Dế Mèn trêu chọc chị Cốc vì sự ngông cuồng tường mình tài ba và muốn chứng tỏ cho Dế Choắt biết, mình không sợ bất kì ai trên đời. Từ lúc bắt đầu trêu chị Cốc đến lúc Dế Choắt bị chị Cốc mổ chết, diến biến tâm lí của Dế Mèn có nhiều sự thay đổi khác nhau:

Lúc bắt đầu trêu: Sợ gì? Mày bảo tao sợ cái gì? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa !. Giương mắt ra mà xem tao trêu con mụ Cốc đây này. Lúc trêu xong: sợ hãi, hèn nhát. Chị trợn tròn mắt, giương cánh lên…Tôi chui tọt vào hang Nép tận đáy mà tôi cũng chết khiếp, nằm im thin thít. Lúc Dế Choắt bị chị Cốc đánh chết: Thì khóc thảm thiết hốt hoảng ăn năn, hối hận. Nào tôi biết đâu cơ sự lại ra nông nỗi này. Tối hối lắm! tôi hối hận lắm.Qua sự việc ấy, Dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên cho mình. Đó là: Không được kiêu căng, tự phụ. Không được cậy vào sức khỏe của mình mà hung hăng làm bậy. Nếu không suy nghĩ cẩn thận trước khi làm sẽ mang họa vào thân.