1-Quốc Mẫu Âu Cơ 

   Dân gian lưu truyền câu Ca dao về ngày giỗ Quốc Mẫu Âu Cơ

Ngày giỗ  đúng vào ngày mồng 5 tháng 5 là Tết Đoan Ngọ một lễ Tết cổ truyền của Việt Nam

Tháng Năm ngày Tết Đoan Dương,

Là ngày giỗ Mẹ Việt Thường Văn Lang.

  2- Tổ  tiên Việt: Lạc Long Quân  - Âu Cơ 

Theo truyền thuyết, Lạc Long Quân và  Âu Cơ là tổ tiên dân Việt. Âu Cơ  thuộc dòng Tiên, Lạc Long Quân  thuộc dòng Rồng.  Do đó dân Việt thuộc dòng dõi Con Rồng Cháu Tiên  nên   dân gian lưu truyền câu ca dao phản ánh niềm tự hào dân tộc:

Trứng rồng lại nở ra rồng,

Liu điu lại nở ra dòng liu điu

  3-  Triều đại  vua Hùng

Triều đại  vua Hùng  đóng đô tại Phú Thọ. Dân gian có  những câu ca dao tưởng nhớ  ghi công lao các vua Hùng  

Ai về Phú Thọ cùng ta

Vui ngày giỗ tổ tháng ba mồng mười.

hoặc:

Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mồng mười tháng ba
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm

   4- Vua An Dương Vương Thục Phán   

 Vua An Dương Vương Thục Phán  có công   thống nhất  hai tộc  Âu Việt  và Lạc Việt  thành lập nước Âu Lạc đóng đô tại Cổ Loa.     Dân gian  có  những câu ca dao tưởng nhớ :

Cổ Loa là đất đế kinh
Trông ra lại thấy tòa thành tiên xây.

hoặc

Ai về qua huyện Đông Anh
Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục Vương
Cổ Loa thành ốc khác thường
Trải bao mưa nắng dãi dầu còn đây.

  5-  Triều Đại  Triệu Đà

Triệu Đà chiếm nước Âu Lạc, rồi sáp nhập vào quận Nam Hải (Trung Hoa) lập ra một nước tự chủ, đặt quốc hiệu Nam Việt , xưng là Triệu Vũ Vương, đóng đô ở Phiên Ngung thuộc Quảng Châu. Đến đời thứ tư, Triệu Ai Vương nối ngôi, Thái hậu Cù Thị là người của nhà Hán, mưu với vua toan đem Nam Việt sáp nhập vào đất Hán. Tể tướng Lữ Gia can ngăn không được bèn hội các đại thần giết Ai Vương cùng Thái hậu và sứ giả nhà Hán; rồi tôn Kiến Đức, con trưởng của Triệu Minh Vương, mẹ là người Việt Nam, lên làm vua.

Dân gian mượn lời ca dao, chê trách Cù Thị mưu đồ dâng đất nhà chồng cho ngoại bang:

Có chồng phải khổ vì con

Lấy chồng phải gánh giang san nhà chồng.

II-   Ca dao liên hệ thời Bắc thuộc (111 TCN-939 CN)

 1- Bà Triệu Ẩu  tức Triệu Thị Trinh ( 258 )

Nhớ người phụ nữ Triệu Thị Trinh can trường, lẫm liệt đã lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Ngô đô hộ ở thế kỷ III, dân gian có thơ ca dao rằng:

Ru con con ngủ cho lành
Để mẹ múc nước rửa bành con voi
Muốn coi lên núi mà coi
Coi bà Triệu tướng cưỡi voi, đánh cồng.

    hay

Ai qua Nông Cống tỉnh Thanh
Dừng chân nhớ Triệu Thị Trinh anh hùng.

Ai về Hậu Lộc, Phú Điền,
Nơi đây Bà Triệu trận tiền xung phong.

  2- Vị anh hùng  Mai Thúc Loan tức Mai Hắc Đế,       

Nhân dân Việt thống khổ vì nạn cống vải triều đại Nhà Đường. Để giải thoát  dân , Ông  Mai Thúc Loan tức Mai Hắc Đế khởi nghĩa chống nội thuộc Tầu, dân gian có thơ ca dao phản ảnh:

Nhớ khi nội thuộc Đường triều
Giang sơn cố quốc nhiều điều ghê gai.
Sâu quả vải vì ai vạch lá
Ngựa hồng trần kể đã héo hon.
…..
Đường đi cống vải từ đây dứt
Dân nước đời đời hưởng lộc chung.

hay câu ca dao:

Sa nam trên chợ dưới đò
Nơi đây Hắc Đế kéo cờ dựng binh.