Thực tế nhiều nơi, vẫn còn những thiếu sót trong quản lý Nhà nước về cư trú, dịch vụ nhà trọ, cầm đồ, internet, game trực tuyến, quản lý vũ khí thô sơ, hung khí nguy hiểm (80% vụ án xảy ra trên đường phố hung thủ dễ dàng có được dao găm, dao bấm, mã tấu... để giải quyết mâu thuẫn), trong quản lý chất cấm, chất gây nghiện (lứa tuổi nào cũng dễ dàng mua được bia, rượu tạo xúc tác kích động gây gổ, hành xử bạo lực) nên cần có chế tài chặt chẽ hơn. Theo đó, các chủ kinh doanh phải tuân thủ nghiêm quy định không cho người chưa thành niên tự do thuê phòng nghỉ tại nhà nghỉ, phòng trọ, khách sạn mà không có đủ điều kiện chính đáng; xử phạt nặng những trường hợp vi phạm trong bán bia, rượu, thuốc lá; cung cấp game, website, các trang mạng xã hội, văn hóa phẩm có nội dung, hình ảnh bạo lực; nghiêm cấm sản xuất, mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ, vật liệu nổ, phương tiện dân dụng, đồ chơi nguy hiểm, chỉ bán cho các cơ sở có đúng giấy phép kinh doanh, cho người thành niên, có đủ năng lực dân sự và bán đúng nơi quy định.

Mặt trái cơ chế thị trường khiến thiết chế xã hội quá chú trọng dùng yếu tố pháp luật (bao trùm những cái chung mang tính cưỡng chế) để điều chỉnh hành vi, các hiện tượng tiêu cực mà ít quan tâm sử dụng những quy phạm xã hội như quy phạm về đạo đức, phong tục tập quán, tôn giáo (có thể thấm đến từng tế bào xã hội). Nhiều nghiên cứu minh chứng, trước đây tội phạm cố ý gây thương tích xảy ra ở nông thôn ít hơn thành phố bởi phần nào chịu sự tác động giáo dục từ những quy phạm xã hội; gần đây nhiều địa phương có số vụ xảy ra khá cao và nguyên nhân do ý thức đạo đức kém, thái độ xử sự không đúng, thiếu tôn trọng chuẩn mực xã hội. Vì vậy, cần chống những biểu hiện tha hóa về đạo đức, nhân cách, loại bỏ thói quen xấu là mầm mống thúc đẩy hành vi phạm tội như chửi bới, lăng nhục, đối xử tệ bạc, lối sống buông thả, rượu chè, cờ bạc...

Luật sư Võ Ngọc Dao, Giám đốc Công ty Luật TNHH ATD (Đoàn Luật sư TP Hà Nội): Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật là một biện pháp quan trọng.

Thực tế hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật còn bất cập, do đó phải tiến hành liên tục, nội dung phong phú, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ bằng trực quan sinh động, “vào từng ngõ, gõ từng nhà”, tập trung vào các đối tượng có nguy cơ cao. Thông qua các buổi tọa đàm, thi tìm hiểu, diễn đàn trao đổi, website, bản tin của Đoàn, hội, sự kiện truyền thông của câu lạc bộ thu hút đông đảo học sinh, sinh viên tham gia. Xét xử lưu động có tác dụng răn đe đồng thời giáo dục ý thức tôn trọng pháp luật cho những người tham dự hoặc theo dõi phiên tòa.

Để tạo thuận lợi hơn cho người dân khi trình báo về hành vi quá khích, bạo lực, tụ tập gây mất an ninh trật tự, mâu thuẫn tiềm ẩn trong cộng đồng,... ngoài bằng công văn, giấy tờ mất nhiều thời gian thì công an mỗi phường, xã cần có đường dây nóng và bố trí trực 24/24 giờ kịp thời xử lý. Mặt khác, nhiều người không nhờ luật sư tư vấn, giúp hóa giải những mâu thuẫn tích tụ lâu ngày như liên quan đến di sản thừa kế, ly hôn, bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng... trong khi luật sư căn cứ quy định pháp luật giải thích cho người dân hiểu hành vi của họ đang thực hiện là đúng hay sai, có thể sử dụng biện pháp nào để bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của mình; khuyên bảo những người trong cuộc trên cơ sở mối quan hệ tình cảm gia đình, hợp tác kinh doanh có thái độ bình tĩnh khi đối mặt mâu thuẫn và cư xử thích hợp, ưu tiên hòa giải nội bộ trước, không thể giải quyết được mới khởi kiện.

TS Trần Thành Nam, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội: Chú trọng giáo dục kỹ năng sống cho giới trẻ.

Xét về mặt tâm lý, những người trẻ phạm tội thiếu nhận thức về hậu quả của hành vi, luôn tự biện minh rằng những tác động không quá nghiêm trọng như người khác nghĩ. Trong lý trí, họ luôn tin rằng hành động tội phạm “có lợi” hơn hoặc thoát khỏi những tình huống khó chịu nhanh chóng hơn là hợp lý nhất trong bối cảnh đó.