Khái niệm: hoa tự thụ phấn là hoa có hạt phấn rơi vào đầu nhụy của chính hoa đó.

- Đặc điểm của hoa tự thụ phấn là:

+ Hoa lưỡng tính: trên hoa có cả nhị và nhụy.

+ Thời gian chín của nhụy và nhị đồng thời.

- Một số loại hoa tự thụ phấn là: hoa hồng, hoa phong la, hoa cải, hoa bưởi ….
 

Khái niệm: hoa giao phấn là hoa có sự thụ phấn bắt buộc phải thực hiện giữa các hoa với nhau (giữa 2 hoa với nhau) vì:

+ Hoa giao phấn là những hoa đơn tính

+ Những hoa lưỡng tính có thời gian chín của nhị và nhụy không cùng 1 lúc.

- Một số ví dụ về hoa giao phấn: hoa dưa chuột, hoa bầu, bí, dưa hấu …

* Ngoài cách tự thụ phấn và giao phấn ở thực vật có hoa còn có hiện tượng thụ phấn nhờ sâu bọ, gió, nhờ con người …
Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ
 

Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ có đặc điểm:

+ Màu sắc hoa sặc sỡ: vàng, tím ,đỏ … ​→\rightarrow→  thu hút sâu bọ

+ Tràng hoa hình ống, chật, hẹp  ​ →\rightarrow→  sâu bọ phải chiu vào lấy phấn và mật hoa ở đáy hoa

+ Nhị có hạt phấn to, có gai, có chất dính →\rightarrow→ khi sâu bọ đến lấy mật hoặc phấn hoa hạt phấn s ẽ dính vào ngư ời chúng →\rightarrow→ ​   chúng mang theo hạt phấn đến hoa khác để thụ phấn.

+ Đầu nhụy có chất dính →\rightarrow→  khi sâu bọ đến thì hạt phấn của hoa khác sẽ dính vào đầu nhụy và được giữ lại.

- Một số hoa thụ phấn nhờ sâu bọ: hoa hồng, hoa phong lan, hoa mướp, cải, đồng tiền, cúc …

- Những cây nở về đêm như hoa quỳnh, nhài, dạ hương thường có màu trắng làm cho hoa nổi bật trong đêm thu hút côn trùng và có mùi thơm đặc biệt để kích thích côn trùng.
hoa thụ phấn nhờ gió
 

Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió:

+ Hoa đực ở trên (ngọn cây), hoa cái ở dưới (nách lá)  ​→\rightarrow→   hạt phấn rơi vào hoa cái dễ dàng

+ Hoa thường tập trung ở ngọn cây   ​→\rightarrow→    hạt phấn được tập trung nhiều ở ngọn cây →\rightarrow→  dễ được gió mang đi h ơn

+ Bao hoa (cánh hoa, đài hoa) thường tiêu giảm  →\rightarrow→ hoa nhẹ hơn

+ Chỉ nhị dài, bao phấn treo lủng lẳng  hạt phấn dễ rơi xuống hơn khi chín →\rightarrow→ gió dễ mang đi hơn 

+ Hạt phấn rất nhiều, nhỏ và nhẹ →\rightarrow→  dễ rơi,  gió mang đi được xa và thụ phấn được nhiều hơn

+ Đầu hoặc vòi nhụy dài, có nhiều lông →\rightarrow→ dính được nhiều hạt phấn do gió mang đến

- Một số loài hoa thụ phấn nhờ gió: bồ công anh, phi lao, ngô …