Vì không đủ tiền để cưới vợ nên tôi đã phẫn chí đi làm đồn điền cao su ở tận trong Nam. Sáu năm trôi qua quả thật là một quãng thời gian dài đằng đẵng. Sau khi có một chút vốn riêng, nhớ người cha già của mình ở nhà nên tôi quyết định trở về quê hương để làm ăn và lập nghiệp cũng như ở bên chăm sóc thầy tôi lúc về già.

Từ ngày tôi rời xa quê hương đi đồn điền cao su đã lâu mà khung cảnh quê hương trước mắt chẳng hề đổi thay. Nhưng khi tôi bước vào cổng nhà mình thì thấy ngôi nhà vắng tanh, vườn cỏ mọc um tùm rồi tôi bước vào nhà thì thấy trước mắt là một ban thờ, tôi có một linh cảm rất xấu là thầy tôi đã mất . Tôi vội chạy ra sau và kêu thật to thầy ơi! Thầy ơi! Rồi tôi sang nhà ông giáo thì ông bảo:

- Cháu về rồi à.

Tôi vội hỏi.

- Thầy con đâu ạ?

- Con về muộn rồi, thôi vào đây ta nói chuyện.

Ông dẫn tôi vào nhà ngồi trên bàn đưa tôi một bát nước để uống rồi kể lại ngắn gọn những việc diễn ra trong mấy năm gần đây:

- Từ ngày cậu xa quê hương thì thầy cậu chỉ có một mình côi cút vào ra chỉ có cậu Vàng làm bạn mà thôi. Lúc đầu thì thầy cậu vẫn sống qua ngày, 3 sào vườn vẫn đủ cho ông ý ăn uống qua ngày. Nhưng sau bão hoa màu mất hết, không kiếm được việc. lại thêm ốm nặng một trận, thầy cậu càng ngày càng yếu, lại sợ tiêu vào tiền mà ông để lại cho cậu.

Nghe tới đây thì nước mắt tôi chẳng thể kìm nổi. Sao thầy tôi lại khổ như vậy? Càng nghĩ tôi càng ân hận vô cùng. Ông giáo vỗ vai an ủi rồi tiếp tục câu chuyện:

- Sau đó cuộc sống ngày một thiếu thốn và khó khăn hơn, thiếu trước hụt sau. Đến bản thân thầy cậu còn không tự lo nổi huống chi là con Vàng. Không muốn tiêu hao vào số tiền mà thầy cậu đã tằn tiện kham khổ, làm việc chăm chỉ, chẳng quản nắng mưa cũng là để vun vén cho cậu, để góp cho cậu đủ tiền mà lấy vợ và có tí vốn làm ăn, nên tiếc mãi thầy cậu mới bán con Vàng đi. Lúc đó thầy con đã sang tâm sự với ta, trông đáng thương làm sao. Rất nhiều lần ta ngỏ ý giúp nhưng thầy cậu từ chối một cách hách dịch, khiến ta cũng bất lực. Chỉ có thể biết đứng ngoài nhìn. Bán xong, thay cậu gửi ta giữ hộ 3 sào vườn, 25 đồng bạc thêm 5 đồng bán con Vàng nữa là 30 đồng bạc. Một phần là dành cho cậu, phần nữa là thầy cậu bảo cất đó, để một khi lão nằm xuống có tiền lo ma chay, không cần đến sự giúp đỡ của hàng xóm. Nhưng ta cũng không ngờ rằng, thầy cậu lại làm nên cơ sự tới vậy. Một hôm ta tình cờ đi ngang nhà cậu thì thấy hàng xóm bu đông. Ta tiến vào trong thấy thầy cậu đang vật vã trên giường, phải nhờ 2 người lực lưỡng trong làng giữ lại. Cái chết vật vã đến hai giờ đồng hồ liền, chỉ có ta và Binh Tư hiểu. Thầy cậu chết vì ăn bả chó - mà chính thầy cậu đi xin, có lẽ sự ân hận về việc bán cậu Vàng vẫn canh cánh trong lòng. Cậu nên hiểu cho thầy cậu, thầy cậu hi sinh quá nhiều cho cậu rồi.

Nghe xong mọi chuyện tôi mới thấy bản thân mình đã sai như thế nào, u mất sớm chỉ có người cha hết lòng chăm sóc, vừa là mẹ vừa là cha mà tôi sao có thể bỏ rơi thầy mà đi như vậy. Đau quá! Sao lại ra cơ sự này? Xong ông dẫn tôi ra nghĩa địa đưa tôi đến một thầy và đưa ba nén lòng nhang để thắp lên mộ và

Tôi thương xót cho thầy tôi và thương cho những số phận cực khổ như gia đình tôi. Xã hội này đã làm cho thầy tôi và người nông dân ở đây phải sống đau đớn, dồn họ vào bước đường cùng, tôi căm thù xã hội này. Tôi quyết định đi theo cụ hồ tham gia kháng chiến, lật đổ chế độ cũ, mang lại hạnh phúc. cơm no, áo ấm cho những người nhân dân nghèo khổ sau này.