Đúng như tên gọi của nó, khí hậu của môi trường này được đặc trưng bởi nhiệt độ cao quanh năm và trong một năm có thời kì khô hạn trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 9. Thời kì khô hạn này sẽ càng kéo dài, biên độ nhiệt độ lớn hơn khi nằm ở vị trí gần chí tuyến.

20oC là nhiệt độ trung bình hàng năm. Khoảng thời gian Mặt Trời đi qua thiên đỉnh chính là thời kì nhiệt độ tăng cao. Lượng mưa trung bình hàng năm từ 500 mm đến 1500 mm.

Ngoài những đặc điểm chung với khí hậu môi trường nhiệt đới, khí hậu môi trường nhiệt đới gió mùa đặc đặc trưng bởi sự thay đổi nhiệt độ và lượng mưa theo mùa gió, thời tiết diễn biến thất thường hơn. Ở khu vực Nam Á và Đông Nam Á, về mùa hạ có gió thổi từ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, không khí vào mùa hạ thường mát mẻ và mưa lớn. Về mùa đông, gió mùa thổi từ lục địa ra, không khí khô và lạnh. Gió ấm hơn khi về gần xích đạo

Bên cạnh điều kiện khí hậu, sự đa dạng của môi trường nhiệt đới gió mùa và môi trường nhiệt đới thể hiện ở các đặc điểm khác như sinh vật, địa hình, sông ngòi và đất đai.