Nguyễn Khuyến là một nhà thơ xuất sắc của nền văn học trung đại, được mệnh danh là Tam Nguyên Yên đổ. Phong cách thơ Nguyễn Khuyến hóm hỉnh nhưng lại luôn hàm chứa ý nghĩa thâm thúy sâu sa. Nguyễn Khuyến đã để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị, và 1 trong những bài thơ đã làm nên tên tuổi ông là bài “Bạn đến chơi nhà”. Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú nhưng sự phát triển của ý thơ có sự khác biệt với cấu trúc thơ đường luật vốn có. Sự đặc biệt ấy tạo ra sự độc đáo, dung dị như chính tình bạn của họ.

 Câu đầu bài thơ là lời chào mừng hồ hởi, thân tình của tác giả khi bạn tới thăm:

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

“Đã bấy lâu nay” ám chỉ răng một khoảng thời gian đã khá lâu hai người không được gặp nhau, đó còn thể hiện sự mong nhớ thiết tha của tác giả dành cho người bạn xưa cũ. Tác giả có lẽ đã mong ngóng đã nhẩm đếm từng giờ từng khắc từng ngày để được gặp bạn. Câu thơ còn được chú ý qua cách xưng hô thú vị: “bác”; cách xưng hô của sự thân mật gần gũi. Cả câu thơ ngắn gọn vừa toát lên được hoàn cảnh diễn ra cuộc hội ngộ lại vừa cho ta thấy được tình bạn keo sơn thắm thiết của tác giả, thấy được niềm vui vỡ òa của nhà thơ khi sau bao tháng ngày đợi chờ nay đã được gặp lại người bạn thân thiết. Sáu câu thơ tiếp theo là lời phân trần thanh minh của Nguyễn Khuyến về sự tiếp đón bạn hiền thiếu chu đáo:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa

Ao sâu nước cả, khôn chài cá

Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà

Cải chửa ra cây, cà mới nụ

Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa

Tác giả đã cố tình tạo ra 1 tình huống khó xử khi bạn đến chơi. Thường khi nhà có khách, mà khách lại là 1 người bạn thân thiết lâu ngày ko gặp lại, chủ nhà phải tiếp đón thật nồng hậu và chu đáo. Nguyễn Khuyến cũng đã nghĩ tới điều đó. Ông nghĩ ngay đến chợ và các sản vật trong gđ. Trớ trêu thay, “trẻ thời đi vắng”, tất cả người trẻ đã đi ra ngoài rồi, không còn ai để nhờ mua đồ tiếp khách được nữa. Có cái chợ là nơi mua bán tất cả những đồ cần thiết thì lại quá xa nhà ko có người để sai bảo: chợ thời xa. Sản vật trong nhà khá phong phú nhưng “Ao sâu nước cả, khôn chài cá – Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà”. Ao thì có cá nhưng nước lại sâu, gà thì không nhốt mà thả ra vườn, việc bắt lại là rất khó. Đến cả chút rau xanh cũng thật gian khó vì “Cải chửa ra cây, cà mới nụ - Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”, cải vừa ra hoa, cà còn nụ, bầu chỉ vừa rụng rốn, mướp thì lại đang ra hoa. Và rồi đến nghi thức đơn giản nhất khi tiếp bạn, nhà thơ cũng không có:

Đầu trò tiếp khách, trầu không có

Dân gian ta có câu: Miếng trầu là đầu câu chuyện, vậy nhưng ở đây nhà thơ không có cả miếng trầu để tiếp bạn. Phải chăng hoàn cảnh của nhà thơ Nguyễn Khuyến lại khốn khó đến như vậy? Ông từng làm quan khoảng 10 năm, sau đó ông cáo quan về sống cuộc sống thanh nhàn, đạm bạc, vui thú điền viên. Vậy mà khi bạn thân tới chơi vẫn ko có nổi 1 bữa cơm thật thịnh soạn. Cái hay của Nguyễn Khuyến khi sáng tạo tình huống này vừa giải bày đc sự khó xử của mình trước bữa cơm ko đc thịnh soạn để đãi bạn vừa khẳng định đc cái mà ông luôn sẵn có chính là tấm lòng, sự chân thành, quý trọng nhau ko câu nệ vật chất tầm thường. Đọc đến đây, chúng ta càng hiểu và trân quý hơn 1 con người, 1 tài năng với tâm hồn thanh cao, liêm chính. Rồi đến cuối cùng nhà thơ chốt lại bằng nỗi lòng đượm đà:

Bác đến chơi đây, ta với ta

Giữa chốn làng quê cởi mở, ấm áp tình người, chỉ có hai người bạn ngồi hàn huyên tâm sự, chia sẻ mọi nỗi niềm trong cuộc sống. Dù buổi gặp mặt ấy chẳng có món ngon tiếp bạn, sơn hào hải vị hay miếng trầu đặt môi nhưng không vì thế mà tình bạn phai nhạt, xa cách. Tình bạn của họ được vun đắp bằng tình cảm chân thành, sự kính trọng và sẻ chia lẫn nhau. Ta từng bắt gặp cụm từ “ta với ta” trong bài thơ Qua đèo Ngang của bà Huyện Thanh Quan, nhưng đó là sự đối diện với chính lòng mình và nỗi cô đơn thầm lặng của tác giả trước khung cảnh Đèo Ngang. Còn “ta với ta” trong câu thơ Nguyễn Khuyến là sự gặp gỡ, tâm giao giữa hai người bạn, vừa là tg vừa là bạn của tác giả, tuy hai người mà như một. Sự đồng điều giữa họ chính là sự xem thường vật chất và coi trọng tình bằng hữu.

Bài thơ Bạn đến chơi nhà là một bài thơ hay viết về tình bạn, vừa có chút hài hước, hóm hỉnh giữa những người bạn nhưng cũng thật xúc động về tình bạn giản dị, đơn sơ ấy. Giữa cuộc đời rộng lớn ấy, tìm được một tình bạn trong sáng và cao đẹp như vậy thật đáng quý biết bao.

Trong cuộc sống ngày nay cũng vậy, không ai sống mà không có tình bạn, có những tình bạn chân thành đáng ngưỡng mộ. Bạn bè là người sẽ luôn giúp đỡ chúng ta khi chúng ta gặp khó khăn, sẵn sàng san sẻ niềm vui, nỗi buồn cũng với chúng ta, người bạn là người có thể quan tâm, đến với chúng ta khi chúng ta cảm thấy buồn hay gặp những điều khó khăn trong cuộc sống. Những người bạn thực sự là người đến với chúng ta không phải vì vật chất tiền tài, mà là người có nhiều điểm chung với ta, là người luôn mang đến cho ta những điều tốt đẹp nhất. Tuy nhiên, trong XH hiện tại, tình bạn đã bị chia cắt bởi vật chất, cũng có một số người chơi với nhau vì mục đích cá nhân, nhưng tình cảm đó không lâu bền, khi khó khăn, cần giúp đỡ thì lại không thấy xuất hiện, tình cảm bạn bè là thứ có thể dễ nhận ra nhất, chính vì thế mỗi chúng ta nên sống chân thành, tình cảm bạn bè đáng quý, đáng tự hào, là tình cảm lâu bền, chúng ta chơi với nhau bằng tình cảm chứ không phải vì địa vị hay danh lợi. Cuộc sống phải trải qua rất nhiều thăng trầm trong cuộc sống, chính vì thế, tình bạn có thể được nảy nở trong những lúc đó, những người bạn thực sự là người không bao giờ quản ngại khó khăn mà không giúp đỡ chúng ta, họ luôn sẵn sàng giúp đỡ chúng ta trong mọi hoàn cảnh, kể cả khi chúng ta khó khăn nhất trong cuộc sống.

Qua bài thơ trên, ta cảm nhận được một cách sâu sắc về tình bạn của nhà thơ Nguyễn Khuyến và người bạn của mình. Đó là một tình bạn không màng vật chất mà chỉ có sự chân thành và tấm lòng đối xử với nhau. Em cũng có 1 người bạn thân, em sẽ cố gắng giữ cho tình bạn của chúng em mãi bền lâu.