đứa bé khiêm hạ thì mọi điều tốt đẹp sẽ đến với nó. Có thể bẩm sinh nó chỉ là một người bình thường, không có năng khiếu gì đặc biệt, nhưng do bản ngã của nó rất nhỏ nên nó sẽ biết khiêm hạ, lễ phép với người lớn, tôn trọng mọi người. Từ đó, nó sẽ giỏi lên, cuộc đời nó sẽ phát triển theo một chiều hướng tốt.

Thứ hai là sức chịu đựng cao và lòng dũng cảm đứa bé sẽ chịu được khó khăn, cực khổ, nghịch cảnh, không ngại nguy khó. Vì bản ngã nhỏ thì người đó sẽ quên mình, xả thân vì đại nghĩa. Còn những người bản ngã lớn, lúc nào cũng chỉ biết có mình, cũng chỉ lo cho mình thì sức chịu đựng rất kém, thiếu dũng cảm vì sợ sẽ ảnh hưởng đến mình. Nhờ sức chịu đựng đó, mà ta thấy, khi nước ta bị ngoại xâm lấn chiếm, có những con người đã xông pha ra trận mạc, bất kỳ khó khăn nào cũng vượt qua được, quyết tâm bảo vệ bờ cõi, chỉ vì những con người đó khi nhỏ, họ đã được dạy phải vâng lời cha mẹ, vâng lời người lớn làm bản ngã họ nhỏ xuống, nên khi lớn lên, họ có đủ khả năng chịu đựng gian khó, nguy hiểm để đem lại hòa bình cho non sông.

Một lợi ích của sức chịu đựng cao nữa là khi đứa bé lớn lên, dựng vợ gả chồng thì hôn nhân, gia đình sẽ bền vững. Cái gốc là trong quan hệ vợ chồng, nhiều khi có những xích mích hay sai phạm, người có bản ngã lớn thì rất dễ nổi nóng, gây gổ, cố chấp, ít tha thứ cho nhau, dần dà nảy sinh những mâu thuẫn trong gia đình, người vợ hoặc người chồng chán nản, bèn đi tìm hạnh phúc riêng ở bên ngoài,… và kết cục là gia đình đổ vỡ, con cái bơ vơ, thiếu thốn tình cảm của cha mẹ, khi lớn lên rất dễ sa vào những cạm bẫy của cuộc đời. Còn người có bản ngã nhỏ thì có thể chịu đựng được khi xảy ra xích mích, khi người bạn đời của họ mắc phải sai phạm, cùng nhau giải quyết và giúp nhau vượt qua lỗi lầm, vì thế nên gia đình được hạnh phúc lâu dài. Đó là lý do vì sao ở Tây phương, vợ chồng ly dị nhiều hơn ở Đông phương, vì đứa trẻ ở Tây phương được dạy theo lối phát triển bản ngã, luôn cãi lời cha mẹ, để chứng tỏ cá tính của mình, để tự bảo vệ mình, nên khi lớn lên lập gia đình rất dễ đổ vỡ. Còn đứa trẻ ở Đông phương, khi nhỏ được dạy phải vâng lời cha mẹ triệt để, làm cho bản ngã nhỏ dần, khi lớn lập gia đình thì gia đình rất bền vững, hạnh phúc lâu dài. Khi đứa trẻ vâng lời cha mẹ thì bản ngã của nó sẽ héo úa dần, mà bản ngã héo úa dần thì những điều tốt đẹp sẽ nở hoa.

Hiện nay, do thời đại văn minh, sự toàn cầu hóa ngày càng tiến triển, văn hóa của các nước xâm nhập lẫn nhau là điều khó tránh khỏi. Lối sống tự do, phóng đãng của Tây phương đang xâm nhập vào nước ta làm mai một dần những truyền thống quý giá của ta từ bao đời. Trong đó, truyền thống con cái phải vâng lời cha mẹ bị mất đi một mảng rất lớn. Những luật lệ bảo vệ trẻ em vô lý và quá quắt của Tây phương đang từ từ xâm nhập vào nước ta, mà nguồn gốc của những luật lệ đó là một số trường hợp cá biệt, cha mẹ hành hạ con cái, một số ít mà thôi. Báo Thanh niên ngày 4/9/2009 có đăng tin một cô bé 6 tuổi bị người cha mất nhân tính của mình hành hạ, đến nỗi phải vào bệnh viện. Mọi người rất cảm thương cô bé đó và căm phẫn người cha tàn nhẫn. Rồi ta còn nghe thêm một số vụ bạo hành trẻ em, cha mẹ hành hạ con cái. Từ đó, báo chí bắt đầu lên tiếng nói rằng thầy cô, trường lớp phải dạy cho trẻ em cách phản kháng, chống đối người lớn để tự bảo vệ mình. Nhưng, chúng ta nên nhớ rằng, trong khoảng 30000 người, thì chỉ có 1 người hành hạ con cái, là một người cực ác, còn số còn lại đều yêu thương con mình hết lòng, tận tụy lo lắng cho con. Thế thì tại sao chúng ta chỉ dựa trên một vài trường hợp hết sức cá biệt mà dựng nên một bộ luật vô lý để tạo cơ hội cho trẻ em phản kháng, chống đối cha mẹ, đó có phải là một cái nhìn khiếm khuyết và thiển cận quá chăng? Báo chí chỉ nói một chiều, chỉ dựa trên một vài trường hợp, nhưng không nhìn đến số đông còn lại. Những bộ luật bảo vệ trẻ em vô lý đó sẽ làm cho đứa trẻ trong gia đình trở nên vô lễ và bất hiếu, vì nó biết phía sau lưng luôn có những lực lượng bảo vệ cho nó, khi cha mẹ làm nó không vừa ý, nó sẽ nhờ cảnh sát can thiệp. Hậu quả của những việc làm đó là giới trẻ ở Tây phương sống hư hỏng, ăn chơi trụy lạc, luôn khác người để chứng tỏ cá tính của bản thân, chống đối người lớn. Theo lối ngang ngược đó, bản ngã của những đứa trẻ ngày càng phát triển thêm, lớn lên nó sẽ sống kém bản lĩnh, hèn nhát nhưng lúc nào cũng ngạo mạn, xem mình là trên hết, chúng ta cứ tưởng tượng nếu trong một xã hội, mà phần đông là những người như thế thì đất nước này sẽ đi về đâu? Chúng ta hãy nghĩ xem cha mẹ khôn ngoan hơn con cái hay con cái khôn ngoan hơn cha mẹ? Cha mẹ yêu thương con cái hơn hay con cái yêu thương cha mẹ hơn? Trong việc dạy dỗ, sự nghiêm khắc tốt hơn hay sự dễ dãi, chiều chuộng tốt hơn? Nếu xét cho kỹ những điều đó thì tại sao chúng ta lại dành cho đứa trẻ quá nhiều quyền như thế? Nếu xét cho kĩ thì chúng ta mới thấy bộ luật bảo vệ trẻ em của Tây phương thật thiếu khôn ngoan và truyền thống con cái phải vâng lời cha mẹ của Đông phương thật đáng quý biết chừng nào!

Thế giới đang gióng lên hồi chuông báo động về đạo đức. Việt Nam đang từ từ mất dần những thuần phong mỹ tục đáng quý, trong đó có truyền thống con cái vâng lời cha mẹ. Nếu không ngăn chặn kịp thời thì lớp trẻ Việt Nam sớm muộn gì cũng đi theo vết xe đổ của Tây phương . Mọi người hãy cùng nhau chung tay góp sức lại để bảo vệ truyền thống tốt đẹp của ta, để chúng ta được sống lại những năm tháng yên bình, an vui, hạnh phúc, tràn đầy đạo đức của thuở xa xưa.

Cha mẹ là những người đã có công lao lớn sinh thành ra chúng ta, họ là những người có công lao như trời bể, chính vì thế những lời lẽ mà cha mẹ dành cho chúng ta là những tình cảm chân thành, chân thực và thiêng liêng nhất, chính vì thế dân gian ta mới có câu: “Cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”.

Câu ca dao trên ý muốn nói về cách sống và cư xử với những người cha, người mẹ, đã sinh thành ra mình, con phải biết quý trọng và nghe lời cha mẹ, những lời mà cha mẹ dành cho chúng ta là những điều tốt nhất, bởi tình cảm mà cha mẹ dành cho chúng ta là những tình cảm chân thành, gần gũi và thiêng liêng nhất. Cá không ăn muối cá ươn nó là một câu ví và sự so sánh có phần giúp người đọc liên tưởng, như chúng ta đều thấy cá không cho vào ngâm muối sẽ bị ươn và rất khó nấu, nhưng khi cho muối vào, cá sẽ khô và cứng hơn.

Cũng giống như con cái khi biết nghe lời những người cha, người mẹ của mình, thì sẽ trở thành những người có ích cho xã hội, những con người luôn được sự yêu thương, chăm sóc của cha mẹ, những tình cảm và sự yêu mến mà cha mẹ dành cho chúng ta là những thứ cao lớn như trời bể, không ai có thể sánh bằng.

Chính vì là những người con, chúng ta phải biết vâng lời, và lắng nghe những lời dạy bảo của cha mẹ, có như thế chúng ta mới trở thành những con người có ích cho xã hội, luôn biết coi trọng, giữ gìn và yêu thương những lời mà cha mẹ đã dành tặng cho chúng ta, đó là những tình cảm chân thành, da diết và đúng đắn nhất.

Ca dao chúng ta đã đề cập đến những khía cạnh quan trọng của đời sống, nhắc đến tình cảm gia đình, thì đó là những tình cảm thiêng liêng, chân thành và da diết nhất. Tình cảm đó giúp chúng ta vững vàng hơn cho cuộc sống, cha mẹ luôn là người yêu thương và lo lắng cho chúng ta hết mực, người sẽ luôn bên chúng ta, động viên, chia sẻ mọi khó khăn trong cuộc sống.

Một người luôn dành hết tình yêu thương, sự quan tâm, trân trọng và quý mến dành cho những người con của mình, tình cảm đó da diết trong từng nỗi nhớ, nó khắc họa biết bao nhiêu cảm xúc, tình cảm, những giá trị tinh hoa, văn hóa của cuộc sống, để dành tặng cho những người con của mình.

Cha mẹ là người yêu thương, sinh thành, công lao đó không có gì có thể sánh bằng, vì thế công lao trời bể mà cha mẹ dành cho chúng ta, mỗi người con như chúng ta cần phải biết coi trọng và giữ gìn những tình cảm đó, nó là những tình cảm thật đáng trọng, giữ gìn và phát huy mỗi ngày.

Là những người con, chúng ta cần phải biết yêu quý và vâng lời những người cha, người mẹ, họ là những người đi trước chúng ta, họ dành hết những tình cảm chân thành hết cho những người con của mình, chính vì thế, chúng ta cần phải biết giữ gìn và phát huy những giá trị cao lớn đó.

Cá không ăn ươn cá ươn, con cãi lời cha mẹ chăm đường con hư, quả không bao giờ sai, cha mẹ đã là người sinh thành ra chúng ta chính vì thế, chúng ta phải biết coi trọng, không được nói những lời lẽ làm cho cha mẹ buồn lòng, là những người con có hiếu trong gia đình, chúng ta phải biết quan tâm, chăm sóc và luôn dành những tình cảm yêu thương nhất cho cha mẹ của mình. Họ là người đã có công lao lớn cho chúng ta.

Dân tộc ta đã đúc kết ra rất nhiều những câu ca dao có giá trị, bài ca dao này đã để lại cho nhiều người rất nhiều những suy tư, suy nghĩ và cách ứng xử cho có đạo đức, có văn hóa với cha mẹ, luôn phải biết điều chỉnh hành vi của mình cho đúng với tôn ti trật tự trong gia đình. Cha mẹ đã dành cho chúng ta những tình cảm chân thành nhất, chính vì thế, chúng ta cần phải giữ gìn và tôn trọng những người cha, người mẹ của mình.

Trong cuộc sống, chúng ta cần phải biết sử dụng những câu ca dao này cho cuộc sống của mình, nó là những câu ca dao tạo nên rất nhiều những bài học có giá trị cho cuộc sống, những giá trị đó đáng được tôn trọng và giữ gìn mỗi ngày.

Câu ca dao trên đã để lại cho chúng ta rất nhiều suy nghĩ và chúng ta cần phải biết coi trọng và vận dụng những lời cốt lõi mà ông cha ta đã dành tặng cho những người con như chúng ta.

   Dân tộc Việt Nam có truyền thống tôn trọng đạo lí từ ngàn xưa. Trong các quan hệ tình cảm thì quan hệ giữa cha mẹ và con cái là thiêng liêng nhất. Trách nhiệm lớn lao của cha mẹ là nuôi dạy các con nên người. Ngược lại, bổn phận của con cái là phải lễ phép và vâng lời cha mẹ. Vâng lời là biểu hiện của lòng hiếu thảo, của đạo làm con. Nếu trái lời cha mẹ, phụ lòng cha mẹ, con cái khó trở nên người tốt. Để khẳng định vai trò dăn dạy, chỉ bảo của cha mẹ đối với con cái, người xưa đã có câu:

   Cá không ăn muối cá ươn,
Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

   Bài học lớn về đạo làm người được rút ra từ một thực tế hết sức đơn giản: mua cá ở chợ về, muốn giữ được tươi lâu, ta phải ướp muối. Cá thấm muối, thịt săn chắc, khi chế biến thành món ăn, hương vị sẽ đậm đà. Ngược lại, nếu để lâu không ướp muối, cá sẽ ươn, ăn mất ngon. Con cái không nghe lời dạy bảo của cha mẹ khác nào như cá không ăn muối, sẽ hư hỏng, không thể trở thành người tốt được.

Vấn đề mà câu tục ngữ đặt ra rất đúng. Sự hiểu biết, từng trải trong xã hội khiến cha mẹ có nhiều kinh nghiệm sống. Những kinh nghiệm ấy phải trả giá bằng mồ hôi, nước mắt, có khi cả bằng máu nên lại càng quý báu. Với tình thương yêu vô bờ, với trách nhiệm lớn lao, các bậc làm cha, làm mẹ không những tận tình mà còn không tiếc cả tâm sức của mình để chăm lo, nuôi dạy con cái ngày một lớn khôn cả về thể xác lẫn tâm hồn. Con váng mình sốt mấy, cha mẹ lo đêm lo ngày. Con học hành được điểm tốt, cha mẹ vui mừng. Con có biểu hiện không ngoan, cha mẹ đau lòng, xót ruột, tìm cách dạy dỗ, giáo dục.

Người xưa có câu: Nước mắt chảy xuôi; lại có câu: Có nuôi con mới biết lòng cha mẹ. Mong muốn duy nhất của cha mẹ là con cái nên người, tức là trở thành người tốt, có ích cho xã hội, làm rạng rỡ gia đình, Tổ quốc. Cho nên, những bậc cha mẹ chân chính đều thiết tha dạy con những điều đúng đắn, tâm huyết, có khi như là cắt ruột truyền cho con. Đó là nhiệm vụ, là lo toan, mong ước sâu xa, tha thiết nhất của cha mẹ.

Phận làm con nên biết rằng : trong đường đời, người thầy đầu tiên của con cái chính là cha mẹ. Cha mẹ dìu dắt con những bước chập chững đầu tiên . Cha mẹ dạy con những cài học đầu tiên. Cha mẹ chuẩn bị hành trang cho mỗi đứa con khi bước vào đời. Vì vậy, nghe lời, vâng lời cha mẹ trước tiên là biết vâng theo, tập theo cái đúng. Sau đó là tự mình nhận thấy đúng mà tự giác tiếp thu. Bấy giờ mới rõ những điều cha mẹ khuyên răn, dạy dỗ là điều hay, lẽ phải. Biết nghe, biết vâng lời cha mẹ là tỏ ra thành kính, biết thương, hiếu thảo với cha mẹ.

Trước đây, ông cha chúng ta quan niệm rằng con cái phải tuyệt đối phục tùng cha mẹ; chỉ một lòng thờ mẹ kính cha, nhất thiết không được trái lời. Ngày nay, quan niệm truyền thống ấy có phần thay đổi. Con cái phải vâng lời cha mẹ, nhưng cũng được phép bàn bạc, góp ý với cha mẹ để công việc đạt kết quả tốt hơn. Tuy nhiên, khi góp ý, con cái phải giữ thái độ lễ phép và đúng mực.

Cha mẹ gánh vác trách nhiệm chính trong gia đình nên có quyền quyết định mọi việc, song cha mẹ cũng nên biết lắng nghe tâm tư tình cảm của các con, hiểu rõ tính nết của con, để từ đó đưa ra những biện pháp giáo dục thích hợp, có hiệu quả hơn.

Có như vậy, quan hệ giữa cha mẹ và con cái mới thực sự gắn bó và gia đình sẽ sống trong không khí đầm ấm, thuận hòa, tôn trọng lẫn nhau. Đó là yếu tố để tạo nên hạnh phúc gia đình.

Thực tế xung quanh chúng ta cho thấy có nhiều người con tài đức vẹn toàn. Những bạn học sinh nghèo vượt khó là con ngoan, trò giỏi, là niềm tự hào của gia đình, nhà trường và xã hội. Ví dụ gần đây nhất là các anh chị Lý Thị Minh Tâm, Nguyễn Hòa Bình, Lê Minh Thắng, Phan Chí Hiếu, Chu Thị Kim Liên… vừa đi học vừa đi làm giúp đỡ gia đình mà vẫn thi đỗ vào từ một đến hai, thậm chí ba trường đại học với số điểm rất cao.

   Bài học đạo đức mà câu tục ngữ trên nêu ra từ xưa vẫn là một kinh nghiệm quý, nhắc nhở mỗi người phải giữ đạo làm con. Nó có liên quan đến chữ hiếu , và chữ hiếu ngày nay dù có mang nét mới , tiến bộ của thời đại nhưng vẫn là đức lớn trong đọa làm người của dân tộc.

 Truyền thống đạo lý của dân tộc ta đã quy định một số khuôn mẫu làm người, trong đó có mối quan hệ của con cái đối với cha mẹ,con cháu đối với ông bà. Ngoài lòng hiếu kính thì người con còn có bổn phận phải biết vâng lời dạy bảo của các bậc sinh thành. Bổn phận đó được ông bà ta nhắc nhở qua câu tục ngữ:

“ Cá không ăn muối cá ươn,

Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”

   Bằng cách so sánh hiện tượng cá bị ươn khi không được ướp muối mặn, câu tục ngữ khẳng định nếu con cái mà không biết vâng lời dạy bảo của cha mẹ thì sẽ hư hỏng. với hình ảnh so sánh thật cụ thể nhưng lại có tính thuyết phục rất cao. Bởi lẽ, cha mẹ là người sinh ta ra, nuôi dưỡng ta nên người, cha mẹ luôn mong muốn con cái của mình ngoan ngoãn và trưởng thành. Cha mẹ rất thương yêu con cái, vì thương yêu nên muốn cho con mình những điều tốt đẹp nhất và bổn phận làm con là phải biết vâng lời dạy bảo của cha mẹ để trở thành người tốt trong xã hội. Và cha mẹ là người chin chắn, có đạo đức, nên những lời giáo huấn của người là những điều hay lẽ phải, hợp đạo nghĩa.

Hơn nữa, những lời khuyên dạy của cha mẹ thường được đúc kết từ những kinh nghiệm thực tế, nên vừa có giá trị đạo đức, vừa có tác dụng thực tiễn. Những điều đó sẽ giúp ta thành  đạt hơn trong cuộc sống và khi bước vào đời ta sẽ đỡ cảm thấy bỡ ngỡ và lạc lỏng hơn nữa. Cho nên nếu như con cái mà không nghe lời cha mẹ thì con cái sẽ trở thành một người hư hỏng vì không cha mẹ nào đi dạy cho con cái những điều xấu, trái đạo đức.

Thực tế cho thấy, lịch sử các triều đại phong kiến nước ta cho thấy vị vua nào không tuân theo lời giáo huấn của tiên vương để chăm lo việc nước mà lại đam mê tửu sắc thì thường bị mất ngai vàng. Và cuộ sống quanh ta đã diền ra biết bao nhiêu cảnh con cái không vâng lời cha mẹ,luôn cãi lời cha mẹ không lo học hành mà thường hay bỏ học trốn học, chơi game, rượu chè, thuốc lá theo lời xúi giục của bạn bè cứ mãi mê ăn chơi rồi dẫn đến sự sa đọa và cuối cùng thì hủy hoại tương lai của mình, trở thành một kẻ thất nghiệp, có khi sa vào các tệ nạn xã hội. Trong khi đó các bạn khác thì vâng lời bố mẹ chăm lo học hành, chăm chỉ làm viecj giúp đỡ bố mẹ và người đó trở thành một người con chăm ngoan hiếu thảo, học hành thành đạt, có địa vị trong xã hội.

Nhưng đôi khi, che mẹ do không nắm bắt được ước mơ, nguyện vọng của con cái nên những lời khuyên bảo của cha mẹ có lúc lại làm cho con mình không thể nào phấn đấu được. Chẳng hạn như, một người muốn chọn học ngành , chọn trường đại học kia cho phù hợp với năng lực, sở thích và đáp ứng nhu cầu của xã hội nhưng cuối cùng phải chiều theo ý bố mẹ chọn ngành nghề không đúng với nguyện vọng uối cùng có nhiều người phải chán nản và không có hướng phấn đấu. Có khi lời khuyên của cha mẹ lại nhắm vào quyền lợi cá nhân, của gia đình, lại xung đột với quyền lợi của xã hội. Trong những trường hợp này,ta cần kiên nhẫn giải thích và thuyết phục cha mẹ thay vì chúng ta vâng lời cha mẹ một cách mù quáng.

   Là người con chúng ta phải biết kính trên nhường dưới, vâng lời lễ phép với ông bà cha mẹ. Đạo làm con chúng ta phải giữ trọn chữ hiếu, chúng ta không nên cãi lời ông bà cha mẹ: “ Cá không ăn muối cá ươn,Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Câu tục ngữ là lời giáo dục tình cảm, đạo đức con người về lòng hiếu kính , thương yêu cha mẹ, quan hệ đầy tình nghĩa với hàng xóm,họ hàng, với mọi người chung quanh ta.

Tự phụ, tự cao, cái bệnh ấy khác gì cá không ăn muối (ướp muối). Lắng nghe theo lời người trên, làm theo cái phải ấy là người biết. Cha ông đúc rút kinh nghiệm quả là tài tình.

Nhà nọ, một hôm bắt được hai con cá béo mới nói:

- Hôm nay còn nhiều đồ ăn, tạm cho chúng mày vào nồi, ướp muối để chiều làm thịt.

Hai con cá nghe thấy vậy, lo lắng lắm. Một con mới bảo con kia:

- Người ta nói: “Xót như xát muối”, sợ lắm, tôi chả tội gì mà phải vậy.

Con cá kia mới nói:

- Xót thật đấy, nhưng mình còn có ích, chứ không thì ươn thối, ươn tha ra đấy, người ta quẳng đi, lại chả làm mồi cho lũ kiến, thế thì còn đau đớn hơn nhiều.

Tiện ở góc bếp, vại muối cũng chêm vào:

- Đúng đấy, muốn để lâu được thì chịu khó xót một tí còn hơn là thối rũ xương ra, ai người ta thiết nữa.

Nói vậy nhưng con cá nọ cũng chẳng nghe ra. Nó quẫy đuôi một cái thật mạnh, văng mình ra khỏi nồi, tìm cách trốn.

Người nhà khi làm cá, chỉ thấy còn một con, mới đem mổ ướp muối. Còn con kia nhảy ra khỏi chậu, đến chiều tối thì nhớt khô cả lại, kiến bắt đầu bu đầy. Đến sáng hôm sau, nó đã chết ươn. Cho đến ngày hôm sau nữa thì bắt đầu thối rữa, người ta mới phát hiện ra nó, bèn xúc quẳng nó vào thùng phân. Lúc đó vại muối thấy vậy nói:

- Đúng là đồ không biết nghe lời. Đồ cá không ăn muối, ươn thối ươn tha ra vậy, ai còn cần mày nữa.

Tự phụ, tự cao, cái bệnh ấy khác gì cá không ăn muối (ướp muối). Lắng nghe theo lời người trên, làm theo cái phải ấy là người biết. Cha ông đúc rút kinh nghiệm quả là tài tình.

Cá không ăn muối cá ươn

Con cãi cha mẹ trăm đường con hư.

Mở bài : - Giới thiệu bài ca dao “Cá không ăn muối cá ươn - Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”:   - Nêu nội dung bài ca dao : Bài ca dao khuyên chúng ta phận làm con phải biết lắng nghe sự dạy bảo, lời khuyên răn của bậc cha mẹ

Thân bài :

- Giải thích các từ ngữ:

+ Cá ăn muối: Đem cá đã được mổ sạch đem ướp muối để cho thịt cá được ngấm muối, săn chắc và đỡ mùi tanh khi chế biến

+ Cá ươn: Là trạng thái cá chết để lâu, thịt mềm nhũn và có mùi hôi không còn mùi tanh đặc trưng của cá

+ Cãi cha mẹ: Những lời nói hay hành động làm trái lại lời dạy bảo, sai khiến của cha mẹ

+ Con hư: Người con không có giáo dục, hư hỏng, đốn mạt, không ra gì.

- Giải thích ý nghĩa câu ca dao: Con cái cãi lại lời cha mẹ giống như cá mà không được ăn muối, sẽ trở thành thứ hư hỏng, bỏ đi, không thể trở thành người tốt được

- Bình luận câu ca dao:

+ Tính đúng đắn của câu ca dao: Nếu con cái để ngoài tai những lời của cha mẹ thì mãi mãi vẫn không thể trưởng thành, không tiến bộ và nên người được, ngược lại còn khiến mình trở thành người con bất hiếu, vô giáo dục

+ Sự tiến bộ so với quan niệm cũ: Dù là cha mẹ nhưng cũng chỉ là con người, dễ có những lúc sai lầm, sẽ có lúc sai khiến con làm điều sai mà không nhận ra, chính vì vậy, người con phải biết lắng nghe và tiếp thu sự chỉ bảo của cha mẹ một cách chọn lọc

Kết bài : Khẳng định bài ca dao là  một bài học đạo đức quý giá đối với những người làm con về việc cần phải biết ngoan ngoãn, nghe lời cha mẹ

Cha mẹ, hay những bậc trưởng bối, cao niên… là những người có bề dày kinh nghiệm, hiểu biết và tu dưỡng, có thể chỉ dạy cho chúng ta những điều hay lẽ phải. Những thăng trầm mà ta đang trải qua, trong quá khứ họ cũng từng trải qua rồi, họ đã sớm biết nên dùng tâm thái nào đối đãi, phương pháp nào giải quyết vấn đề. Lắng nghe họ, ta có thể làm đầy thêm vốn liếng trí tuệ của ta, tránh mắc phải những sai lầm không đáng có.

Thế nhưng một số người trẻ, vì tâm cao khí ngạo, cho rằng mình đã đủ khôn ngoan, thậm chí còn hơn cả những “ông bà già cổ hủ lạc hậu” của thời đại cũ. Họ lấy lý do “khoảng cách thế hệ” mà từ chối lắng nghe lời khuyên răn của ông bà, cha mẹ. Họ càng không màng động đến những túi khôn của cha ông trong lịch sử, những kinh điển của Thánh hiền và lời dạy bảo của Đấng Giác Ngộ. 

Nếu so với các bậc hiền triết trong lịch sử mấy nghìn năm, con người chúng ta hôm nay đều là “con cháu”, là “người trẻ”. Con người hiện đại chế tạo ra máy tính, điện thoại, tên lửa, tàu ngầm… cảm thấy đã là tung hoành trên trời dưới biển, không gì không biết rồi. Vì thế, có một số người sinh lòng sùng bái khoa học kỹ thuật, mà lại coi thường, xem nhẹ những lời dạy bảo của người xưa.

Ví như cha ông ta thường căn dặn phải tôn kính Trời Đất, nhưng có một thời người ta lại thích “đấu Trời đấu Đất”, tham vọng “cải tạo tự nhiên”, khai thác và sử dụng tài nguyên một cách thô bạo để phục vụ phát triển kinh tế. Mãi đến khi sông ngòi ô nhiễm, đất đai cỗi cằn, thiên tai dồn dập, khí hậu đảo loạn… đe dọa sự tồn vong của nhân loại, đám con cháu ngông cuồng mới nhận ra phải “bảo vệ môi trường”, phải làm “nông nghiệp sinh thái”, mới bi bô ‘đánh vần’ mấy chữ “Thuận theo Tự Nhiên” mà Lão Tử đã nói từ cách đây 2500 năm.

Ví như cha ông ta thường căn dặn phải ăn ở hiền lành, vì “Thiện có thiện báo, ác có ác báo”, “Ở lành Trời dành phúc cho”, nhưng nhiều người thường ham cái lợi trước mắt mà làm hại người khác. Sản xuất thực phẩm bẩn, thuốc giả, làm điểm giả, chạy bằng giả, bòn rút công trình phúc lợi, phỉ báng Thần Phật, vu khống người tu luyện… tất cả hành vi “hại người lợi mình” ấy đều xuất phát từ việc chỉ tin vào “trí khôn” non nớt của bản thân, mà không nghe lời khuyên răn của người đi trước. Khi ác báo đến, họ hối hận liệu có còn kịp chăng?

Mở bài Giới thiệu câu ca dao“ Cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”

Cha mẹ là những người đã có công lao lớn sinh thành ra chúng ta, họ là những người có công lao như trời bể, chính vì thế những lời lẽ mà cha mẹ dành cho chúng ta là những tình cảm chân thành, chân thực và thiêng liêng nhất, chính vì thế dân gian ta mới có câu: “Cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”.

Thân bài Giải thích câu ca dao“ Cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”

Câu ca dao trên ý muốn nói về cách sống và cư xử với những người cha, người mẹ, đã sinh thành ra mình, con phải biết quý trọng và nghe lời cha mẹ, những lời mà cha mẹ dành cho chúng ta là những điều tốt nhất, bởi tình cảm mà cha mẹ dành cho chúng ta là những tình cảm chân thành, gần gũi và thiêng liêng nhất. Cá không ăn muối cá ươn nó là một câu ví và sự so sánh có phần giúp người đọc liên tưởng, như chúng ta đều thấy cá không cho vào ngâm muối sẽ bị ươn và rất khó nấu, nhưng khi cho muối vào, cá sẽ khô và cứng hơn
 

Cũng giống như con cái khi biết nghe lời những người cha, người mẹ của mình, thì sẽ trở thành những người có ích cho xã hội, những con người luôn được sự yêu thương, chăm sóc của cha mẹ, những tình cảm và sự yêu mến mà cha mẹ dành cho chúng ta là những thứ cao lớn như trời bể, không ai có thể sánh bằng.

Chính vì là những người con, chúng ta phải biết vâng lời, và lắng nghe những lời dạy bảo của cha mẹ, có như thế chúng ta mới trở thành những con người có ích cho xã hội, luôn biết coi trọng, giữ gìn và yêu thương những lời mà cha mẹ đã dành tặng cho chúng ta, đó là những tình cảm chân thành, da diết và đúng đắn nhất.

Ca dao chúng ta đã đề cập đến những khía cạnh quan trọng của đời sống, nhắc đến tình cảm gia đình, thì đó là những tình cảm thiêng liêng, chân thành và da diết nhất. Tình cảm đó giúp chúng ta vững vàng hơn cho cuộc sống, cha mẹ luôn là người yêu thương và lo lắng cho chúng ta hết mực, người sẽ luôn bên chúng ta, động viên, chia sẻ mọi khó khăn trong cuộc sống.

Một người luôn dành hết tình yêu thương, sự quan tâm, trân trọng và quý mến dành cho những người con của mình, tình cảm đó da diết trong từng nỗi nhớ, nó khắc họa biết bao nhiêu cảm xúc, tình cảm, những giá trị tinh hoa, văn hóa của cuộc sống, để dành tặng cho những người con của mình.

Cha mẹ là người yêu thương, sinh thành, công lao đó không có gì có thể sánh bằng, vì thế công lao trời bể mà cha mẹ dành cho chúng ta, mỗi người con như chúng ta cần phải biết coi trọng và giữ gìn những tình cảm đó, nó là những tình cảm thật đáng trọng, giữ gìn và phát huy mỗi ngày.

Là những người con, chúng ta cần phải biết yêu quý và vâng lời những người cha, người mẹ, họ là những người đi trước chúng ta, họ dành hết những tình cảm chân thành hết cho những người con của mình, chính vì thế, chúng ta cần phải biết giữ gìn và phát huy những giá trị cao lớn đó.

Cá không ăn ươn cá ươn, con cãi lời cha mẹ chăm đường con hư, quả không bao giờ sai, cha mẹ đã là người sinh thành ra chúng ta chính vì thế, chúng ta phải biết coi trọng, không được nói những lời lẽ làm cho cha mẹ buồn lòng, là những người con có hiếu trong gia đình, chúng ta phải biết quan tâm, chăm sóc và luôn dành những tình cảm yêu thương nhất cho cha mẹ của mình. Họ là người đã có công lao lớn cho chúng ta.

Dân tộc ta đã đúc kết ra rất nhiều những câu ca dao có giá trị, bài ca dao này đã để lại cho nhiều người rất nhiều những suy tư, suy nghĩ và cách ứng xử cho có đạo đức, có văn hóa với cha mẹ, luôn phải biết điều chỉnh hành vi của mình cho đúng với tôn ti trật tự trong gia đình. Cha mẹ đã dành cho chúng ta những tình cảm chân thành nhất, chính vì thế, chúng ta cần phải giữ gìn và tôn trọng những người cha, người mẹ của mình.

+ Mở bài:

– Nêu khái quát ý nghĩa câu ca dao trên trong đời sống gia đình:

– Trong gia đình, cha mẹ là người quan trọng nhất đối với chúng ta, bởi họ có công sinh thành, dưỡng dục chúng ta. Công lao của cha mẹ được ví như trời biển. Vì vậy, những lời cha mẹ dạy dỗ chúng ta, khuyên nhủ chúng ta phận làm con cần phải biết nghe lời thì mới làm tròn hiếu đạo. Chính vì vậy, trong kho tàng ca dao tục ngữ nước ta có câu “Cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”

+ Thân bài:

– Phân tích ý nghĩa của câu ca dao trên? Câu ca dao này muốn khuyên con người chúng ta phải biết ứng xử hiếu nghĩa với cha mẹ, những người đã vất vả mang nặng đẻ đau, cho chúng ta hình hài, nuôi dưỡng chăm sóc ta từ khi ta còn là một đứa trẻ bé bỏng chưa có sức lực tự chăm sóc bản thân. Tình cảm của cha mẹ dành cho ta là vô bờ bến.

– Vì sao phải thương yêu, nghe lời cha mẹ? Cha mẹ cũng luôn là người thương yêu ta nhất, chăm sóc ta bằng những tình cảm cao quý, vì vậy những lời cha mẹ dạy dỗ, khuyên bảo chúng ta chỉ mong những điều tốt đẹp cho ta mà thôi không chứa hàm ý xấu xa nào hết.

– Giải thích nghĩa của cá không ăn muối cá ươn vì sao? Vì cá khi muốn làm mắm hoặc muốn để lâu thì phải được rửa sạch, mổ ruột rồi sau đó ướp thật nhiều muối. Chính vị mặn của muối sẽ giúp cho con cá đó tươi lâu giữ được mùi vị thơm ngon, không bị hư hỏng, bốc mùi hôi thối phải bỏ đi. Con cá đó muốn hữu dụng có ích thì cần phải ăn muối, ướp muối để bảo quản.

– Vì sao con không nghe lời cha mẹ trăm đường con hư? Một người con dù vì bất kỳ lý do nào cũng cần phải nghe lời cha mẹ, bởi cha mẹ chỉ khuyên con những điều tốt đẹp mong con sau này thành người có ích, đóng góp sức lực, và trí tuệ cho xã hội, được mọi người nể trọng, yêu mến, kính phục. Không có một cha mẹ nào lại muốn con mình hư hỏng, chơi bời lêu lổng làm điều phi pháp, trái đạo đức, pháp luật.

– Mở rộng vấn đề bàn luận về công lao của cha mẹ với chúng ta như thế nào?Câu ca dao này đề cập đến tình cảm gia đình thiêng liêng cao cả. Trong cuộc sống con người sẽ có những lúc chúng ta gặp khó khăn trong công việc, cuộc sống những lúc như thế chúng ta thường tìm về với gia đình, với cha mẹ những người luôn chở che yêu thương chúng ta vô điều kiện, luôn giang tay nâng bước chúng ta đi khi chúng ta cần.

– Cha mẹ là người luôn chịu hy sinh, thiệt thòi cho con cái như thế nào? Cha mẹ là người luôn cho đi mà không bao giờ đòi hỏi nhận về, những tình cảm mà cha mẹ dành cho con cái của mình thì không gì có thể sánh được. Nó được ví như câu ca dao mà ai trong chúng ta cũng đều biết, đều thuộc:

“Công cha như núi Thái Sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”

-Công cha được ví cao tựa như núi Thái Sơn, một ngọn núi xanh tươi, hùng vĩ, thể hiện cho sự mạnh mẽ, bao la, ngút ngàn.

–Nghĩa mẹ là gì? Thể hiện cho tình yêu thương che chở của người mẹ dành cho con lúc nào cũng âm thầm, dịu dàng, mát mẻ, trong lành như dòng suối từ trong nguồn chảy ra. Dòng suối nguồn là dòng suối không bao giờ cạn nước. Tình mẹ dành cho con cũng không bao giờ có bờ bến nào sánh được, không bao giờ khô cạn. Nó cứ chảy, âm thầm chảy suốt cuộc đời mẹ mà thôi.

–Phận làm con chúng ta phải làm gì mới đúng? Chúng ta phải biết báo đáp ơn nghĩa, tình cảm đó mới là con người sống đúng đạo đức, đúng chuẩn mực xã hội. Những người con phải có trách nhiệm nghe lời, hiếu kính, phụng dưỡng cha mẹ mình khi cha mẹ già yếu đó chính là lý lẽ ngàn đời mà ông cha ta đã dạy.

– Việc nghe lời cha mẹ là đúng hay sai? Việc nghe lời cha mẹ là bổn phận, là trách nhiệm, đồng thời cũng là quyền lợi của một người con. Bởi người xa có câu “Có cha có mẹ vẫn hơn, không cha không mẹ như đàn đứt dây”. Những ai đang được sống cùng cha mẹ, được cha mẹ dạy bảo, khuyên nhủ những điều hay lẽ phải đó chính là niềm hạnh phúc vô bờ bến.

– Mở rộng thực tế cần phải lựa chọn việc nghe lời như thế nào? Trong cuộc sống thực tế cũng không phải điều gì cha mẹ nói cũng đúng hết. Vì vậy, đôi khi chúng ta cũng phải biết cân nhắc thật kỹ, rồi mới đưa ra quyết định. Nhưng dù trong trường hợp nào dù cha mẹ đúng hay sai chúng ta cũng phải phân tích cho cha mẹ hiểu lý do mà chúng ta không nghe theo lời cha mẹ, không nên to tiếng, cãi lại làm cha mẹ buồn lòng.

+ Kết

-học sinh còn đang ngồi trên ghế nhà trường chúng ta cần phải biết vâng lời cha mẹ, thầy cô giáo, chăm chỉ học tập, tuân thủ các nội quy, quy định mà nhà trường đặt ra để cha mẹ vui lòng. Ngoài giờ học trên lớp, về nhà chúng ta cũng nên giúp đỡ cha mẹ việc nhà, chia sẻ những gánh nặng cùng cha mẹ, để cha mẹ vui lòng, gia đình luôn đầm ấm, hạnh phúc.

    Mở bài

-               Dân tộc Việt Nam có truyền thống tôn trọng đạo lí, đề cao chữ hiếu.

-               Quan hệ giữa cha mẹ và con cái là quan hệ máu thịt thiêng liêng. Con cái phải nghe lời dạy bảo của cha mẹ thì mới đúng đạo lí ở đời. Để răn dạy thế hệ trẻ, ông cha ta đã có câu:

Cá không ăn muối cá ươn Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

2.              Thân bài

a.               Giải thích ý nghĩa câu ca dao

-               Giải nghĩa các từ ngữ: cá ăn muối: cá ướp, thấm muối (nghĩa tường minh).; cá ươn: cá chết, thịt đã biến chất, có mùi hôi (nghĩa chính).

-              Giải thích nghĩa hàm ẩn của câu ca dao: Con cái không nghe theo lời dạy bảo đúng đắn cha mẹ là con hư và khó có thể nên người.

b.              Bình luận câu ca dao

+ Mặt đúng

-                Con phải kính trọng, vâng lời cha mẹ mới trọn đạo làm con.

-               Cha mẹ là những người từng trải, nhiều kinh nghiệm sống và bao giờ cũng mong con nên người. Vì vậy những lời dạy bảo, khuyên nhủ của cha mẹ đối với con cái là rất cần ‘thiết, quý báu, con cái nên nghe theo.

+ Mặt cần bàn thêm

-Theo quan niệm trước đây: người con phải tuyệt đối nghe lời cha mẹ (dù đúng hay sai).

-Theo quan niệm ngày nay: người con có quyền bày tỏ ý kiến của mình trước một vấn đề nào đó của gia đình, với thiện chí và mục đích xây dựng. Cha mẹ lắng nghe và tôn trọng ý kiến của con cái, nếu thấy đúng, nên tham khảo.

c.              Bài học rút ra từ câu ca dao trên

-                Con cái phải lễ phép, kính trọng và vâng lời cha mẹ.

-              Vâng lời là biểu hiện của lòng biết ơn và sự hiếu thảo đối với cha mẹ.

3.             Kết bài

Khẳng định ý nghĩa đúng đắn của câu ca dao và bài học đạo lí mà ông cha ta gửi gắm qua câu tục ngữ trên.