“Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân”, câu tục ngữ lâu đời này có lẽ vẫn còn giữ nguyên giá trị của nó qua năm tháng, cả ở nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Có người nói, đẹp là ở trong mắt của kẻ si tình, điều này cũng có lý lẽ của nó. Nhưng khổ một nỗi, đập vào con mắt của kẻ si tình trước tiên chính là mặt hoa da phấn, quần là áo lượt hay nói khác hơn là hình thức bên ngoài của chủ nhân vẻ đẹp ấy. Thế thì làm sao ngay ở phút đầu gặp gỡ, kẻ si tình kia có thể thấu tỏ được những nét đẹp tiềm ẩn sâu xa bên trong dù kẻ đó có con mắt tinh tường đến mức nào! Bà mẹ thiên nhiên luôn có những câu trả lời chân thật nhất cho những nghi vấn kiểu như thế này. Những bông hoa cần ong bướm đến để thụ phấn và cả những loài hoa chẳng cần phải thụ phấn bao giờ cũng khoe bày những sắc màu tươi xinh nhất, bắt mắt nhất và thậm chí cả hương thơm ngào ngạt tùy thuộc từng loài, hầu như rất hiếm những loài hoa có màu sắc tối tăm như màu đen, màu xám… Hay như họ nhà chim cũng vậy. Mỗi loài đều tự trang trí cho mình những bộ lông cách sặc sỡ nhất với những chiếc lông vũ, chiếc mào đủ các sắc màu và luôn cố tạo cho mình một giọng hót thánh thót nhất có thể. Cứu cánh của những điều ấy là gì nếu không phải để tạo nên cái đẹp của tự nhiên, vì chỉ có cái đẹp mới hấp dẫn nỗi “những kẻ tình si” ôm nhiều mộng tưởng và nổi tiếng đa tình của thiên nhiên muôn hình muôn vẻ này. Từ thế giới tự nhiên bước sang thế giới con người, cái đẹp đã có nhiều sự chuyển đổi hết sức thú vị và mang đậm dấu ấn người. Viên kim cương đẹp một nét đẹp mang tính vĩnh hằng do cấu trúc của các nguyên tử cacbon bên trong quy định, theo kiểu “hữu xạ tự nhiên hương”. Nhưng để thành một người đẹp có lẽ không thể đi theo con đường như thế vì cấu trúc của con người về mặt sinh học là gần như giống nhau hoàn toàn, chỉ một chút khác biệt về giới ở cấu trúc nhiễm sắc thể trong gen di truyền. Và tất nhiên với trí tuệ trời phú của mình, con người luôn có những bước đi hết sức độc đáo để chinh phục và tạo ra cái đẹp cho riêng mình. Người ta thường nói “tốt gỗ hơn tốt nước sơn” là để ám chỉ cái đẹp ẩn sâu bên trong các chiều kích của tâm hồn với hàng loạt các giá trị như phẩm chất đạo đức, nhân cách, óc thẩm mỹ…Nhưng hình thức bên ngoài của một con người sao lại có thể xem là một thứ “nước sơn” khi mà mọi thứ, từ việc chọn lựa quần áo, cách trang điểm mặt mũi, đầu tóc cho đến việc chọn cho mình một mùi hương riêng biệt nào đó tất tần tật đều do hiểu biết và khiếu thẩm mỹ của chính người ấy quyết định? Như thế đủ để thấy cái đẹp bên ngoài (hình thức) phần nhiều là do chính cái đẹp bên trong (nội dung) quyết định. Tất nhiên, nói như thế không có nghĩa là phủ nhận cái đẹp mang tính sinh học bẩm sinh được cấu tạo từ gen di truyền của từng người. Chẳng hạn như cô siêu người mẫu, là vợ của một danh thủ bóng đá người Pháp vừa mới sang thăm Việt Nam, nổi tiếng có đôi chân dài nhất thế giới thì nét đẹp ấy hoàn toàn là nhờ ở công lao sinh thành của bố mẹ cô ấy. Chỉ là cái đẹp sinh học ấy dù gì cũng chỉ làm nền tảng cho một nhan sắc xét ở tổng thể của nó, trong đó có sự hiểu biết, nhân cách, phong cách và thậm chí cả ở …mức độ nổi tiếng. Tất cả các yếu tố cùng cộng hưởng với nhau để tạo nên cái đẹp ấy. Những chuẩn mực của cái đẹp cũng rất tương đối ở từng thời kì lịch sử khác nhau. Ngày xưa “những cô hàng xén răng đen/ cười như mùa thu tỏa nắng” (Hoàng Cầm), ngày nay bao nhiêu loại kem đánh răng được quảng cáo suốt ngày trên truyền hình chỉ mỗi mục đích duy nhất là giữ gìn màu trắng tinh cho hàm răng đẹp của mọi người. Chuyệ̣n tấm áo manh quần cũng thế, ngày xưa thì “mớ ba mớ bảy” còn bây giờ quần jean hai ống ôm sát thân hình khoe những đường cong tuyệt mỹ. Hay như chính chiếc áo dài cũng đã có những cách tân đáng kể từ kiểu dáng cho đến chất liệu. Đấy là chưa kể đến tính địa lý của cái đẹp theo quan niệm của từng vùng miền và châu lục. Có câu “ăn Bắc, mặc Nam” là để ám chỉ đến sự tinh tế trong nghệ thuật ẩm thực của người miền Bắc và phong cách ăn mặc đa dạng, hợp thời trang của người miền Nam. Người nước khác cũng có con “mắt xanh” khác nhau về người đẹp. Ví như một cô người mẫu da đen dù nổi tiếng đến đâu trên sàn catwalk thế giới nhưng nếu tham gia cuộc thi Miss Model Vietnam thì chưa chắc là đã có cơ hội để bước lên bục vinh quang. Dù sao đi nữa, đẹp vừa là nhu cầu vừa là mục đích vươn tới của mỗi người. Đẹp còn là niềm cảm hứng sáng tạo và những cảm xúc thăng hoa của mỗi người trong hành trình sống này. “Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc/ Áo nàng xanh anh mến lá sân trường…” (Nguyên Sa), thế thì đủ thấy kẻ si tình bao giờ cũng có những lý do của riêng mình, mà yêu thích cái đẹp, sẵn sàng sống chết vì nó và để bảo vệ nó thì không thể xem là lý do mang tính ngụy biện nếu không muốn nói những người phản đối điều ấy là kẻ giả dối và nhát gan. Đấy là còn chưa tính, với những tiến bộ vượt bậc của y học hiện nay, cái đẹp mang tính “dao kéo” cũng không thể xem là cái đẹp giả dối khi mà nó thực sự mang lại sự hài lòng cho chính người có nhu cầu và người thưởng thức nét đẹp ấy. Sẽ là thiệt thòi nếu mỗi người không tự trang bị cho mình một phương pháp làm đẹp riêng, nhất là chị em nhà mình. Chỉ có một điều cũng đáng để băn khoăn, có gì khác giữa một người đẹp và một người sống đẹp?