Trẻ em là một đề tài không quá mới lạ của văn chương Việt Nam. Nhưng trong đó, tác phẩm làm em ấn tượng nhất vẫn là truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê của nhà văn Khánh Hoài.

Truyện ngắn này em đã đọc rất nhiều lần và mỗi lần đọc, em đều có những cảm xúc xót xa, thương tiếc cho số phận của Thành và Thủy như lần đầu tiên. Thành và Thủy là hai anh em ruột thịt. Cũng như bao cặp anh em khác, hai người lớn lên cùng nhau, luôn ở cạnh, quan tâm, chăm sóc lẫn nhau. Là một người anh trai, Thành luôn che chở, quan tâm em gái hết mực khi chiều nào cũng đưa em về nhà. Còn Thủy, em luôn ngoan ngoãn, quan tâm anh mình. Đặc biệt, có lần em mang kim chỉ chạy ra tận sân bóng để vá áo cho anh kẻo sợ anh bị mẹ mắng. Trong những năm tháng ấy, hai anh em có cùng nhau rất nhiều kỉ niệm đẹp, khiến tình cảm càng thêm bền chặt. Thế nhưng, giông tố ập đến. Bố mẹ bất ngờ li hôn, khiến cho hai anh em phải xa nhau. Người anh ở lại với bố, còn người em trở về quê với mẹ. Từ đây hai người không còn được sống cùng với nhau nữa, không còn ngày ngày cùng nhau đi học nữa. Xót xa, cay đắng làm sao. Khi hay tin giữ này, Thủy bất giác run lên bần bật, em khóc suốt cả đêm, đôi mắt lúc nào cũng như người mất hồn. Còn Thành, là anh trai, em cố kìm nén cảm xúc của mình lại. Thế nhưng sao khó khăn quá. Thành cố gắng không khóc, cắn chặt môi để tiếng khóc không bật ra, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo. Đến lúc chia đồ chơi, Thành quyết định để hết đồ chơi lại cho em gái. Còn Thủy thì lo lắng anh ngủ sẽ mơ thấy ác mộng nên để Vệ Sĩ lại cho anh. Khung cảnh chia những món đồ chơi ít ỏi của hai anh em khiến cho người đọc không khỏi xót xa, thương tiếc. Đến lúc chia xa, cả hai anh em sững sờ, choáng váng khi giờ phút ấy đến nhanh quá. Thủy như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá. Dù vậy, em vẫn chạy vội, lấy con Em Nhỏ đặt cạnh Vệ Sĩ. Em làm như vậy vì muốn hai anh em búp bê không phải rời xa nhau như em và anh trai. Đó cũng là nơi để em gửi gắm, kí thác tâm nguyện của mình. Mong rằng em và anh trai sẽ luôn được ở bên cạnh nhau. Thế nhưng mong ước ấy sao mà xa vời quá.

Truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê đã khắc họa nên bức tranh cảm động về tình cảm anh em. Đó là thứ tình cảm thiêng liêng và sâu sắc vô cùng. Đồng thời, tác phẩm còn như một lời kêu gọi, nhắc nhở mọi người về quyền của trẻ em, đó là quyền được sống hạnh phúc, đủ đầy tình yêu thương của gia đình.

“Cuộc chia tay của những con búp bê”của Khánh Hoài là một tác phẩm hay và đầy ý nghĩa. Nó khiến cho em xúc động không chỉ bởi vì tình cảm hồn nhiên và dễ thương của hai anh em Thành và Thủy mà còn bởi vì cuộc chia ly đột ngột giữa hai anh em, hai tâm hồn nhạy cảm và trong sáng.

Người ta thường nói búp bê thì không biết khóc bao giờ. Búp bê chỉ là một đồ vật vô tri vô giác mà thôi. Nhưng con người bằng xương bằng thịt thì khác. Họ có thể vui, buồn, giận dỗi và khóc khi mình gặp phải những biến cố hay mất mát nào đó trong đời, cũng có thể khóc khi vui sướng. Thành và Thủy cũng chính là những con người như vậy. Hai anh em không chỉ rất yêu thương nhau mà còn muốn ba mẹ hai em không chia tay để trong hai trái tim bé nhỏ ấy không biết bao lần thổn thức. Thành là một người anh trai yêu thương em gái hết mực, dù cho đồ chơi của chúng chẳng có gì nhiều nhưng anh vẫn dành hết đồ chơi cho đứa em gái ngây thơ của mình. Thủy tuy còn nhỏ và khá trẻ con, nhưng hành động “võ trang cho con Vệ Sĩ”, đem đặt đầu giường để gác đêm cho anh để anh không chiêm bao thấy ma nữa xuất phát từ tình anh em. Thủy không thể chịu đựng nổi khi thấy Thành đem chia hai con búp bê, con Vệ Sĩ và con Em nhỏ ra, em càng không thể cầm lòng khi em biết chỉ trong một thời gian ngắn ngủi thôi, em phải xa người anh trai mà em hết lòng tôn sùng và yêu mến.

Hai anh em cũng chỉ là hai con búp bê có cảm xúc phải chia tay nhau khi còn quá nhỏ để luyến lưu một góc trời ký ức đầy dư âm và kỷ niệm. Hai em không phải là người quyết định cuộc chia tay ấy mà chính quyết định ly hôn của ba mẹ hai em đã khiến cho hai em phải xa nhau, xa những tháng ngày hạnh phúc và đầy những ký ức đẹp như cổ tích. Khi biết chuyện, cô và các bạn của Thủy đã rất đau lòng, càng đau lòng hơn khi phải đối mặt với một sự thật phũ phàng rằng từ nay Thủy sẽ không còn được đi học nữa.

Sự thật vẫn là sự thật. Em chỉ ước một điều là cái tổ ấm nhỏ bé ấy sẽ không bị tan vỡ và nụ cười lại nở trên môi hai anh em tội nghiệp. Người lớn thì có bao giờ hiểu được con trẻ nghĩ gì khi tuy còn nhỏ mà chúng phải chứng kiến cảnh ba mẹ bỏ nhau và phải nói lời chia xa với những người mà mình yêu thương nhất. Hai con búp bê cũng phải chứng kiến cảnh tượng đau lòng đó. Em không biết là chúng có khóc không nếu chúng phải chia tay nhau sau một thời gian dài bên nhau, chơi đùa cùng hai con người đáng yêu và dễ thương như hai thiên thần. Có thể chúng sẽ không khóc đâu vì búp bê làm gì có nước mắt. Nhưng cuộc chia tay đã làm nhói đau Thành và Thủy, để lại trong tim hai em một vết thương rất lớn không gì hàn gắn nổi. Dù vậy thì cuộc sống vẫn tiếp tục trôi, “mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng um trùm lên cảnh vật”. Hai em có thể xa rời nhau, nhưng tôi tin chắc một điều là chúng vẫn luôn nhớ về nhau, nhớ khung trời tuổi thơ với những cảnh vật quen thuộc, mãi mãi không quên. Em thấy lòng mình đau đớn khi trong phút giây nói lời tạm biệt, Thủy bắt thành phải hứa là sẽ không bao giờ để hai con búp bê ngồi xa nhau, cũng giống như hai sinh linh ấy sẽ mãi dõi theo nhau trên mọi nẻo đường đời.

Câu chuyện là một bài học về tình anh em, để lại trong lòng người đọc những ấn tượng khó có thể phai mờ. Búp bê có lỗi gì mà phải chia tay? Búp bê vẫn muốn mình được hạnh phúc trong vòng tay đùm bọc, chở che của ba mẹ. Cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động của hai em bé trong truyện có lẽ sẽ nhắc nhở chúng ta rằng: Gia đình chiếm một vị trí quan trọng trong trái tim mỗi người. Để bảo vệ và gìn giữ được hạnh phúc gia đình không có gì hơn là chúng ta phải đừng để những cuộc chia ly như thế diễn ra để con trẻ tự nhiên lại phải hứng chịu những mất mát không gì hàn gắn được.

Từ trước đến nay, em đã từng đọc nhiều tác phẩm văn học có xuất hiện hình ảnh những đứa trẻ thơ, như chị em Liên trong Hai đứa trẻ (Thạch Lam), cái Tí trong Tắt đèn (Ngô Tất Tố)... Nhưng em ấn tượng nhất vẫn là hình ảnh hai anh em Thành và Thủy trong truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê của nhà văn Khánh Hoài.

Thành là một người anh trai rất quan tâm, săn sóc em gái mình. Câu luôn để ý, giúp em học tập, đặc biệt, chiều nào cậu cũng đón em gái và cùng em trở về nhà. Vì rất thương em, nên khi biết phải xa em vì em theo mẹ về quê, Thành đã khóc. Thế nhưng, vì sợ em biết được sẽ lo lắng nên cậu cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo. Trong đầu Thành luôn thường trực một khát vọng, rằng đây chỉ là một giấc mơ mà thôi. Đến những khoảnh khắc cuối trước lúc chia tay, Thành dù rất đau khổ nhưng vẫn luôn nghĩ về em, chứ không hề lo nghĩ cho bản thân mình. Thành quyết định để lại hết tất cả đồ chơi cho em, kể cả Vệ Sĩ. Dù không có Vệ Sĩ gác đêm, thì có thể cậu sẽ có thể gặp phải ác mộng khi ngủ. Thành dành thời gian, dẫn Thủy đến trường, để em chia tay thầy cô, bạn bè. Khi nhìn thấy em khóc nức nở, Thành vô cùng đau khổ, buồn bã, giống như người phải xa rời bạn bè, thầy cô là cậu vậy. Và nỗi đau chia xa được đẩy đến tận cùng, khi Thành lặng người nhìn em lên xe theo mẹ về quê. Cậu tuyệt vọng đến thẫn thờ, miệng mếu máo, chân đứng chôn chặt xuống đất, không biết mình nên làm gì bây giờ. Chỉ bấy nhiêu thôi, đã đủ để lột tả tình cảm sâu nặng mà Thành dành cho em gái mình, cùng hoàn cảnh tội nghiệp của cậu.

Còn Thủy, cũng như anh trai mình em là một đứa trẻ ngoan ngoãn và giàu tình yêu thương. Từ khi ra đời, Thủy luôn sống cùng anh và gia đình. Em luôn rất yêu thương anh trai của mình. Có lần, em mang kim chỉ, chạy ra sân bóng để vá áo cho anh ngay tại đấy, kẻo sợ về nhà anh sẽ bị mẹ mắng. Lại có lần, để giúp anh Thành khi ngủ không gặp ác mộng, em đã trang bị vũ khí cho Vệ Sĩ để nó gác đêm cho anh, rồi khi trời sáng, lại đưa Vệ Sĩ trở về bên Em Nhỏ. Hành động ấy, được lặp đi lặp lại suốt mọi ngày. Vì thế, khi nghe tin phải xa anh để về quê với mẹ Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng. Em khóc suốt cả đêm, lúc nào cũng như người mất hồn. Và càng đau khổ hơn, là từ nay em sẽ không còn được đến trường nữa. Thật xót xa biết bao, khi em phải rời xa thầy cô, bạn bè, sách vở để ra chợ ngồi bán hoa quả. Tình huống của Thủy thật khiến người đọc phải bàng hoàng và thương tiếc. Khi vì sự đổ vỡ của gia đình, nên dù còn nhỏ, em đã phải xa rời mái trường để bước vào cuộc đời nghiệt ngã.

Qua truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê, nhà văn Khánh Hoài đã xây dựng và khắc họa rõ nét, chân thực tình cảm anh em thắm thiết, bền chặt của hai anh em Thành và Thủy. Cùng với đó, đã tái hiện lại một cách sâu sắc nỗi đau thương của những đứa trẻ khi mái ấm gia đình bị đổ vỡ, phải chịu nỗi đau xa cách, chia li. Từ đó, khẳng định được tầm quan trọng và khao khát về mái ấm hạnh phúc của những đứa trẻ thơ. Để không có đứa trẻ bất hạnh nào như Thành và Thủy nữa.

Quyền trẻ em là một vấn đề gây nhức nhối trong xã hội hiện nay, bởi các em đều là những đứa trẻ mong manh, dễ tổn thương, cần sự bao bọc và chở che của gia đình. Nhưng hiện nay một thực tế đau lòng là cha mẹ chia xa, gia đình tan vỡ, cuộc đời các em sang trang mới. Truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê” của Khánh Hoài đã khiến người đọc không kìm được xúc động về hai nhân vật có trong truyện.

Không phải vô cớ tác giả đặt tên truyện là “Cuộc chia tay của những con búp bê”, hẳn là có nguyên do. Bởi rằng búp bê là những thứ vô tri vô giác nhưng lại gắn bó với tuổi thơ của những đứa trẻ. Khi “búp bê” chia tay cũng là lúc những đứa trẻ đó rơi vào nỗi đau đớn không thể thấu. Và cuộc chia tay của Thành và Thủy trong truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê”. Cách chọn ngôi kể của tác giả cũng tạo nên ấn tượng và xúc động mạnh của truyện ngắn, cứa vào lòng người đọc nhiều nhức nhối về vấn đề quyền trẻ em.

Thành và Thủy là hai anh em rất mực yêu thương, đùm bọc, chở che cho nhau từ tấm bé. Tình cảm đó được biểu hiện qua nhiều chi tiết như hồi lớp Năm, có lần Thành đi đá bóng bị rách áo, chính Thủy đã đem kim chỉ ra sân để vá cho anh. Một biểu hiện thật bình dị, giản đơn nhưng đượm tình nghĩa. Hai anh em đi học cũng luôn đi cùng nhau “vừa đi vừa trò chuyện”.

Khi bố mẹ bỏ nhau, hai anh em phải mỗi người một nơi, nỗi đau hiện lên từng khuôn mặt đến ngạt thở. Thủy “khóc nức nở, tức tưởi” trong khi Thành thì “cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suối, ướt đẫm cả gối”. Những giọt nước mắt đó chứa đầy sự đau đớn và tủi nhục khi gia đình tan vỡ. Tác giả đã khiến người đọc không kìm được xúc động khi đọc những câu văn thấm đẫm nước mắt này.

Khi mẹ bảo hai anh em chia đồ chơi thì ai cũng nhường cho người kia, vì dường như những con búp bê và cả hai anh em đều không muốn chia xa. Khi Thành chia đôi hai con búp bê Vệ Sĩ và Em nhỏ cho hai anh em thì Thủy đã có những hành động mâu thuẫn, trái ngược nhau. Một mặt Thủy nghĩ rằng “anh ác”, nhưng mặt khác lại lo lắng vì sợ không có người “gác đêm cho anh”. Một cô bé giàu tình cảm, yêu thương anh tha thiết và chân thành.

Điều bất ngờ là ở cách giải quyết của Thủy, để hai con búp bê lại cho anh. Hai con búp bê sẽ mãi mãi không xa nhau, anh trai cũng không sợ thấy ma mỗi đêm. Người đọc xúc động trước cử chỉ và suy nghĩ đầy tình yêu này của Thủy. Có thể nói đây là chi tiết đắt mà tác giả đã xây dựng. Một tình cảm vị tha thật đáng ngưỡng mộ.

Khi tác giả kể về khoảnh khắc Thủy chia tay lớp, thực sự người đọc không kìm được cảm xúc của mình nữa. Khi cô giáo tặng Thủy quyển sổ và cây bút thì Thủy không dám nhận vì em sẽ không được đi học nữa, vì “mẹ em sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán”. Chi tiết này khiến cô giáo “tái mặt và nước mắt giàn giụa”. Cũng chi tiết này phản ánh thực tế đau lòng của những đứa trẻ khi bố mẹ chia tay nhau, cuộc sống của những đứa trẻ rơi vào bế tắc, không lối thoát. Trách nhiệm của bố mẹ đã không hoàn thành khi để những đứa con của mình không được đến trường nữa. Khung cảnh chia tay lớp học của Thủy là khung cảnh ám ảnh người đọc, một đứa trẻ đang tuổi ăn tuổi học lại phải lăn lộn kiếm sống. Thật đau lòng.

Tác giả đã tái hiện lại quang cảnh sau khi hai anh em rời khỏi trường “Thành kinh ngạc khi thấy mọi người đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”. Mọi thứ vẫn như vậy nhưng gia đình của hai anh em đã không còn vẹn nguyên, mỗi người một nơi. Cuộc sống càng ngày càng khắc nghiệt với những đứa trẻ đáng ra được hưởng hạnh phúc.

Khánh Hoài với giọng văn nhẹ nhàng, da diết và đầy day dứt đã khiến cho người đọc cảm nhận được nỗi đau, sự mất mát bao trùm lên tác phẩm. Số phận của những đứa trẻ trong một câu chuyện hôn nhân tan vỡ sẽ như thế nào?

1. Mở bài

– Truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê của tác giả Khánh Hoài được trao giải Nhì cuộc thi viết về thiếu nhi do Viện khoa học giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Thụy Điển tổ chức năm 1992.

– Nội dung truyện đề cập đến những vấn đề bức xúc của gia đình và xã hội, cụ thể là nạn li hôn dẫn tới sự tan vỡ gia đình và nỗi bất hạnh của trẻ thơ.

2. Thân bài

* Nỗi khổ tâm của hai anh em Thành và Thủy khi cha mẹ li hôn:

+ Thành: Đau lòng khi nghĩ đến chuyện phải chia tay với đứa em gái yêu quý.

– Suốt đêm, nghe tiếng khóc tức tưởi của em, Thành phải cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suối, ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo.

– Cố giấu kín nỗi buồn, rón rén đi ra ngoài, ngồi xuống gốc cây hồng xiêm. Thấy em gái theo ra thì thương em vô cùng, kéo em ngồi xuống và khẽ vuốt lên mái tóc.

– Chua chát nghĩ rằng cảnh vật vẫn vui tươi như mọi ngày mà sao tai họa lại giáng xuống đầu hai anh em nặng nề như vậy.

– Những kỉ niệm đẹp đẽ, cảm động của tình anh em ruột thịt hiện lên rõ ràng trong tâm trí càng làm cho Thành đau đớn.

– Lúc phải chia đôi đồ chơi theo lệnh của mẹ, Thành nhường tất cả cho em gái.

+ Thủy: Tủi thân và hoảng sợ trước cảnh ngộ éo le của gia đình.

– Biết tin bố mẹ li hôn, Thủy khóc suốt đêm.

– Nghe mẹ ra lệnh chia đồ chơi, Thủy bất giác run lên bần bật, kinh hoàng đưa cặp mắt tuyệt vọng nhìn anh. Cặp mắt… buồn thăm thẳm, hai bờ mi đã sưng mọng lên vì khóc nhiều.

– Thấy anh ra vườn, Thủy len lén ra theo, ngồi nép bên cạnh anh…

– Lúc chia đồ chơi, thay anh đặt hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ra hai phía, Thủy giận dữ mắng: Sao anh ác thế? Bởi bé không muốn chúng phải xa nhau.

– Cô bé thương anh, nhường cả cho anh hai con búp bê và bắt anh hứa không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau.

* Ao ước của hai anh em Thành và Thủy:

– Mãi mãi được sống bên nhau cùng cha mẹ, dưới mái ấm gia đình hạnh phúc.

– Mong cho hai con búp bê cũng không bao giờ phải xa nhau.

3. Kết bài

– Truyện mang tính xã hội rất cao. Tác giả khẳng định li hôn là một vấn đề nhức nhôi, gây ra những hậu quả đau lòng mà con cái phải gánh chịu.

– Cuộc chia tay đầy đau đớn giữa hai đứa trẻ trong truyện có ý nghĩa nhắc nhở, cảnh báo mọi người: Gia đình là tổ ấm hạnh phúc vô cùng quý giá nên phải cố gắng giữ gìn, bảo vệ nó.

- Tính chân thực, nghệ thuật miêu tả tâm lí tinh tế khiến người đọc xúc động.

1. Mở Bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, cảm nghĩ sau khi đọc truyện ngắn: buồn, xúc động, ...

2. Thân Bài

- Hoàn cảnh của hai anh em Thành và Thủy: bố mẹ ly hôn, hai anh em phải chia xa

- Thành và Thủy trước cuộc chia ly: yêu thương nhau, các kỉ niệm, ...

- Cuộc chia đồ chơi của Thành và Thủy: hai người nhường cho nhau đồ chơi nhưng không thể chia hai con búp bê Vệ Sĩ - Em Nhỏ và cách giải quyết của Thủy

- Cuộc chia ly của Thủy với trường lớp, cô giáo và bạn bè

- Cảm nghĩ sau khi đọc truyện ngắn

3. Kết Bài

- Cảm nghĩ và bài học rút ra sau khi đọc truyện ngắn.