1. Xuất xứ

- Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ được:

• Sáng tác năm 1951
• In trong cuốn Thơ Việt Nam 1945 - 1975 của NXB Tác phẩm mới, Hà Nội vào năm 1976

2. Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ được sáng tác dựa trên một sự kiện có thật: trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, Bác Hồ đã trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc kháng chiến của nhân dân ta. Và trong hồi kí của mình, nhà thơ đã kể lại cuộc gặp gỡ với một chú bộ đội vừa từ Việt Bắc trở về. Trong cuộc gặp gỡ ấy, tác giả đã lắng nghe kỉ niệm được gặp Bác trong một đêm hành quân đi chiến dịch Biên giới của chú bộ đội. Vô cùng xúc động trước tình cảm, hành động của Bác, Minh Huệ đã sáng tác ngay bài thơ Đêm nay Bác không ngủ.

3. Thể loại

- Thơ 5 chữ (thể ngũ ngôn)

4. Phương thức biểu đạt

- PTBĐ tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm

5. Ngôi kể

- Ngôi thứ 3

- Tác dụng: Góc nhìn từ bên ngoài giúp cho việc miêu tả những hành động, suy nghĩ của cả 2 nhân vật trong bài thơ được toàn diện và khách quan hơn. Khiến người đọc dễ dàng cảm nhận, đồng điệu với tâm hồn, lắng lo, suy tư của cả Bác và anh chiến sĩ.