“Con về ôm lại hàng cau
Về thăm nhà ngoại hôm nào nắng lên
Đường đê đất đỏ chênh vênh
Khói cao quyền quyện mông mênh mái nhà”

Mỗi khi đọc những lời thơ tha thiết ấy, em lại nhớ về bà ngoại - người em kính trọng và yêu thương nhất trên đời.

Bà ngoại của em đã đi xa nhưng hình ảnh bà hiện hữu trong kí ức của em. Bà em xưa hiền từ lắm. Bà là một người phụ nữ chất phác và đôn hậu. Đôi mắt của bà đã đen mờ đã hằn từng vết chân chim. Em thường sờ lên từng vết nhăn ấy và hỏi bà, bà nói rằng đó là dấu ấn của thời gian, của cuộc đời. Khi ấy đôi mắt bà nhìn xa xăm. Lưng của bà đã còng xuống vì những gánh nặng cuộc đời, nhưng bà đi lại nhanh nhẹn lắm, nhất là lúc sáng sớm bà ra sân vườn tưới từng gốc cây, dải những nắm thóc cho đàn gà nuôi sau vườn. Bà lúc nào cũng vậy, tuy mái tóc đã bạc, lưng đã còng, đôi mắt đã mờ dần nhưng bà vẫn tần tảo như xưa. Bà kể rằng ngày trước, bà thường ra đồng gặt lúa, ra sau núi bẻ từng bắp ngô nuôi bộ đội đi đánh giặc Mỹ, thời ấy quả là những ngày tháng khó khăn và gian khổ của bà, của những "mế" và của đất nước ta.

Nhớ về bà ngoại, em nhớ về tuổi thơ được sống trong tình yêu thương của bà. Bà thường kể rằng khi em còn bé, ba mẹ rất vất vả, hoàn cảnh rất khó khăn, ba phải đi làm ở một nông trường cà phê xa, mẹ đi làm công nhân trong nhà máy, công việc không cho ba mẹ thời gian có thể chăm sóc em chu đáo, nên em ở bên bà ngoại.

Có lẽ lúc ấy bà vất vả lắm, chăm cho em từng bữa ăn giấc ngủ, lúc em bị sốt cao hay những lúc em cảm nặng. Còn em, đó là những ngày tháng hạnh phúc vô cùng, được sống trong tình yêu thương của bà, được bà dạy về những đạo lý làm người, được bà kể những câu chuyện xưa từ truyện cổ tích cho đến những câu chuyện thời chiến, kể về thời ông bà yêu nhau khi ấy không có ti vi hay những phương tiện liên lạc hiện đại, chỉ gửi trao tình cảm bằng những phong thư giản dị, và ông đưa đón bà trên chiếc xe cũ kĩ đi thăm chiến khu, thăm bộ đội ta. Nhớ những trưa hè tiếng ve kêu trên những cành phượng vĩ đỏ rực một khoảng trời xanh thẳm, vẫn từng câu hát ru, em cùng cánh cò và làn gió mát bay bổng trong những giấc mơ đẹp biết bao. Ôi cánh cò, phải chăng cánh cò trắng trong giấc mơ em cũng đã từng sải đôi cánh bay vào giấc ngủ của mẹ khi xưa, dù qua hai thế hệ, cánh cò ấy vẫn đượm tình thương của người bà dấu yêu.

Rồi năm tháng qua đi, thời gian không hề dừng lại ở thời điểm mà con người ta hạnh phúc và lưu luyến nhất. Em ngày một trưởng thành, bà ngày càng già đi, đôi chân bà đã mỏi, đôi mắt đã mờ, đôi vai gầy gò ấy đã thấm bao gió sương của cuộc đời. Lúc ấy, em càng thương bà hơn, chỉ mong bà khỏe mạnh, chỉ ước rằng mắt bà không bị nhòe đi vì những cát bụi của một đời khó nhọc. Để bà nhìn em trưởng thành và lớn khôn giống như lời bà từng dạy. Giờ đây nhớ về ngày ấy, khoảng lặng trong tâm hồn chợt sống dậy bao cảm xúc, bao nhớ thương vơi đầy.

Tuy giờ bà đã ở một nơi xa, không còn kề cận em nhưng em luôn tin rằng, bà vẫn luôn dõi theo em từng ngày, mỉm cười nhìn em trưởng thành. Em nhớ lắm, người bà kính yêu!

“Công cha như núi Thái Sơn

Nghĩ mẹ như nước trong nguồn chảy ra”

Câu nói đó chắc hẳn đã in sâu trong tâm trí của mỗi chúng ta khi nhắc đến công ơn sinh thành dưỡng dục vô bờ bến của cha mẹ. Hình ảnh người cha lam lũ tần tảo rắn rỏi mưu sinh từng ngày và người mẹ tất bật lo toan chăm chút vun vén gia đình là những hình ảnh kì diệu và đáng trân quý nhất trong kí ức tuổi thơ của những đứa con, và người con luôn giữ gìn những tình cảm thiêng liêng lớn lao ấy khắc sâu ở trong tim như một sự trân trọng, biết ơn. Nếu mẹ thương con bằng những cử chỉ ân cần nhẹ nhàng dịu dàng quá đỗi ấm áp bao nhiêu, thì bố lại dằn những tình thương đó trong những bài học triết lí về đạo đức sống, đạo lí làm người và cách đối nhân xử thế. Lúc bé tí tẹo, con đã không thể nhận ra được sự quan tâm đó, con hay khóc nhè mẹ bởi vì sự nghiêm khắc cứng nhắc quá đỗi của bố, thậm chí con đã từng tuyên bố là con không yêu bố. Nhưng dần dà từng ngày con lớn lên, con bắt đầu biết suy nghĩ hơn, và con cảm nhận dần được tình thương của bố qua những hành động thường ngày.

Ngay từ bé, tôi luôn tin là sẽ có một siêu anh hùng hay vị thần nào đó đến truyền sức mạnh và đưa tôi đến những vùng đất mới. Cái giá của sự trưởng thành chính là sự đổ vỡ về những hình tượng người anh hùng cao to, lực lưỡng có sức mạnh phi thường là không có thật, nhưng có một chiến binh vẫn giữ trọn niềm tin đấy trong tôi, đó là người hùng mang tên Bố.

Bởi lẽ, bố tôi luôn có một bờ vai vững chãi gánh vác và là trụ cột chính của gia đình. Nhà tôi có ba anh em đang còn đi học, mẹ tôi bị đau khớp chân nên cũng không thể làm việc nặng nhiều, thế là, bao nhiêu áp lực về tài chính cơm áo gạo tiền dồn nén lên đôi vai gầy gò xương xẩu của bố. Bố làm từ công việc này đến công việc khác, từ công nhân xây dựng, đến bán hàng, chạy xe ôm, sửa điện, tháo lắp nhôm kính,… Bất kể là công việc nào kiếm được tiền để chăm lo cho gia đình, bố tôi đều hăng say làm. Bố vất vả đi từ tờ mờ sáng, đến tận tối khuya mới về nhà. Nhìn nét mặt mệt mỏi trên khuôn mặt đã hằn sâu sự vất vả cực nhọc theo năm tháng, tôi thương bố vô cùng. Tôi hay ra cổng đón bố về và xoa bóp chân, bả vai giúp bố đỡ mỏi. Những lúc ấy , bố ân cần dịu dàng nở nụ cười , khen ngợi nhưng cũng không quên dặn dò: “ Con gái rượu của bố ngoan quá, sau này cố gắng học hành thành đạt để đỡ khổ như bố nghe con”. Những khoảnh khắc bình yên giản dị như thế, tôi càng cảm nhận rõ tình thương lớn lao mà bố chắt chiu dành dụm vun vén cho gia đình. Cuộc sống vất vả mưu sinh luôn đè nặng nhưng bố chưa bao giờ than vãn hằn học với chúng tôi dù chỉ một câu. Bố luôn là như vậy âm thầm chịu đựng, âm thầm hi sinh, dẫu có những khó khăn chồng chất đến mấy thì trước mặt chúng tôi, bố vẫn luôn hiền từ, dịu dàng, nhân hậu.
 

Bố luôn yêu các con bằng tấm lòng chân thành nhất, nhưng cũng không quên đi sự nghiêm khắc và cứng rắn mỗi khi chúng tôi phạm sai lầm. Nhưng cách giáo dục của bố chưa bao giờ là những đòn roi hay lời chửi mắng quát tháo, ngược lại, mỗi khi tôi làm sai, bố bình tình từ tốn phân tích cho tôi giảng giải từng chút một và yêu câu tôi viết bảng kiểm điểm để tự suy ngẫm nhận ra lỗi sai của mình, từ đó tự rút ra bài học.

Bố luôn là nguồn động viên lớn lao giúp tôi vượt qua những áp lực và có sức mạnh để đương đầu với khó khăn. Những lúc tôi mệt mỏi vì áp lực thi cử ở trường, chỉ cần nhìn vào ánh mắt thôi là bố hiểu rõ tường tận những nỗi bất an thầm kín của con gái. Bố kiệm lời, nhưng những lời bố nói ra luôn có sức nặng kì lạ. Chỉ một câu nói “ Con làm được” của bố như một liều thuốc hóa giải tất cả nỗi lo âu thường trực và giúp tôi tự tin hơn rất nhiều. Tình thương của bố đến từ những quan tâm nhỏ nhặt. Vào những ngày mưa bão lạnh giá, nửa đêm bố vào phòng để sửa lại chăn cho chúng tôi, những buổi sáng vội vàng đến trường bố nhét ổ bánh mì vào cặp, sợ các con bị đói , hay ánh mắt động viên khích lệ tinh thần vẫy chào con gái bước vào phòng thi đầy lo âu,… Tất cả những điều bé mọn ấy, đã làm nên một người bố tuyệt vời ở hiện tại. Tình yêu ấy thầm lặng mà vĩ đại đến lạ thường, tôi chợt nhớ đến câu hát:

“Cha thương con nhưng cha không nói

Mẹ thương con mẹ không giấu một lời”

Tình yêu của bố sưởi ấm trái tim của tôi những lúc tôi mệt mỏi nhất. Thật may mắn vì sinh ra trên đời, và càng may mắn hơn khi có một người bố tận tụy luôn sẵn sàng hi sinh cuộc đời của Người, không ngại khó ngại khổ để tôi có một cuộc sống hạnh phúc, bình yên. Bố luôn theo sát tôi trên chặng đường khôn lớn, luôn động viên và khích lệ chấn an tinh thần, cho tôi những bài giảng thấm nhuần triết lí về đạo lí sống. Tôi vẫn còn nhớ, bố dạy tôi phải biết thương người, giúp đỡ người khó khăn trong cảnh hoạn nạn, biết “ Uống nước nhớ nguồn”, bày tỏ lòng biết ơn kính trọng với thầy cô, cha mẹ. Những bài học sâu sắc ấy đã theo tôi từng ngày và tôi luôn ghi nhớ trong tim.

Người bố luôn vất vả hi sinh vì gia đình, luôn yêu thương các con hết mực. Tôi chỉ mong sao bố luôn khỏe mạnh và luôn là điểm tựa để tôi dựa vào những ngày mệt mỏi căng thẳng áp lực trong cuộc sống. Tôi luôn trân quý tình yêu của bố và tự hứa với bản thân phải cố gắng học hành chăm chỉ, rèn luyện đạo đức thật tốt, nghiêm khắc với bản thân để sau này theo đuổi ước mơ, chạm đến những đỉnh cao, không phụ lòng kì vọng của bố. Và con chỉ muốn nói một câu, rằng “Con yêu bố thật nhiều”.

Có lẽ, cây bàng trước cửa nhà tôi là một chứng nhận cho tình cảm gắn bó giữa tôi và Bình. Tình bạn chúng tôi lớn lên cùng cây, theo năm tháng.

Khi tôi và Bình hiểu biết về con người và các sự vật quanh mình thì cây bàng đã có rồi, không hiểu ai trồng nó. Các bạn đồng tuổi với chúng tôi thường nhìn màu đỏ của phượng mà chờ hè đến. Nhưng chúng tôi lại theo dõi sự thay đổi diệu kì của các mầm non của bàng đang chuyển dần sang lá – là sự báo hiệu của mùa hè. Đi học về, vào đến ngõ, tôi và Bình đã nhìn thấy cây bàng. Thân cây xù xì như một chiếc áo bông cũ của một bác công nhân cần cù đáng mến. Thân cây có nhiều cái bướu. Rễ bàng ăn sâu xuống đất, vững vàng qua gió mưa. Các tán lá bàng xoè ra như những chiếc ô lớn, nhiều tầng. Quả bàng chỉ nhỏ như một quả ổi nhỡ, hình bầu dục. Khi bàng chín vàng, thường tự rụng xuống đất. Lấy búa đập bàng chín, trong có nhân ăn rất bùi ; nếu ăn vỏ : hơi chan chát. Những ngày hè nóng nực, tôi và Bình thường chơi bắn bi dưới bóng bàng rợp mát. Có lúc, bàng đã chứng kiến sự cãi cọ, tranh luận của hai đứa về một vấn đề gì đấy, không ai chịu ai. Có ngày mưa bão, hai đứa, mỗi đứa ngồi một nhà, đều nhớ và thương bàng, bàng đang nghiêng ngả ngoài gió bão…

Lên lớp 6, tôi và Bình xa nhau. Bình phải theo bố mẹ vào Thành phố Hồ Chí Minh (vì sự thuyên chuyển công tác của bố mẹ Bình). Một mình tôi ở lại với bàng. Tôi buồn và bàng hình như cũng buồn vì thiếu Bình. Lòng tôi thơ thẩn và bỗng hiểu hơn bao giờ hết tình bạn của tôi cùng Bình đã ghi dấu nơi đây – nơi cây bàng đang vươn cành, trổ bông mỗi chuyến giao mùa. Lòng tôi se lại. Mỗi lần ngắm nhìn cây bàng, hình ảnh Bình lại hiện lên với bao kỉ niệm…

Tôi có kể lại chuyện này cho cô giáo của tôi. Cô nói cô cũng giống tôi và Bình là có kỉ niệm về cây bàng. Nhà của cô ở phố Mai Hắc Đế (cách đây 20 năm, phố này yên tĩnh và những cây bàng mọc suốt hai bên đường phố). Trong một buổi sớm năm 1968., cô lên đường đi học xa, đã viết bài thơ về bàng và phố quê hương, trong đó có đoạn kết như sau :

Sương đêm ngưng đọng lá bàng xanh

Ta quyết ra đi chắp lại cành

Để bàng lại chín, em về nhặt

Cho dãy phố dài trùm lợp mãi màu xanh.

Tôi thích đoạn thơ này, xin cô được chép lại và gửi vào Thành phố Hồ Chí Minh cho Bình.

Sau những giờ học căng thẳng trên lớp hay khi có chuyện buồn, tôi chỉ mong trở về nhà thật nhanh để nhìn thấy người mẹ thân yêu của tôi. Với tôi, mẹ là người vô cùng quan trọng, chẳng ai có thể thay thế mẹ của tôi. Với tôi, mẹ là người sinh thành, nuôi nấng, chở che … Mẹ là niềm hạnh phúc của đời tôi. Mẹ luôn dành cho tôi những tình cảm yêu thương, tốt đẹp nhất.

Mẹ tôi đã gần bốn mươi tuổi. Mẹ có dáng người thon thả, làn da mẹ màu dám nắng. Tóc mẹ dài đến ngang vai, màu hoe vàng. Mẹ có khuôn mặt phúc hậu. Khi nhìn gương mặt ấy tôi biết mẹ yêu tôi đến nhường nào. Khi tôi buồn, tôi ốm, đôi mắt mẹ trũng sâu hằn lên những nỗi lo lắng suy tư. Tôi vui, mắt mẹ ánh lên những tia sáng hy vọng. Tôi yêu nhất ở mẹ đôi mắt, đôi mắt mẹ là cánh cửa của tâm hồn mà mẹ luôn dang rộng để đón tôi vào.

Nhưng tôi yêu quý mẹ còn bởi những gì tốt đẹp mẹ mang đến cho tôi. Mẹ rất thích công việc của mình – nghề giáo viên. Nhưng sau khi sinh ra tôi và em tôi, mẹ phải nghỉ một năm ở nhà để chăm sóc anh em tôi. Mẹ hy sinh tất cả để cho gia đình mình có giây phút đầm ấm bên nhau. Mẹ dạy anh em tôi học bài trên lớp, cách nói năng, cư xử với mọi người. Khi chúng tôi sai là mẹ lại nhẹ nhàng nhắc nhở. Mẹ nói em tôi là con gái nên phải cẩn thận, khéo léo. Mẹ thường cho em tôi đi chợ để học cách chọn rau quả, thịt, cá … Lúc nấu ăn mẹ cũng cho nó phụ cùng, vừa nấu mẹ vừa giảng giải, hướng dẫn chuyện bếp núc. Vì mẹ tôi là giáo viên dạy nhiều bộ môn nên chuyện học hành của anh em tôi môn nào mẹ cũng hướng dẫn được. Tôi lớn lên được như bây giờ, đã biết khóc biết cười đúng cảm xúc của mình, tôi cười, mẹ cũng mỉm cười làm niềm vui của tôi nhân lên nhiều lần. Khi tôi buồn, mẹ chia sẻ làm nỗi buồn của tôi vơi bớt đi. Mẹ luôn chia sẻ niềm vui nỗi buồn cùng tôi. Với tôi, mẹ là người phụ nữ hoàn mĩ nhất thế gian.

Mẹ ơi! Mẹ là người mà con yêu thương nhất! Cuộc đời con không thể không có mẹ, mẹ dạy cho con những điều hay để con có thể nhìn thấy tương lai tươi sáng. Con sẽ học thật tốt để không phụ lòng mong mỏi của mẹ. Con mong mẹ sẽ sống mãi bên con, con yêu mẹ lắm, mẹ của con!