Processing math: 100%

Bài tập  /  Bài đang cần trả lời

Mặt Trời quay quanh Trái Đất hay Trái Đất quay quanh Mặt Trời? Hãy giải thích

2 Xem trả lời
Hỏi chi tiết
185
2
2
Nguyễn Lê Ngọc Minh
09/03/2021 17:43:59
+5đ tặng

Một câu hỏi tưởng chừng như đơn giản lại thường xuyên quay trở về ám ảnh nhân loại, kể cả cho đến tận ngày nay. Bạn nghĩ rằng mình đã có câu trả lời chắc chắn? Vậy theo bạn, “Trái Đất quay quanh Mặt Trời” hay “Mặt Trời quay quanh Trái Đất”?

Thật ra, theo thuyết tương đối của Einstein, với mỗi hệ quy chiếu, Trái Đất lại có một quỹ đạo riêng. Chính vì thế bạn sẽ không thể xác định được quỹ đạo thật sự của Trái Đất, trừ khi các nhà khoa học có thể đưa ra một “hệ quy chiếu tuyệt đối” cho thời gian-không gian. Điều đó tưởng chừng như không thể, nhưng các thành quả nghiên cứu mới đây lại khiến giới vũ trụ học đau đầu một lần nữa…

Tuy nhiên, trước hết, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về thiên văn học trong các nền văn minh cổ đại, cũng như các quan điểm về thuyết nhật tâm và địa tâm để hiểu rõ hơn về cuộc tranh luận lâu dài trong lịch sử thiên văn học thế giới.

1. Thiên văn học trong các nền văn minh cổ đại

Thiên văn học trong những nền văn minh cổ đại đã rất phát triển, như trong văn minh Ai Cập, văn minh Lưỡng Hà, văn minh Trung Hoa, văn minh Ấn Độ, và văn minh Trung Mỹ. Ở đây, chúng ta hãy lấy văn minh Ai Cập và văn minh Trung Hoa làm ví dụ.

Khoảng 4.000 năm trước Công Nguyên, tại thung lũng sông Nile (Nin), một trong những nền văn minh lâu đời nhất đã xuất hiện: nền văn minh Ai Cập cùng với ngành thiên văn học gắn chặt với con sông hùng vĩ này. Trong khi quan sát mối liên hệ giữa những vì sao trên bầu trời và các hiện tượng xuất hiện ở dưới mặt đất, các vị tư tế Ai Cập đã có những đóng góp rất quan trọng. Họ đã có âm lịch với 12 tháng, mỗi tháng 29 đến 30 ngày và cứ sau hai đến ba năm, họ lại cộng thêm vào một tháng để luôn phù hợp với các mùa trong năm.


Thiên văn học Ai Cập mô tả bầu trời với các vị Thần Ai Cập (Ảnh: E. A. Wallis Budge)

Trong thiên văn học Ai Cập, bầu trời được chia thành 45 chòm sao và con người đã biết đến các hành tinh như sao Mộc, sao Hoả, sao Thổ, sao Kim, và sao Thuỷ. Người Ai Cập cũng có thể tính được thời gian vào cả ban ngày lẫn ban đêm dựa vào Mặt Trời và vị trí của các chòm sao. Họ cũng đã xác định một giờ bằng 1/24 độ dài của một ngày đêm.

Trong khi đó, ở nền văn minh 5.000 năm của Trung Hoa cổ đại, các sự kiện thiên văn đã được ghi chép từ rất sớm và khá cụ thể. Các hiện tượng nhật thực, nguyệt thực, sao mới xuất hiện đã được ghi chép lại từ khoảng 1.500 năm TCN vào đời nhà Thương. Cho đến nay, ghi chép sớm nhất về vết đen Mặt Trời là trong sách Ngọc Hải, được ghi nhận không lâu sau năm 165 TCN. Hán Thư cũng ghi lại hiện tượng này khi nó xuất hiện ngày 10 tháng 5 năm 28 TCN. Thậm chí, dựa vào những lời ghi trong Kinh Dịch, có tài liệu còn cho rằng người Trung Hoa đã quan sát được vết đen Mặt Trời từ năm 800 TCN. Ở châu Âu, mãi tới đầu thế kỷ thứ 9 mới có ghi chép về vết đen Mặt Trời.


Bản đồ sao cổ Đôn Hoàng trong văn hóa Trung Hoa từ năm 940 sau Công nguyên, thời nhà Đường

Vào thế kỷ 11 TCN, người Trung Hoa chia bầu trời sao vào hệ thống “tam viên nhị thập bát tú” với 28 chòm sao. Danh mục sao cổ nhất của họ do Thạch Thân đời Chiến Quốc soạn có 122 chòm sao với 809 ngôi sao. Trương Hành thời Đông Hán đã sáng chế ra dụng cụ định vị sao gọi là hỗn thiên nghi và thống kê khoảng 2.500 sao nhìn thấy được ở Trung Quốc, chia thành 124 chòm với 320 sao được đặt tên. v.v. Người Trung Quốc cũng có nhiều phát minh về dụng cụ thiên văn như cọc tiêu Mặt Trời, la bàn, đồng hồ Mặt Trời, đồng hồ nước… Khoảng năm 1.100 TCN, Chu Công đã quan sát và đo bóng Mặt Trời lúc giữa trưa để xác định độ nghiêng của hoàng đạo so với xích đạo.

Thiên văn học Trung Quốc cũng có một thành tựu vô cùng quan trọng trong lĩnh vực soạn lịch. Theo truyền thuyết và dã sử thì người Trung Quốc đã có lịch cách đây từ 3.000 đến 4.000 năm. Từ khoảng 600 năm trước Công Nguyên, họ đã có lịch âm dương kết hợp để phục vụ sản xuất nông nghiệp nên còn gọi là nông lịch. Cùng với Ai Cập, Trung Quốc là nơi sử dụng âm dương lịch sớm nhất. Ngoài nông lịch, còn có lịch can chi, dùng 10 can (Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý) và 12 chi (Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi) để tập hợp nên bộ lịch. Việt Nam và một số nước Đông Á hiện vẫn đang dùng loại lịch sử dụng hệ đếm Can Chi ra đời cách đây khoảng 2.600 năm này.


Liệu thiên văn học cổ đại có chỉ giới hạn ở những thứ đơn giản như thế giới phẳng hay Trái Đất vuông? (Ảnh: Orlando Ferguson)

Tất cả những điều trên chỉ để nói lên rằng, thiên văn học trong những nền văn minh cổ đại thực sự có thành tựu vượt rất xa chứ không chỉ giới hạn ở những quan niệm như Trái Đất phẳng, Trái Đất vuông hay vũ trụ vận động xung quanh Trái Đất. Phương hướng phát triển của những nền văn minh cổ đại cũng không hề có mâu thuẫn hay sai sót khi đặt hệ quy chiếu ở tại chính Trái Đất, vì ở bất cứ một hệ quy chiếu nào thì người ta đều có thể tính toán được chính xác cách thức chuyển động cũng như vị trí của các chòm sao.

Mở khóa để xem toàn bộ nội dung trả lời

(?)
Bạn đã đạt đến giới hạn của mình. Bằng cách Đăng ký tài khoản, bạn có thể xem toàn bộ nội dung trả lời
Cải thiện điểm số của bạn bằng cách đăng ký tài khoản Lazi.
Xem toàn bộ các câu trả lời, chat trực tiếp 1:1 với đội ngũ Gia sư Lazi bằng cách Đăng nhập tài khoản ngay bây giờ
Tôi đã có tài khoản? Đăng nhập
3
0
Phạm Arsenal
09/03/2021 17:44:58
+4đ tặng
Trái đất quay quanh mặt trời là do trọng lực của mặt trời "giữ" các hành tinh trên quỹ đạo của chúng. Giống như mặt trăng quay quanh trái đất là nhờ sức kéo từ lực hấp dẫn của trái đất, thì trái đất quay quanh Mặt trời nhờ sức kéo từ trọng lực của mặt trời.

Bạn hỏi - Lazi trả lời

Bạn muốn biết điều gì?

GỬI CÂU HỎI
Học tập không giới hạn cùng học sinh cả nước và AI, sôi động, tích cực, trải nghiệm

Hôm nay bạn thế nào? Hãy nhấp vào một lựa chọn, nếu may mắn bạn sẽ được tặng 50.000 xu từ Lazi

Vui Buồn Bình thường
×
Trợ lý ảo Trợ lý ảo
Gửi câu hỏi
×