Tiết trời sang đông, những chiếc lá ngoài đường từ từ rụng xuống. Cùng lúc đó, cây thường xuân trước cửa sổ nhà tôi cũng đang trút lá. Chúng chao đảo trên không trung rồi rơi hẳn xuống đất mà không vương vấn, luyến tiếc gì cành cây. Ngày ngày tôi nằm thẫn thờ nhìn từng chiếc lá rơi. Những chiếc lá thường xuân cứ rơi ngày một nhiều, cứ mỗi lần một chiếc lá lìa khỏi cành là tôi lại thấy bệnh tình một nặng thêm. Tôi không thể nhấc mình lên được: “Sự sống của mình thật mỏng manh, cứ mỗi chiếc lá rụng thì cuộc sống của mình như ngắn lại. Cho đến khi chiếc lá cuối cùng rụng xuống thì có lẽ mình sẽ không còn tồn tại trên thế gian này nữa”, tôi đã có những suy nghĩ và quan niệm như vậy.

Một hôm, khi tôi đang mơ màng ngủ thì nghe thấy tiếng bước chân lên gác, đó là Xiu và cụ Bơ-men - người họa sĩ già sống ở căn hộ dưới. Chị Xiu đến bên cửa sổ kéo tấm mành xuống rồi cùng cụ Bơ-men sang phòng bên cạnh. Xiu là người sống cùng với tôi trong suốt thời gian ở đây. Chúng tôi đều chung số phận với nhau, cụ Bơ-men đã có tuổi nhưng cả đời việc vẽ tranh cũng không làm cụ giàu có hơn để chuyển đến một nơi tốt hơn nơi này. Cụ rất chuyên tâm trong nghề, cụ mong muốn vẽ được một bức tranh mang giá trị và để đời mà chưa thực hiện được. Tôi cũng thương cụ và những người tại xóm nghèo này lắm. Họ đều tốt và nhân hậu nhưng vì nghèo quá nên khổ. Tôi định mở mắt, gọi cụ và chị Xiu nhưng cảm thấy mình không còn đủ sức nữa. Họ đang nói đến một điều gì đó, tôi có nghe thấy thoảng bên tai về cây thường xuân bên cửa sổ. Nhưng rồi tôi lại thiếp đi vì quá mệt. Sáng hôm sau, khi Xiu thức giấc, tôi liền lệnh cho chị kéo tấm mành lên. Tôi đoán chắc rằng ngoài kia chẳng còn chiếc lá nào đâu, và hôm nay tôi sẽ đón nhận cái chết. Lúc này tôi nghĩ cái chết thật dễ dàng, tôi sẽ chấp nhận nó như uống một cốc nước lọc. Nhưng, ô kìa! Sau cơn mưa vùi dập và những cơn gió phũ phàng, vẫn còn một chiếc lá sót lại nằm yên trên cành cao. Tôi quay sang nói với chị Xiu: “Đó là chiếc lá cuối cùng, nó sẽ rụng trong nay mai và khi đó em sẽ chết, chị Xiu ạ!”. Chị Xiu khuyên tôi nhưng tôi không quan tâm đến lời nói của chị. Tôi biết rằng chỉ một trận gió đêm nay thôi thì chiếc lá không còn và tôi cũng sẽ lìa đời. Tôi vẫn chờ và chắc chắn điều đó sẽ đến.

Sáng nay tôi tỉnh giấc, đêm qua thật dài, tôi biết là mưa rất to, gió rất mạnh. Điều tôi mong chờ, giờ tôi sẽ phải làm, tôi bảo chị Xiu kéo tấm mành lên. Thật lạ kì! Chiếc lá thường xuân vẫn còn đó. Tôi sửng sốt cả người và nằm suy nghĩ hồi lâu: “Có một cái gì đó đã làm cho chiếc lá không rụng và còn đấy. Chiếc lá đã chống chọi với gió bão, mưa dông để giành lại sự sống cho mình” - tôi thầm nghĩ. Chợt tôi hiểu ra rằng nếu mình có quyết tâm, có niềm tin vào sự sống thì sẽ vượt qua được bệnh tật và khó khăn trong cuộc đời. Tự nhiên tôi thấy mình là một người bị mất hết nghị lực từ bao giờ, mình không bằng một chiếc lá mong manh kia.

Sau đó tôi xin chị Xiu ít cháo và chút sữa pha với vang đỏ. Chị quay lại nhìn tôi một cách ngạc nhiên rồi nhanh chóng nở một nụ cười. Có lẽ chị hiểu suy nghĩ của tôi lúc này. Chị lấy thức ăn cho tôi, nhìn tôi với niềm vui sâu kín. Tôi nói với chị: “Chị Xiu thân yêu ơi, một ngày nào đó em hi vọng sẽ được vẽ vịnh Na-plơ”. Trong tôi lúc đó tràn ngập niềm tin và hi vọng. Chị Xiu gật đầu và mỉm cười với tôi như sự đồng tình. Buổi chiều hôm đó, bác sĩ đến khám cho tôi. Vẫn như mọi lần, ông đều gọi chị Xiu ra ngoài và nói về bệnh tình của tôi. Hôm nay tôi nghe được lời bác sĩ nói với chị ngoài cửa. Tôi như không thể tin vào đôi tai của mình nữa. Bác sĩ nói bệnh của tôi đã chữa được năm phần mười rồi. Niềm tin vào cuộc sống đã trở lại trong tôi. Sau đó, bác sĩ xuống nhà cụ Bơ-men ở tầng dưới để khám chữa bệnh vì cụ bị chứng sưng phổi.

Hôm sau, bác sĩ đến khám lần nữa cho tôi và tôi gần như đã khỏi bệnh, tôi đã vượt qua cơn nguy hiểm. Đến chiều, khi tôi đang vui vẻ đan chiếc khăn len thì tiếng chân chạy vội vã trên cầu thang làm tôi ngừng tay. Đó là chị Xiu, chị ào vào phòng ôm lấy tôi. Chị kể cho tôi nghe: “Cụ Bơ-men đã chết vì sưng phổi hôm nay ở bệnh viện rồi. Cụ ốm chỉ có hai ngày. […] Nhưng rồi người ta tìm thấy một chiếc đèn bão vẫn còn thắp sáng và một chiếc thang đã bị lởi ra khỏi chỗ để của nó, và vài chiếc bút lông rơi vung vãi và một bảng pha màu có màu xanh và màu vàng trộn lẫn với nhau..Chị Xiu đưa bàn tay nhỏ nhắn của mình ra phía cửa sổ và nói: “Em có thấy làm lạ tại sao chẳng bao giờ nó rung rinh hay lay động khi gió thổi không? Ô, em thân yêu, đó chính là kiệt tác của cụ Bơ-men - cụ vẽ nó ở đấy vào cái đêm chiếc lá cuối cùng đã rụng”. Nghe Xiu nói, tôi đã xúc động rơi nước mắt. Tôi chẳng thể nói gì hơn với chị Xiu được nữa. Và tôi cũng chẳng thể diễn tả nổi cảm xúc của mình lúc này, tất cả cứ đang rối tung lên trong tôi. Cụ Bơ-men đã vì sự sống của tôi mà phải hi sinh cả tính mạng của bản thân. Ôi! Cụ là người đã dùng cây bút để đuổi Thần Chết đi.

Thời gian trôi đi nhanh thật, thấm thoắt đã năm năm kể từ ngày cụ Bơ-men qua đời. Giờ đây tôi đã trở thành một họa sĩ nổi tiếng. Nhưng dù tác phẩm của tôi có đoạt giải gì đi nữa thì tôi vẫn chỉ coi tác phẩm của cụ Bơ-men là đáng để đời nhất. Trong tôi, cụ vẫn là một họa sĩ đầy tài năng và nhân cách. Cảm ơn cụ và cuộc sống đã cho tôi một bài học về niềm tin, sự nỗ lực.