Tình huống truyện rất độc đáo, kết hợp với nghệ thuật phân tích tâm lí nhân vật đã khắc họa tình yêu làng, yêu nước của người nông dân trong thời kì kháng chiến chống Pháp.
Điều đó được thể hiện qua quyết định của ông Hai : Làng thì yêu thật nhưng làng theo tây rồi thì phải thù.