Giữa hai đồng bằng có những nét khác biệt rất lớn: đồng bằng hạ lưu sông Mê Công quen gọi là đồng bằng sông Cửu Long có diện tích đất phèn rất lớn, có vùng trũng Tháp Mười mùa nước bị ngập sâu tới 3 - 4 m, mới được khai thác cách đây ba, bốn trăm năm, dân cư còn tương đối thưa (mật độ dân số cao nhất là ở tỉnh Vĩnh Long đạt 686 người/km2). Còn đồng bằng Bắc Bộ hay đồng bằng sông Hồng thì đã được khai thác cách đây hàng nghìn năm. Khi An Dương Vương đóng đô ở Cổ Loa cách đây 2.200 năm thì chắc chắn đã có cư dân trồng lúa nước ở đồng bằng Bắc Bộ. Qua hàng nghìn năm canh tác, toàn bộ đất đai đồng bằng đã trở thành đất trồng lúa nước, không còn đất phèn, thậm chí các vùng đất trũng chỉ trồng một vụ lúa ở Hà Nam trước kia thì sau này cũng đã được cải tạo để trở thành ruộng hai mùa chắc ăn. Ngoài ra, một mạng dày đặc hệ thống tưới nước và tiêu úng đã được chính quyền cách mạng xây dựng từ sau ngày hòa bình lập lại.

Khác với đồng bằng sông Cửu Long, vấn đề rất lớn ở đồng bằng Bắc Bộ là mật độ dân số quá cao. Cách đây 70 năm, trong sách Người nông dân châu thổ Bắc Kỳ (bản dịch Nxb Trẻ 2001), nhà địa lý Pháp Pierre Gourou đã ngạc nhiên về mật độ dân số ở đây đã ngang với mật độ dân số của vùng công nghiệp sông Ranh, mặc dù khi ấy mật độ dân số mới có 430 người/km2 .

Ông càng ngạc nhiên khi thấy có làng thuần nông như Ngô Xá ở Thư Trì (Thái Bình) mật độ dân số lên tới 1.580 người/km2, làng lớn nhất là Kiên Lao nay là Xuân Hồng ở Xuân Trường (Nam Ðịnh) có 11.428 người trên diện tích 6,6 km2, mật độ 1.758 người/km2; thậm chí riêng làng Hành Thiện thuộc xã đó bấy giờ đã có tới 7.603 dân trên diện tích 1,96 km2 , mật độ lên tới 4.000. Cũng trong sách trên (trang 189) ông dự kiến đến năm 2001 dân số đồng bằng Bắc Bộ sẽ lên tới 13 triệu. Trên thực tế, tập bản đồ hành chính Việt Nam xuất bản năm 2001 cho ta các số liệu: