Tấm Cám là một truyện cổ tích nằm trong kho tàng văn học truyện cổ dân gian nước ta. Truyện cổ tích Tấm Cám nổi tiếng và được nhiều người biết đến truyền miệng từ đời này sang đời khác hàng trăm năm nay.

Sở dĩ truyện Tấm Cám hấp dẫn người đọc người nghe bởi nó phản ánh suy nghĩ, tâm tư tình cảm của con người Việt Nam thời xưa tới nay đó là luôn mong muốn cái thiện sẽ chiến thắng cái ác.

Những người hiền lành lương thiện thì sẽ được trời thương giúp đỡ dù trải qua nhiều khó khăn, thử thách nhưng tới cuối cùng những người tử tế sẽ có được hạnh phúc, còn những kẻ độc ác nham hiểm mưu mô xảo quyệt thì nhất định sẽ phải gặp bất hạnh, phải trả giá cho tội ác của mình.

Truyện Tấm Cám xoay quanh hai chị em cùng cha khác mẹ là cô Tấm và cô Cám. Tấm hiền lành, ngoan ngoãn nhưng số phận chịu nhiều éo le bất hạnh. Mẹ Tấm qua đời từ rất sớm, khi cô còn nhỏ. Sau đó, cha Tấm kết hôn với kế mẫu rồi sinh ra một người con gái khác là Cám. Rồi chẳng bao lâu cha Tấm cũng qua đời để Tấm sống chung với mẹ kế và em cùng cha khác mẹ.

Cuộc sống của Tấm vì thế mà chịu nhiều thiệt thòi cay đắng, khi ngày ngày cô chịu nhiều sự mắng mỏ, hành hạ của mẹ kế. Dì ghẻ chỉ thương con ruột của mình, còn với Tấm đối xử chẳng khác gì người hầu kẻ hạ trong nhà.

Một hôm dì bảo hai chị em đi mò cua bắt tép về nấu cơm. Tấm sợ mẹ kế mắng nên vô cùng chăm chỉ làm việc cô bắt được đầy một giỏ tôm cá. Còn Cám thì mải chơi nên chẳng bắt được con nào.

Đến cuối ngày, Cám mới nghĩ ra kế bảo Tấm xuống ao tắm cho sạch còn mình trên bờ lấy hết tôm cá của Tấm đổ vào giỏ mình rồi về nhà lấy thành tích với mẹ trước.

Tấm lên bờ thấy cái giỏ của mình trống trơn, sợ về nhà dì mắng nên khóc lóc rất thảm thiết. Rồi có một ông lão râu tóc bạc phơ hiện lên giúp đỡ Tấm. Truyện cổ tích thường hấp dẫn người đọc bởi tính siêu nhiên ly kỳ của nó.

Nhờ có sự giúp đỡ của ông Bụt mà Tấm đã vui vẻ trở lại, Tấm mang chú cá bống còn sót lại trong giỏ của mình về thả xuống giếng để nuôi. Hàng ngày, Tấm thường lấy phần cơm của mình mang ra giếng cho cá bống ăn.
 
Cá bống chính là hy vọng là người bạn thân thiết của Tấm nên cô thương nó lắm. Những hành động của Tấm không qua được mắt Cám và mẹ Cám. Hai người rình rập thấy Tấm mang cơm cho cá ăn, nhìn con cá béo tốt nên họ nảy ý định lừa Tấm đi chợ xa để ở nhà bắt cá Bống lên giết thịt.

Tấm là nhân vật vô cùng đáng thương cả cuộc đời cô thường chịu thiệt thòi, thiếu tình thương yêu của cha mẹ. Lại thường xuyên sống trong cảnh bị chèn ép ức hiếp nhưng trái tim Tấm vẫn luôn nhân hậu, lương thiện biết yêu thương người khác.

Mùa hội làng năm đó đến, Tấm thấy Cám được mẹ kế mua cho quần áo đẹp đi chơi hội Tấm cũng náo nức trong lòng muốn đi lắm. Nhưng mẹ kế không muốn Tấm đi nên nghĩ ra mưu kế, bà ta trộn một đấu thóc và một đấu gạo vào lẫn nhau rồi bảo cô ở nhà nhặt gạo ra gạo, thóc ra thóc, xong xuôi thì mới được đi dự hội làng.

Tấm buồn lắm ngồi nhặt thì bao giờ mới xong, nên cô khóc thương cho số phận mình. Lúc này ông Bụt hiện lên và giúp đỡ Tấm, rồi ông hóa phép từ xương của chú cá bống năm xưa thành quần áo đẹp, hài, mũ cho Tấm đi chơi hội.

Trong lễ hội Tấm gặp được nhà vua hai người có tình cảm với nhau, nhưng Tâm sợ chơi hội lâu về nhà dì mắng nên vội vàng chạy về nhà chẳng may bị rơi chiếc hài xuống sông. Nhà vua cho người xuống sông mò được chiếc hài rồi đưa tin ai mà đi vừa chiếc hài thì vua sẽ lấy làm vợ.

Thông tin nhà vua tuyển vợ nhanh chóng vang xa, những cô gái chưa có gia đình đã nhanh chóng tới thử giày nhưng không ai vừa. Quân lính cho người đi từng nhà, nhà nào có con gái trên 18 tuổi chưa có gia đình đều được thử, khi quân lính tới nhà Tấm và Cám cả hai người cùng ra thử, Tấm nhìn thấy chiếc hài biết ngay là của mình bởi cô còn đang giữ một chiếc khác trong nhà.

Sau khi thử giày Tấm và nhà vua kết hôn, Tấm thành hoàng hậu có quyền lực trong tay khiến cho mẹ con nhà Cám vô cùng căm tức. Họ bày mưu hãm hại Tấm cướp ngôi vị hoàng hậu của nàng.

Ngày giỗ cha Tấm về nhà để lo cúng giỗ, do nhà vua bận trăm công nghìn việc nên Tấm muốn đi một mình. Khi về nhà mẹ con Cám giả vờ niềm nở, tử tế với Tấm, dì ghẻ sai Tấm trèo lên cây cau hái quả rồi ở dưới bà ta chặt gốc cau làm cây cau đổ xuống ao Tấm chết đuối.

Sau đó, mẹ con Cám cùng nhau vào cung chăm sóc nhà vua, lấy cớ là em thay thếTấm làm tròn phận vợ hiền, nhưng thực chất là âm mưu quyến rũ vua để lên làm hoàng hậu thay Tấm.

Hồn của Tấm vì bị chết oan không siêu thoát lại được thế giới siêu nhiên giúp đỡ nên cô hóa thân thành chim vàng anh quanh quẩn trong cung vua, nhưng Cám hết lần này tới lần khác hãm hại Tấm.

Cám giết chim vàng anh, Tấm biến thành cây xoan đào. Cám chặt cây xoan làm khung dệt vải, rồi đốt khung dệt vải, thì hồn Tấm biến thành cây thị, Tấm ẩn mình trong quả thị và được một người phụ nữ bán nước mang về nhà sống chung.

Trải qua nhiều biến cố cuối cùng người tốt vẫn luôn gặp may mắn Tấm gặp lại nhà vua và được đón vào cung. Còn Cám và dì ghẻ vì sợ tội mà lăn đùng ra chết.

Truyện Tấm Cám chính là cuộc chiến đấu giữa cái thiện và cái ác. Nó nói lên mơ ước của người dân thời xưa muốn cái thiện luôn gặp may mắn hạnh phúc còn cái ác dù âm mưu sảo quyệt như thế nào rồi cũng phải trả giá.