- Ở Đàng Ngoài, do chiến tranh liên miên, nhà nước Lê - Trịnh ít quan tâm đến nông nghiệp, ruộng đất. Kết quả là thiên tai, mất mùa, đói kèm thường xuyên xảy ra. Ruộng đất hoặc bị bỏ hoang hoặc bị bọn cường hào chấp chiếm. Chế độ tô thuế, binh dịch nặng nề. Quan lại tham ô hoành hành.

  - Trong khi đó, ở Đàng Trong, do điều kiện đất đai thuận lợi, cư dân thưa thớt, chính quyền chúa Nguyễn một mặt lo chiến tranh, một mặt khuyến khích nhân dân khai hoang, mở rộng ruộng đồng, phát triển sản xuất, mặt khác điều kiện tự nhiên ở Đàng Trong thuận lợi (đất đai màu mỡ), tạo điều kiện cho năng suất lúa cao.