Tôi là một người thanh niên sống và làm việc tại đỉnh Yên Sơn – nơi có độ cao hai nghìn sáu trăm mét. Chắc mọi người cũng thắc mắc tôi làm gì ở nơi cao thế này. Tôi làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu. Một mình ở nơi lặng lẽ Sapa này buồn lắm, “thèm người quá” nên tôi tìm cách để gặp gỡ mọi người mỗi khi đi qua đây. Và một lần trong số đó tôi đã quen được bác tài xế, ông họa sĩ, cô kĩ sư để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong tôi.
Khi tôi mới lên công tác chưa quen nên rất muốn gặp gỡ mọi người. Tôi bền lăn khúc gỗ ra giữa đường xem có xe nào đi qua không.Ngay sau đó, một chiếc xe đi lên, thấy khúc gỗ chắn ngang đường liềndừng lại gọi mọi người xuống đẩy bỏ đi. Tôi lao ra bảo mọi người cùng đẩy bỏ. Đẩy xong một bác tài xế ra hỏi:” Ai đã đẩy khúc gỗ ra giữa đường đấy”. Tôi ngại quá, đỏ mặt, tôi bảo với họ rằng tôi mới lên công tác chưa quen nên nghĩ ra cách này để gặp gỡ mọi người. Thế là tôi đã quen với bác tài xế và bác hứa với tôi rằng mỗi tháng có chuyến xe qua sẽ dừng lại cho tôi nói chuyện, làm quen với mọi người. Lúc đó, tôi rất sung sướng và chỉ mong một tháng trôi qua thật nhanh.
Trong những ngày công tác, chán quá tôi liền tự tìm thú vui cho mình. Không chỉ dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp, tôi trồng hoa, trồng cây thuốc quý, đọc sách…Và chính những thứ này tôi đã gây cảm tình với ông họa sĩ già và cô kĩ sư.
Lần đó, bác tài xế đã giới thiệu cho tôi hai người đó, họ có ba mươi phút tôi bèn dẫn họ lên thăm nhà. Tôi hái thật nhiều hoa để tặng cô kĩ sư, cô ấy rất thích. Rồi tôi giới thiệu qua công việc của mình cho cô kĩ sư và ông họa sĩ nghe. Tôi đưa họ vào trong nhà. Ông họa sĩ ngạc nhiên khi ở cái nơi “lặng lẽ Sapa” này tưởng tôi ở một mình thì mọi thứ chắc bề bộn lắm. Ấy vậy mà ông lại thấy căn phòng của tôi quá ngăn nắp. Cô kĩ sư ra tủ sách chọn lấy một quyển và ngồi đọc. Tôi và ông họa sĩ trò chuyện với nhau. Ông hỏi:
– Quê anh ở đâu thế?
– Quê cháu ở Lào cai này thôi…-Tôi trả lời
Dường như, càng nói chuyện thì ông họa sĩ càng thích tôi. Cuối cùng, ông ra quyết định sẽ vẽ chân dung tôi. Tôi ngượng lắm, liền từ chối mãnh liệt. Tôi cảm thấy tôi không xứng đáng để được vẽ, còn có nhiều người giỏi hơn tôi. Ông kĩ sư vườn rau, đồng chí nghiên cứu khoa học trên mảnh đất này, họ cũng là những nhân tài và rất xứng đáng để được phác họa chân dung. Nhưng ông đã bắt đầu phác thảo khuân mặt của tôi, bằng vài nét, họa sĩ đã gần như ghi xong gương mặt của tôi.
Tôi nhìn đồng hồ và kêu lên:
– Trời ơi, chỉ còn năm phút…!
Tôi giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Tôi chạy ra nhà phía sau, rồi trờ vào liền, tay cầm một cái làn.Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già
– Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này!
Tôi kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.
Chúng tôi tạm biệt nhau, ông họa sĩ già hứa sẽ lên thăm tôi một lần nữa.
Đến lượt cô kĩ sư. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt tôi
– Chào anh.
Tôi đưa cho cô kĩ sư quyển sách và chiếc khăn mùi soa. Tôi nắm tay cô ấy, cả hai chúng tôi dường như đã cảm nhận được tình cảm của nhau.
Tôi ấn cái làn vào tay bác họa sĩ già và nói vội vã:
– Cái này để ăn trưa cho bác, cho cô và bác lái xe.
Tôi tạm biệt họ, tôi nghĩ rằng bao giờ mới có thể gặp lại hai người này. Đặc biệt là cô gái. Và tôi cảm thấy dường như chính tôi và cô gái ấy đều thấy có cảm tình với nhau. Và tại nơi lặng lẽ Sapa này một tình yêu chớm nở giữa tôi và cô kĩ sư.
Tôi biết rằng câu chuyện giữa chúng tôi thật ngắn ngủi nhưng để lại trong mỗi mỗi chúng tôi: ông họa sĩ, tôi và cô ấy…những cảm xúc không thể nào quên. Nơi mà tình người như cao cả hơn cả đất trời, nơi ấy tình yêu cũng đơn hoa kết trái và nơi ấy chúng tôi gọi là nơi lặng lẽ Sapa
 

Đó không phải lần đầu tiên tôi rời Hà Nội – quãng đời học sinh, sinh
viên của tôi đã ghi dấu bao lần đến với Huế, Quảng Trị, Bắc Kạn, Thái
Nguyên,… - nhưng lần này đến Lai Châu, tôi có cảm giác thật lạ. Tôi mới ra
trường, đây là chuyến đi nhận công tác của tôi. Bước qua cuộc đời học trò
chật hẹp để bước vào cuộc sống mới khiến tôi không khỏi ngỡ ngàng. Trên
chặng đường từ Hà Nội đến Lai Châu, tôi đã được quen biết những con
người thuộc những thế hệ khác nhau. Họ đã khiến tôi thấy cuộc sống này
rộng lớn và đẹp đẽ biết mấy. Đặc biệt là quãng đường tôi đến Sa Pa. Sa Pa,
nghe cái tên người ta đã muốn nghỉ ngơi nhưng ở đó có những con người
làm việc hăng say, họ nguyện hi sinh tuổi thanh xuân của mình cho đất
nước. Họđể lại ấn tượng đẹp trong lòng tôi cũng như bất kì ai đặt chân lên
mảnh đất này.
“Chỉ vài cây số nữa là tới Sa Pa” – bác lái xe nói vậy. Tôi bắt đầu háo
hức, tò mò, mắt nhìn xa ngoài cửa kính một cách lặng lẽ mà say mê.
Sau cuộc nói chuyện, giao lưu vui vẻ giữa tôi – bác lái xe – bác họa sĩ
già thì mọi người bỗng nín bặt, vì cảnh trước mắt bỗng hiện lên đẹp một
cách kỳ lạ… Nắng bây giờ bắt đầu len tới đốt cháy rừng cây. Những cây
thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới
cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà
lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn
trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe…
Giữa lúc đó, bác lái xe cho dừng xe để mọi người nghỉ ngơi. Riêng với
tôi và bác họa sĩ, ông quay sang nói một cách bí hiểm: sẽ giới thiệu cho
chúng tôi một trong những người “cô độc nhất thế gian”. Bác lái xe này thật
vui tính khi đặt cho người đó cái tên như vậy. Bác lại còn khẳng định với
bác họa sĩ – một người say mê nghệ thuật rằng: “Thế nào bác cũng thích vẽ
hắn”. Không hiểu sao nói đến đây, bác lái xe lại liếc nhìn tôi, khiến cho tôi
bất giác đỏ mặt. Cái nhìn đó có lẽ là có hàm ý sâu xa.
Theo lời bác lái xe thì đó là một anh chàng hai mươi bảy tuổi làm công
tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Khi mới lên
nhận việc, chưa quen với không khí toàn rừng và cây ở đây nên anh ta
“thèm người” đến mức chắn ngang khúc gỗ ngang đường để kiếm cớ có
người nói chuyện.
- Kia, anh ta kia! – Bác lái xe chỉ.
Tôi và ông họa sĩ già thực sự xúc động và vô cùng ngạc nhiên khi nhìn
thấy trước mắt chúng tôi là người con trai tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ
từ trên sườn núi trước mựt chạy lại chỗ xe đỗ.
Người con trai đưa cho bác lái xe một gói nhỏ – củ tam thất – một thứ
cây của vùng núi. Còn bác lái xe thì rạng rỡ cười cho anh thanh niên kia
cũng mừng quýnh. Tôi có cảm giác hành động đó của hai người không đơn thuần chỉ là tình cảm giữa hai người quen biết mà là tình cảm của những
người trong gia đình. Thì ra, vợ bác lái xe mới ốm dậy, anh chàng kia gửi
biếu ít tam thất “của nhà trồng được” còn bác lái xe gửi sách mua giúp anh
ta đọc cho đỡ buồn và đỡ nhớ cuộc sống bình thường!
Đứng một lát, bác lái xe dắt tay người thanh niên lại chỗ ông họa sĩ và
tôi để giới thiệu. Anh mời chúng tôi lên thăm ngôi nhà nơi anh ở. Sau đó,
cũng như bao chàng thanh nhiên khác anh đỏ mặt, luống cuống rồi xin về
nhà trước. Không chỉ riêng tôi, bác họa sĩ hay bất kỳ ai cũng sẽ nghĩ rằng
anh chạy về trước để dọn dẹp nhà cửa, hay gấp chăn màn vì… thanh niên
mà! Đã vậy lại ở một mình nên khó tránh khỏi điều khó nói ấy.
Nhưng thật bất ngờ! Tôi nhận thấy vẻ ngạc nhiên của bác họa sĩ khi bước
lên bậc thang bằng đất thấy người con trai đang hái hoa. Còn tôi chỉ “ồ” lên
một tiếng. Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây sốđường dài cách xa Hà
Nội, đứng trong mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bỗng nhiên lại
gặp hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong… ngay lúc
dưới kia là mùa hè, đột ngột và mừng rỡ, quên mất cả e lệ, tôi chạy đến bên
người con trai đang cắt hoa. Anh rất tự nhiên như với một người bạn đã quen
trao bó hoa đã cắt cho tôi, và cũng rất tự nhiên, tôi đỡ lấy.
- Tôi cắt thêm mấy cành nữa. Rồi cô muốn lấy bao nhiêu nữa, tùy ý. Cô
cứ cắt một bó rõ to vào. Có thể cắt hết nếu cô thích. Tôi không biết kỷ niệm
thế nào cho thật long trọng ngày hôm nay. Bác và cô là đoàn khách thứ hai
đến thăm nhà tôi từ Tết, và cô gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà tôi từ bốn
năm nay.
Người con trai nói to những điều đáng ra người ta chỉ nghĩ. Cũng là
những điều người ta ít nghĩ. Việc ấy làm tôi và bác họa sĩ cảm động và cuốn
hút ngay. Tôi ôm bó hoa vào ngực, bạo dạn nhìn thẳng vào mặt anh. Anh
thanh niên bắt gặp cái nhìn đó, phủi vội giọt mồ hôi trên sống mũi, mỉm
cười, hạ giọng hỏi:
- Cũng đoàn viên, phỏng?
- Vâng – Tôi nói.
- Thôi, chấm dứt tiết mục hái hoa – Người con trai bất chợt quyết định –
Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm phút rồi. Cháu nói qua công
việc của cháu, năm phút. Còn hai mươi phút, mời bác và cô vào nhà uống
chè, cho cháu nghe chuyện. Cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm…
Anh bắt đầu kể về công việc của mình. Rằng công việc của anh là đo
gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động địa cầu để dự báo thời tiết.
Rồi cả những khó khăn, trở ngại: những đêm mưa bão, bão tuyết, trời nắng,
mưa. Nhưng anh vẫn làm việc rất nghiêm túc đến từng giờ, từng phút. Bởi
có lẽ anh hiểu được công việc của anh quan trọng như thế nào…
Tôi vẫn đứng đó, ôm bó hoa và lắng tai nghe. Anh bỗng dừng lại. Trời!
Mười phút sao mà trôi nhanh quá!
- Anh nói nữa đi – Bác họa sĩ giục.
- Báo cáo hết! – Người con trai vụt trở lại giọng vui vẻ.
- Còn hai mươi phút nữa thôi. Bác và cô vào nhà. Chè đã ngấm rồi đấy.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục chính chúng tôi. Chúng tôi bước vào
căn nhà ba gian sạch sẽ và gọn gàng.
Bác họa sĩ hứa sẽ quay trở lại và kể anh nghe chuyện dưới xuôi.
Bác vừa nhân nhi chén chè và nghe anh giải thích cụm từ “cô độc nhất
thế gian”. Rằng còn có người cô độc hơn anh. Đó là anh bạn trên trạm đỉnh
Phan xi păng ba trăm một trăm bốn mươi hai mét kia còn một mình hơn anh.
Tôi đang đọc cuốn sách trên bàn của anh và vẫn lắng tai nghe hai bác
cháu họ nói chuyện.
Càng nói chuyện với chàng trai bác họa sĩ càng có vẻ thích thú. Bác đề
nghị vẽ anh. Nhưng anh từ chối. Bởi theo anh – anh không phải là người
đáng để vẽ. Anh khiêm tốn giới thiệu người khác. Đó là ông kỹ sưở vường
rau dưới Sa Pa. Nhưng cũng may bằng mấy nét, họa sĩđã ghi xong lần đầu
gương mặt của người thanh niên.
Người thanh niên này làm tôi và bác họa sĩ suy nghĩ nhiều quá.
Những điều cùng nghe cộng với những điều tôi khám phá thấy trên trang
sách đang đọc giở làm cho tôi bàng hoàng. Có phải vì ánh sáng trong quyển
sách rọi sang làm tôi hiểu thêm về cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt vời
của người thanh niên, về cái thế giới những con người như anh mà anh kể,
về con đường tôi đi tới?
Không phải chỉ vì bó hoa rất to đi theo tôi trong chuyến thứ nhất ra đời
mà vì một bó hoa khác, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên
anh cho thêm tôi. Tôi không muốn những khoảnh khắc này trôi đi vô nghĩa
trong đời mình. Tôi mong muốn để lại điều gì thật ý nghĩa nơi này… Tôi
khẽ mở khóa chiếc xắc nhỏ bên mình…
Và thế là chỉ còn năm phút nữa.
Bác họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Tôi cũng đứng lên đi ra chỗ bác.
- Ô! Cô quên chiếc mùi xoa đây này!
Anh thanh niên vừa vào kêu lên, anh lấy chiếc khăn tay vo tròn cặp giữa
cuốn sách tới trả cho tôi. Cái món quà mà tôi cho là một chút cỏn con, dịu
dàng nhưng… Tôi cúi đầu ngượng ngùng không nhìn thẳng vào anh nhận lại
chiếc khăn và quay đi.
Bác họa sĩ và anh lưu luyến rồi hẹn ngày gặp lại. Còn tôi – tôi chìa tay
cho anh nằm, cẩn trọng rõ ràng như người ta cho nhau cài gì chứ không phải
cái bắt tay. Tôi nhìn anh, cái nhìn như mãi mãi không bao giờ gặp lại.
- Chào anh.
Tôi không biết cảm giác lúc đó là gì nữa. Điều cuối cùng anh dành sự
quan tâm cho mọi người đó là anh ấn cái làn vào tay bác họa sĩ rồi nói là để
cho mọi người ăn trưa.
Chúng tôi ra về, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực
làm cho bó hoa càng rực thêm làm cho tôi cảm thấy mình rực rỡ theo.
Chuyến đi này là một chuyến đi thật khó quên trong đời tôi. Tôi đã gặp
được những con người thật đẹp, thật cao cả. Họ làm cho tôi thấy yêu đời
hơn, thấy tự tin với công việc của mình hơn và anh thanh niên để lại ấn
tượng sâu đậm về một thế hệ trẻ như tôi – anh đã cống hiến hết mình cho
phong trào ba sẵn sàng. Anh sống bên cái vẻ bề ngoài “lặng lẽ” nhưng bên
trong thì rạo rực của vùng đất dấu yêu, thơ mộng này.