Cà Mau – mảnh đất tận cùng của phía Nam Tổ quốc thân yêu, một mảnh đất chỉ nhắc tên thôi đã thấy thân thương đến lạ. Một ngày thả hồn mình vào những câu văn trong “Sông nước Cà Mau”, hình ảnh chợ Năm Căn của Cà Mau chợt hiện ra trước mắt em, sinh động, hấp dẫn.

Là khu chợ sung túc bậc nhất của Cà Mau, chợ Năm Căn vô cùng trù phú. Cảnh vật chợ đa dạng, phong phú. Khắp cả vùng bốn bề sông nước trong xanh, thuyền ghe tấp nập và đông đúc. Trên những khoang thuyền, ghe đầy ắp những vật phẩm của miền Tây. Những màu sắc khác nhau của hàng trăm loại trái cây như cùng vẽ lên bức tranh của vùng cây trái miệt vườn phong phú và rực rỡ. Ghe này thuyền kia không thiếu một thứ, từ những vật dụng nhỏ bé nhất như cây kim, cuộn chỉ cũng được bày bán. Tiếng mái chèo khẽ khua nhẹ mặt nước và tiếng mặc cả, mua bán đặc chất giọng ngọt ngào lanh lảnh địa phương khiến khu chợ thêm nhộn nhịp, ồn ào. Những đôi chân thành thục đứng vững trên xuồng mà không chút lung lanh khi thuyền, ghe nghiêng ngả, những đôi tay trao qua trao lại và nụ cười tươi roi rói, điệu bộ đon đả của người bán, kẻ mua chợt tạo cho người ta những ấn tượng vô cùng tốt đẹp về khu chợ đất Cà Mau.

Đến chợ Năm Căn, bạn sẽ được ngắm nhìn cảnh buôn bán độc đáo mà miền Bắc không có. Đó là những ngôi nhà bè, khu phố nổi, mua bán hoàn toàn diễn ra trên mặt nước. Ban đêm, ánh đèn măng xông sẽ chiếu sáng rực trên mặt nước, lấp lánh xinh đẹp. Người mua chỉ cần đưa thuyền gần lại, bước sang gọi một món ăn mình muốn và thưởng thức. Hoặc không dạo quanh, ngắm nhìn và mua bất cứ thứ nào mình thích mà không cần phải bước chân ra khỏi thuyền. Cảnh tượng ấy đặc biệt biết bao! Vừa dân dã, thuận tiện, tuy sông nước địa phương mà văn minh đẹp đẽ. Những người bán hàng từ nhiều vùng đất khác nhau tụ họp về đây,mang cho chợ nổi Năm Căn những gam màu đa dạng của cuộc sống. Những khu phố nổi nơi Năm Căn – Cà Mau với cảnh mua cảnh bán tấp nập, đủ các giọng nói líu lô, đủ mọi kiểu ăn mặc sặc sỡ, đã tô điểm cho Năm Căn những màu sắc thật độc đáo, nó tạo ra một vẻ đẹp chỉ thuộc về riêng mình, khiến người đến không thể nào quên đi

Theo ngòi bút tài hoa của nhà văn Đoàn Giỏi, em như vượt qua muôn ngàn chặng đường xa xôi để tìm về với Cà Mau cuối đất nước và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của chợ Năm Căn. Để rồi vẻ đẹp độc đáo của Cà Mau nhẹ nhàng khắc ghi trong tâm trí, ghi vào trong tim mình thứ tình cảm đặc biệt – tình cảm dành cho chợ nổi Năm Căn – nét đẹp của mảnh đất tận cùng Tổ quốc thân yêu.

Năm Căn là một thị trấn "anh chị rừng xanh" rất trù phú nơi vùng đất cuối cùng Tổ Quốc. Đoàn Giỏi vừa liệt kê vừa miêu tả làm nổi bật sức sống và vẻ đẹp độc đáo của Năm Căn. Đây là một câu văn sử dụng rất đắt ẩn dụ, nhân hóa thể hiện cách nghĩ, cách nói của người nông dân Nam Bộ: "Nhưng Năm Căn còn có cái bề thế của một thị trấn anh chị rừng xanh" đứng kiêu hãnh phô phang sự trù phú của nó trên một vùng đất cuối cùng của Tổ quốc. Cảnh vật và cuộc sống đa dạng, phong phú, sôi nổi. Có những hầm than gỗ đước... Có cảnh buôn bán rất độc đáo mà ở miền Bắc không có. Những ngôi nhà bè - những khu phố nổi - ban đêm đèn măng xông chiếu rực trên mặt nước. Người đi mua "có thể cập thuyền lại, bước sang...", hoặc gọi một món xào, một món nấu Trung Quốc, hoặc mua một đĩa thịt rừng nướng ướp kèm theo vài cút rượu. Cũng có thể mua cây kim cuộn chỉ, một bộ quần áo may sẵn, một món nữ trang đắt giá "mà không cần phải bước khỏi thuyền". Thật dân dã mà thuận tiện, sông nước mà văn minh. Người bán hàng, hoặc là những người con gái Hoa kiều "xởi lởi", hoặc những người Chà Châu Giang "bán vải", hoặc những bà cụ già người Miên "bán rượu". "Những khu phố nổi" với cảnh mua bán tấp nập, với đủ các giọng nói "líu lô", đủ kiểu ăn vận "sặc sỡ", đã tô điểm cho Năm Căn "một màu sắc độc đáo"... Có yêu mến Năm Căn mới viết hay và đậm đà thế!

Trang văn "Sông nước Cà Mau" cho thấy bút pháp nghệ thuật miêu tả đặc sắc của Đoàn Giỏi. Cảnh vật biến hóa, màu sắc biến hoá. Bầu trời, biển đông, dòng sông, kênh, rạch, rừng đước, chợ Năm Căn vừa hoang dã hùng vĩ, vừa dào dạt sức sống, xa lạ mà mến thương. Thiên nhiên bao la, hào phóng; con người thì mộc mạc, hồn hậu.