Ba em là Giám đốc công ty xây dựng số 1 của Sở xây dựng thành phố Hồ Chí Minh. Cơ quan cấp cho ba em một chiếc xe du lịch màu xanh hiệu Toyota để làm phương tiện đi lại. Mẹ em là giáo viên Văn trường chuyên Lê Hồng Phong. Ngày ngày, mẹ đi dạy bằng chiếc Honda đã cũ. Còn em đi học bằng chiếc xe đạp leo núi mà ba mua tặng hồi Tết.

Sáng nay chủ nhật, gia đình em có mặt đông đủ ở nhà. Sau bữa ăn sáng, ba vào phòng khách đọc báo, mẹ xách giỏ đi chợ chuẩn bị cho bữa cơm trưa. Em lấy chiếc bình nước tưới cho mấy chậu hoa đặt trước lối vào nhà để xe. Chợt em nghe có tiếng trao đổi xì xầm. Lấy làm lạ, em nép ngoài cửa lắng nghe. Thì ra anh ôtô, chị xe máy và cậu xe đạp đang tranh hơn tranh kém với nhau.

Anh ôtô giọng ồm ồm kẻ cả:

- Cô cậu nghe đây! Chỉ so về hình thức, anh đã hơn hẳn rồi! Anh bệ vệ, sang trọng khó bì. Ông chủ mỗi khi đi đâu đều nhẹ nhàng, thảnh thơi, mưa không tới mặt, nắng chẳng tới đầu. Còn cô cậu thì kém anh đủ điều, so làm sao được? Cho nên ông chủ quý anh nhất là phải thôi!

Chị Honda không chịu lép:

- Anh nói chẳng sai! Nhưng tôi hỏi anh, ngoài những lúc đưa ông chủ đến sở làm hoặc đi công tác, anh được dùng vào việc gì nữa nào? Còn tôi, tôi được việc hơn anh nhiều! Này nhé! Sáng sáng, tôi đưa bà chủ đi dạy học. Rồi đi chợ, đi chơi, đi thăm người thân… lúc nào tôi cũng kề cận bên bà chủ. Tiện lợi biết bao! Tôi thấy tôi có ích nhất nhà.

Xe đạp nãy giờ đứng dựa vào tường nghe ôtô và xe máy tranh luận, giờ mới lên tiếng:

- Em tuy nhỏ bé nhưng rất có ích. Ngày ngày, em cùng anh Huy tới trường, tới câu lạc bộ. Thỉnh thoảng giúp anh ấy đi picnic với bạn bè ở trong hay ngoài thành phố. Dẫu có kẹt xe kẹt cầu, em vẫn luồn lách được, chứ cứ như anh ôtô với chị Honda thì đành chịu chết. Em lại chỉ miệt mài làm chứ không ăn uống tốn kém gì. Trong khi đó hai người phải uống no xăng mới chạy được. Lại còn xả khói gây ô nhiễm môi trường nữa chứ!

Ôtô và Honda nghe xe đạp nói vậy không bằng lòng. Cuộc tranh luận vẫn còn tiếp diễn.

Em bước vào nói:

- Các bạn không nên so bì như thế! Dù có những mặt mạnh, mặt yếu khác nhau nhưng ai cũng có ích cả. Ba mẹ tôi và tôi đều yêu quý các bạn như nhau. Các bạn có đồng ý với tôi không nào?

Ôtô, Honda và xe đạp nhìn nhau với ánh mắt thân thiện, cùng cười tươi rồi hô to: Đồng ý!

Một lúc sau, Xe máy liếc nhìn tôi bằng nửa con mắt to đùng của mình, rồi nói với cái giọng nhè nhè:

- Chào anh bạn lỗi thời.

Tôi tròn mắt:

- Sao chú lại nói tôi lỗi thời.

- Còn gì n..ữ:..a nữa. - giọng Xe máy dài thêm - Anh lỗi thời quá đi chứ! Nhìn nè, cái kiểu xe gì mà có mỗi khung, trông rõ cũ kĩ, đi lại thì chậm chạp, làm sao phù hợp với thời đại văn minh, nếp sống công nghiệp bây giờ được chứ! Trời ơi! Ai dùng anh chắc là người hoài cổ?

Rồi Xe máy tiếp: “Thử so sánh tôi và anh xem sao? Nhìn tôi nè! Kiểu dáng thì đẹp, lớp vỏ ngoài bóng nhoáng, sành điệu làm sao! Chỉ cần mở khoá điện, gí phím đề, vào số là tôi đã thong dong trên đường phố. Bao con mắt nhìn tôi thèm muốn và khao khát. Tôi là hiện thân của phương tiện hiện đại mà lại rất phổ thông. Tôi có rất nhiều bạn, anh có muốn gặp không? Dream, Angel, Atilane, Dylan, toàn là hàng cao cấp! Anh chỉ cần ra phô' khẽ ngó cũng thấy trên đường phố toàn xe máy, chứng tỏ chúng tôi rất được mọi người ưa chuộng nhé! Từ người bình thường đến người giàu có đều chọn tôi để dùng. Tôi chở bình thường là hai người nhưng khi chủ nhân bốc lên, tôi có thể chở đến bốn người. Dáng tôi thon nhỏ, tốc độ lại nhanh, dễ luồn lách làm xiêu lòng các cô cậu nhỏ. Tôi thật đáng được tôn vinh sùng bái! Trên đời này không ai bằng.
 

Xe máy định nói tiếp thì bị Ô tô ngắt lời:

- Kiêu ngạo, quá kiêu ngạo! Thật đáng thương cho anh Xe đạp phải đứng nghe chê bai! - Ô tô nói với cái giọng miệt thị khinh khỉnh; rồi quay sang Xe máy: - Công nhận cậu nói về Xe đạp thì.. chẳng sai, nhưng không nên tôn vinh mình như thế. Xe máy, cậu tuy được ưa chuộng thật nhưng có nhiều tác hại thật. Các cậu có quá nhiều, là một trong những nguyên nhân gây nạn ùn tắc giao thông, gây ô nhiễm môi trường, là tác giả của các vụ tai nạn do lạng lách, đèo nặng, vượt ẩu. Tôi mới là phương hiện hữu ích nhất và sang trọng nhất được dùng trong cuộc sống đặc biệt là những dịp đi xa, dã ngoại, cưới hỏi,... Người bình thường thì thuê xe, người sang, người giàu có thì mua xe. Mưa không tới mặt, nắng chẳng tới đầu. Chỗ ngồi thì êm ái, thoải mái. Có thể nghe đài, nghe nhạc hoặc xem phim và thậm chí ngủ trên xe. Thế mới gọi là sành điệu, sự lựa chọn của thế hệ mới!

Nãy giờ nghe họ tự đề cao về mình mà tôi tức nghẹn cổ. Nhẹ nhàng tôi nói:

- Đúng là các cậu sang trọng và hiện đại thật. Như các cậu thấy đấy, tôi có nhiều nhược điểm về tốc độ, giá trị vật chất hay văn minh hiện đại nhưng tôi cũng quan trọng với cuộc sống con người. Thời kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ chúng tôi đã tải lương thực, tải đạn dược, quân giới... ra tiền tuyến. Thời bình, tôi là phương tiện của các em học sinh, là xe thồ của các anh phụ hồ. Không những thế, tôi còn gìn giữ sức khỏe cho mọi người. Các cụ già vẫn đạp xe để đi vòng quanh Hồ Tây vài vòng chẳng phải là đã tập thể dục rèn luyện thân thể. Trong các đại hội thể dục thể thao tôi cũng là một trong những môn thi thiết yếu của đại hội. Chậm mà an toàn nhất trong các phương tiện tham gia giao thông, không gây ô nhiễm môi trường, không tôn kém vì nguyên liệu, không gây ùn tắc giao thông, bê, cất và để rất thuận tiện và nhẹ nhàng. Mọi người ở mọi lứa tuổi có thể dễ dàng điều khiển.
 

- Tôi mỉm cười với bài văn chứng minh của mình.

Bỗng cây si già nãy giờ vẫn im lặng che chở cho cả ba chúng tôi cất tiếng nói ồm ồm. Dường như cây đã nghe hết lời chúng tôi nói.

- Tôi đã sống hơn trăm năm nay, biết nhiều điều, chứng kiến và giải thích được nhiều thứ khó hiểu, nhưng tôi không biết ai trong các cậu là phương tiện tốt nhất, hữu hiệu nhất trong các phương tiện tham gia giao thông. Nhưng có lẽ các cậu đều đáng quý như nhau, có công lớn trong cuộc sống con người. Các cậu giúp con người đi nhanh hơn, mang vác được nhiều hơn mà không mất sức. Các cậu đã tự giới thiệu về mình, nhưng không nên cãi nhau như thế, mà phải cùng nhau giúp ích cho con người. Mỗi phương tiện có một vai trò không thể thiếu được trong xã hội. Tôi có một lời khuyên cho các cậu: Dù là phương tiện nào đi nữa cũng phải chấp hành thật tốt Luật Giao thông và bảo vệ môi trường một cách hữu hiệu nhất! Rồi cây si im lặng.

Lời cây Si già làm ba chúng tôi thấm thìa. Chúng tôi bỗng dưng im bặt, không ai nói thêm một lời nào. Tôi thầm hứa với cây Si già sẽ cố gắng thực hiện tốt luật lệ giao thông và nhắc nhở hai anh bạn Ô tô, Xe máy phải cùng thực hiện và có ý thức giữ gìn môi trường, không nhả khói bừa bãi trên đường. Kìa cô chủ của tôi đã ra, tôi phải về rồi, xin tạm biệt mọi người nhé.