Triều đình nhà Mạc TK XVI bắt đầu có những biểu hiện suy thoái. Vốn tính thẳng thắn, cương trực ông dâng sớ chém đầu 18 tên lậu thần nhưng không được vua chấp nhận. Nguyễn Bỉnh khiêm lập tức cáo quan về ở ẩn để giữ trọn khí tiết. Kể từ lúc treo ấn tử quan Nguyễn Bỉnh Khiêm trở về bầu bạn với cỏ cây. Cuộc sống thanh nhàn đến nỗi ông tự nhiên như chính bản tính thuần hậu của tác giả. Vì thế bài thơ Nhàn ra đời như một bức chân dung tự họa của Nguyễn Bỉnh Khiêm khi về ở ẩn. 
 

Nguyễn Bỉnh Khiêm để lại tập thơ chữ Hán Bạch Vân am thi tập và tập thơ chữ Nôm Bạch Vân quốc ngữ thi. Nhàn là bài thơ Nôm được rút từ tập Nôm Bạch Vân quốc ngữ thi. Nhan đề Nhàn do người đời sau đặt.