a) Tạo ra một “Tủ sách tri thức siêu rẻ”
Sách hiện nay quá đắt. Giả sử tôi là một sinh viên văn khoa, cần trang bị một tủ sách khoảng 300 cuốn (150 cuốn sách văn học nước ngoài, 100 cuốn văn học Việt Nam và 50 cuốn sách nghiên cứu) tôi cần phải trả trung bình khoảng 40.000 đ/cuốn (sách đã giảm giá), tổng cộng tôi cần 12 triệu VND. Đó là một số tiền lớn, vượt quá khả năng của rất nhiều sinh viên hiện nay.
Xét về tâm lý người đi mua sách, nếu thấy cuốn sách giá 10-20.000 đ, họ sẵn sàng mua, nhưng nếu giá lên đến 50 – 100.000 đ, họ bắt đầu ngại, nhất là sinh viên.
Ở Đức có một nhà xuất bản gọi là Reclam (http://www.reclam.de). Nhà xuất bản này có một tủ sách gọi là tủ sách sinh viên (Unviversität-Bibliothek). Đó là những cuốn sách bìa đen, giấy xấu, in chữ nhỏ, giá trung bình chỉ khoảng 2-5 Euro/cuốn, nghĩa là rẻ hơn những cuốn sách khác khoảng 5 lần. Tôi nhớ đã mua cuốn “Phê phán lý tính thuần túy” của Kant với giá 5 Euro, trong khi cũng cuốn sách như thế của Kant ở chỗ khác giá lên tới 28 Euro. Hiện nay cuốn Phê phán lý tính thuần túy của Kant ở Việt Nam giá là 150.000 đ. Nếu in theo lối của Reclam, tôi tin rằng giá sẽ giảm xuống còn 15.000 đ. Bất kì sinh viên nào cũng có thể mua được.
Vì vậy tôi cho rằng, một đơn vị nào đó của Việt Nam với khả năng phát hành mạnh nên lập ra một Tủ sách sinh viên như thế. “Tủ sách sinh viên” này sẽ bao gồm những cuốn sách tạm gọi là “xóa đói tri thức” trong tất cả các lĩnh vực: khoa học xã hội, triết học, văn chương, nghệ thuật, kinh tế, văn hóa. Tất cả đều được in theo lối giản tiện nhất: bìa đen, giấy xấu, chữ nhỏ, miễn là biên tập tốt và đóng gáy chắc. Mỗi cuốn giá trung bình 10-15.000 đ.
Như vậy, một sinh viên nghèo vẫn có thể mua sách. Anh ta vẫn có thể sở hữu một tủ sách 300 cuốn sách tốt, trang bị được tri thức cho mình mà chỉ phải bỏ ra khoảng 3 triệu đồng.
Tủ sách giá rẻ này đã được Nxb Reclam lập ra năm 1867, cho đến nay đã được 141 năm. Năm ngoái, nhân kỉ niệm 140 năm “Tủ sách giá rẻ”, hay còn gọi là “tủ sách cho toàn dân”, Nxb có mời đến những trí thức lớn của Đức đến dự và phát biểu. Hóa ra hầu hết những đại diện lỗi lạc nhất trong giới học thuật và chính khách Đức thời sinh viên đều đã từng mua sách của Reclam, và họ đều nói rằng, nhờ Reclam mà họ có tủ sách riêng. Hóa ra không phải những cuốn sách gáy cứng bìa đẹp mới nuôi dưỡng các vĩ nhân, mà là những cuốn sách bìa đen, giấy xấu.
Ở Việt Nam hiện nay, có vẻ như người ta thích chạy theo những thứ hào nhoáng bề ngoài. Quá nhiều cái rởm rít, vớ vẩn. Theo tôi, để khai sáng cho dân tộc, đây là thời điểm mà người ta nên mạnh dạn vứt hết tất cả những thứ thừa thãi đi, chỉ tập trung vào cái gì thực chất thôi. Cần phải làm một cuộc đột phá về giá sách. Tạo ra một tủ sách tri thức “siêu rẻ”. Tủ sách này có thể bán ở tất cả các nhà sách ở các trường đại học.
Giá sách, theo tôi là một trong những vấn đề mấu chốt hiện nay. Chẳng cần nhìn đâu xa, cứ xem người ta xếp hàng mua sách ở phố Nguyễn Xí thì thấy. Lý do? Rất đơn giản: vì ở đó có treo biển “Giám giá từ 30-50%!”. Thế thôi, chẳng cần phải quảng cáo gì cho dài dòng.
Nếu ra được một tủ sách siêu rẻ, trong đó Những người khốn khổ, trọn bộ, giá 30.000 đ, hoặc Khế ước xã hội, giá 10.000 đ”,Bàn về tự do giá 10.000 đ”, “Truyện Kiều, giá 5.000 đ... tôi tin rằng chúng ta sẽ kéo được vô sô sinh viên nghèo tới hiệu sách rồi. Chỉ cần nghiên cứu loại sách của Reclam, tôi tin rằng người ta sẽ làm được như vậy.
b) Lập ra một tạp chí “Đọc rẻ”
Cùng với “Tủ sách tri thức giá rẻ”, có lẽ nên lập ra một tạp chí, tạm gọi là “Đọc rẻ”. Tạp chí này theo tôi nên xuất bản khoảng 2 lần trong năm, in theo lối giản tiện nhất và phát miễn phí cho sinh viên hoặc gửi đến các thư viện. Nội dung của tạp chí “Đọc rẻ” rất đơn giản: Giới thiệu các đầu sách mới xuất bản trong “Tủ sách tri thức giá rẻ”. Tiền cho tạp chí này có thể lấy từ nguồn quảng cáo (thực ra là một hình thức quảng cáo cho tủ sách giá rẻ), hoặc từ các tài trợ.
c) Vai trò của “SachHay.org”
Hiện nay chúng ta đã có dự án “SachHay.org”. Tôi hoàn toàn ủng hộ những ý tưởng của dự án này. Tôi nghĩ rằng “Tủ sách tri thức siêu rẻ” + “Tạp chí Đọc rẻ” + “SachHay.org” có thể là một kết hợp tốt mà “SachHay.org” chính là nơi nên triển khai chiến lược này. “SachHay.org” tạo ra một sân chơi tri thức có tính tương tác mạnh, thu hút sự tham gia tự nguyện và chủ động của các thành viên. Tuy nhiên, mục đích cuối cùng của sân chơi đó chính là làm sao kích thích người dân Việt Nam (đặc biệt là sinh viên, học sinh) mua sách, đọc sách. Muốn thế, vẫn phải có sách hợp túi tiền được bán ở những nơi thuận tiện thì người ta mới mua được.