Tại sao Triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất cũng chính là nguyên nhân dẫn đến bản hiệp ước này. Nhìn chung có 3 nguyên nhân cơ bản dẫn đến hiệp ước này. 

• Triều đình Huế quá đề cao cũng như lo sợ thực dân Pháp. Triều đình không tin vào sức mạnh của nhân dân và cho rằng khó có thể thắng được quân Pháp.
• Triều đình Huế muốn hoà với Pháp nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi của dòng họ và giai cấp mình. 
• Triều đình Huế ảo tưởng vào những lời đường mật của thực dân Pháp, đó là dựa vào con đường thương thuyết để giành lại những vùng đất đã mất.

Năm 1862 thực dân Pháp và triều đình Huế kí với nhau bản hiệp ước Nhâm Tuất đồng ý để Pháp cai trị và chiếm đóng 3 tỉnh miền Đông Nam Kỳ. Đến năm 1867 Pháp chiếm đóng nốt 3 tỉnh miền Tây còn lại của Nam Kỳ. Sau khi củng cố Nam Kỳ, thực dân Pháp từng bước tiến ra với mục đích chiếm lấy Bắc Kỳ, lợi dụng sự rối ren tại miền Bắc nước ta. 

Pháp ra những yêu sách ngang ngược với triều đình Huế, đưa quân chiếm lần lượt các tỉnh Bắc Kỳ. Pháp ngang nhiên vi phạm các thỏa thuận trong Hiệp ước Nhâm Tuất 1862 mà hai bên đã ký. Không những thế chúng còn muốn đạt được nhiều hơn nữa đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến Hiệp ước Giáp Tuất 1874. 

Hoàn cảnh của hiệp ước Giáp Tuất 1874 như sau: 

• Chiến thắng của nhân dân ở Cầu Giấy khiến quân Pháp hoang mang cực độ và tìm cách thương lượng, còn quân và dân ta phấn khởi, càng hăng hái đánh giặc.
• Ngược lại, triều đình phong kiến nhà Nguyễn thì lại lo sợ nên đã vội vã kí với quân Pháp bản Hiệp ước Giáp Tuất. Điều này trước mắt để quân Pháp rút khỏi Hà Nội cùng các tỉnh Bắc Kì, nhưng vẫn có điều kiện tiếp tục xây dựng cơ sở các bước xâm lược về sau.
• Bên cạnh đó, năm 1874 Hoàng Tá Viêm phối hợp với quân của Lưu Vĩnh Phúc đã giết chết Francis Garnier tại Hà Nội. Trước tình hình trên Pháp đồng ý nghị hòa bằng Hiệp ước Giáp Tuất. 

Nội dung Hiệp ước Giáp Tuất 1874 bao gồm 22 điều với nội dung chính là Triều đình Huế công nhận công nhận quyền đi lại, buôn bán, kiểm soát và điều tra tình hình ở Việt Nam của Pháp. Cụ thể hơn nội dung bản hiệp ước này bao gồm: 

• Điều 1: Pháp và An Nam hợp tác hòa bình, hữu nghị, bền vững.
• Điều 2: Pháp thừa nhận quyền độc lập An Nam.
• Điều 3: Chính sách ngoại giao của An Nam cần phù hợp với chính sách ngoại giao của nước Pháp.
• Điều 4: Pháp tặng một số thiết bị quân sự, cố vấn quân sự cho An Nam.
• Điều 5: Triều đình An Nam công nhận chủ quyền của Pháp đối với các tỉnh Nam Kỳ.
• Điều 6: Pháp miễn An Nam không phải trả tiền chiến phí cũ còn thiếu.
• Điều 7: An Nam cam kết trả nợ số tiền chiến phí còn thiếu nước Tây Ban Nha bằng thu nhập thuế quan.
• Điều 8: Ban bố đại xá đối với tài sản của công dân Pháp và An Nam làm tay sai.
• Điều 9: Cho phép truyền đạo Gia tô tại An Nam.
• Điều 10: Triều đình An Nam có thể mở một trường cao đẳng ở Sài Gòn đặt dưới quyền giám sát của Pháp.
• Điều 11: Triều đình An Nam mở các cảng biển theo yêu cầu của Pháp.
• Điều 12: Người Pháp hay người An Nam sống tại Nam Kỳ được quyền tự do kinh doanh.
• Điều 13: Pháp có quyền mở lãnh sự tại các thương khẩu mới mở của An Nam.
• Điều 14: Nhân dân An Nam có thể tự do buôn bán đi lại tại khu vực Nam Kỳ đã thuộc sở hữu của Pháp.
• Điều 15: Người dân An Nam dân Pháp hay công dân nước ngoài cần đăng ký cơ quan Trú Sứ Pháp nếu muốn sinh sống, du lịch tại An Nam.
• Điều 16: Các tranh chấp giữa công dân Pháp và ngoại quốc đều do Pháp xử lý.
• Điều 17: Các vi phạm pháp luật của người Pháp và người ngoại quốc sẽ được người Pháp giải quyết.
• Điều 18: Khi có người vi phạm pháp luật ở Pháp trốn sang An Nam thì người An Nam cần truy lùng và giao cho Pháp và ngược lại. 
• Điều 19: Người Pháp và ngoại quốc qua đời trên lãnh thổ An Nam và ngược lại sẽ được trao trả tài sản cho người thừa kế. 
• Điều 20: Một năm sau hiệp ước Pháp sẽ bổ nhiệm một viên Trú Sứ tại An Nam.
• Điều 21: Hiệp ước năm 1874 thay thế cho hiệp ước năm 1872.
• Điều 22: Hiệp ước năm 1874 được thực hiện một cách vĩnh viễn.