Đầu lòng hai ả tố nga,
Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười.
Tác giả sử dụng nghệ thuật tiểu đối, hình ảnh ước lệ để miêu tả hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân. Câu thơ cổ điển, điển tích Hằng Nga diễn tả dáng vóc thanh cao, tao nhã như mai tâm hồn trong trắng như tuyết đạt đến độ hoàn mĩ – Mười phân vẹn mười của hai chị em Thúy Vân, Thúy Kiều.
Vân xem trang trong khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười ngóc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da
Chân dung Thúy Vân được khắc họa qua những câu thơ trên, một nét đẹp cao sang quí phái hiếm thấy ở người khác. Tác giả đã lựa chọn những cái đẹp nhất của tự nhiên để so sánh với vẻ đẹp của nàng. Bút pháp tượng trưng ước lệ mà cụ thể tới từng chi tiết: Khuôn mặt, nét ngài… Tất cả toát lên vẻ đẹp đoan trang thùy mị, phúc hậu toàn vẹn. Vẻ đẹp đó ngầm thông báo số phận an lành êm đềm, may mắn.
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thủy tinh , nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh
Một mai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai
Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm
Cung thương lầu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương
Khúc nhà tay lựa nên trương
Một thiên bạc mệnh lại càng lão nhân
Những câu thơ trên đã gợi tả vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều, tác giả lấy vẻ đẹp tự nhiên để miêu tả so sánh vẻ đẹp Thúy Kiều đặc biệt tả đôi mắt, đôi mắt đẹp long lanh như làn nước mùa thu. Nét mày cong thanh thoát như nét núi mùa xuân, gương mặt toát lên vẻ đẹp kia xa thanh tú, tài hoa. Kiều tài hoa thông minh vốn sẵn tính trời – Đạt tới mức lí tưởng của xã hội phong kiến. Kiều linh cảm được tài mệnh của mình lên tự soạn cho mình “ Một thiên bạc mệnh” ai nghe cũng thấy sầu đau não nề. Vậy vẻ đẹp của kiều kết tinh của ba phẩm chất sắc, tài và tình.
Phong lưu rất mực hồng quần ,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cặp kê ,
Em đềm trướng rủ màn che .
Tường đông ong bướm đi về mặc ai
Bốn câu cuối Nguyễn Du đã dùng những ngôn từ đẹp về cuộc sống hai chị em, họ sống phong lưu, khuôn phép, đức hạnh.
Đoạn trích với ngôn ngữ thơ tinh luyện giàu cảm xúc, các biện pháp tu từ được nhà thơ vận dụng sáng tạo, để tạo lên những vần thơ ước lệ, chữ tình, hàm ẩn sau bức chân dung truyện sắc đó là cả một tấm lòng quý mến chân trọng của Nguyễn Du.