- Cuộc khủng hoảng sớm nhất ở Ba Lan (1978) sau đó lan sang các nước Đông Âu khác.

- Các thế lực chống chủ nghĩa xã hội ra sức kích động quần chúng, đẩy mạnh các hoạt động chống phá.

- Ban lãnh đạo các nước Đông Âu đã phải chấp nhận từ bỏ quyền lãnh đạo của đảng cộng sản, thực hiện đa nguyên chính trị và tiến hành tổng tuyển cử tự do.

- Kết quả là, qua tổng tuyển cử ở hầu hết các nước Đông Âu các thế lực chống chủ nghĩa xã hội đã thắng cử, giành được chính quyền nhà nước. Các đảng cộng sản thất bại không còn nắm chính quyền.

⟹ Tới cuối năm 1989, chế độ xã hội chủ nghĩa đã bị sụp đổ ở hầu hết các nước Đông Âu.

Qúa trình khủng hoảng và sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô:

• Năm 1973 khủng hoảng dầu mỏ nổ ra; kinh tế Liên Xô sa sút.
• 1986 Goóc – ba – chốp nắm quyền và để ra cải tổ
• Cuối những năm 80, đất nước Liên Xô bị lún sâu vào khủng hoảng và rối loạn
• 19/8/1991 một số lãnh đạo người Đảng cộng sản và nhà nước Xô Viết tiến hành đảo chính lật đổ tổng thống.
• 21/12/1991 những người lãnh đạo 11 nước cộng hòa liên bang Xô viết đã họp và kí kết hiệp định giải tán liên bang, thành lập cộng đồng các quốc gia độc lập.
• 25/12/1991 chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô tan rã sau 74 năm tồn tại.