Ca dao tục ngữ là một kho sách phong phú và sâu sắc của dân tộc Việt Nam . Đó là những lời khuyên dăn, dạy bảo, là kinh nghiệm sống, kinh nghiệm đối nhân sử thế mà cha anh muốn gửi gắm đến thế mai sau. Trong đó đạo lý làm người được nhắc đến nhiều hơn cả và một trong những câu tục ngữ thể hiện rõ nét điều đó chính là câu: Uống nước nhớ nguồn. Câu tục ngữ dạy chúng ta phải biết ơn đến những ai đã mang đến cho chúng ta thành quả mà chúng ta được hưởng ngày hôm nay.
“Uống nước nhớ nguồn” là một đạo lý rất dễ hiểu đối với những người con sinh ra trên nền văn minh nông nghiệp lúa nước. Chúng ta có thể hiểu nghĩa đen của câu tục ngữ trên rằng không có nước thì cây cối không thể sinh sôi phát triển, không có nước không thể cày cấy, thu trái ngọt hoa thơm. Không có nước thì con người ta không thể nấu nướng và tồn tại, vì vậy nước là “trái ngọt” mà thiên nhiên ban tặng cho ngon người. Khi chúng ta hiểu được điều đó, hưởng thụ những điều đó thì chúng ta cần nhớ đến nơi sinh ra nước đó chính là “nguồn”.
Vậy thì “uống nước” chính là hình tượng dùng để ám chỉ việc hưởng thụ thành quả còn “nhớ nguồn” chính là việc tri ân, nhớ ơn đến những đã giúp đỡ chúng ta được hưởng những thành quả đó.
Con người ta sinh ra có tổ tông, như cây có cội như sông có nguồn. Không có thành quả nào tự nhiên có cho chúng ta để hưởng thụ. Mà đó là kết quả lao động, là máu, xương, thịt của những thế hệ cha anh. Vì vậy, khi chúng ta hưởng thụ bất cứ thành quả nào thì chúng ta cần phải nhớ về nguồn cội, về những người đã cống hiến vì thành quả chúng ta có ngày hôm nay. Vì vậy, việc đền ơn báo đáp là việc mà chúng ta nên làm và phải làm.
Điều đầu tiên để thể hiện tấm lòng nhớ về nguồn cuội của mình đó chính là thực hiện ngay trong cách hành sử, cử chỉ trong cuộc sống hàng ngày. Đó là việc nhớ ơn đến những người gần gũi thân yêu với bạn ngay từ khi bạn cất tiếng khóc chào đời đó là: Cha mẹ, ông bà…đó là những người đã dành hết cả cuộc đời để hi sinh cho bạn vun đắp tương lại và những thành công cho bạn ngày hôm nay. Vì vậy, bạn cần phải yêu thương, nhớ ơn đến các đấng sinh thành
Rồi đó chính là, những người thấy, người cô đã dạy cho bạn con chữ đã rèn rũa bạn từ những viên ngọc thô ráp thành những viên ngọc sáng bóng. Là người đã mang đến cho bạn những kiến thức quý giá để bạn có thể đương đầu và vượt qua mọi thử thách khó khăn của cuộc đời.
Và suy rộng ra đối với một dân tộc có 4000 năm dựng nước và giữ nước như dân tộc Việt Nam. Thì việc nhớ ơn đến cuội nguồn là điều không thể quên. Chúng ta có 1000 năm bắc thuộc, bao nhiêu năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Vì vậy, nên hòa bình, tự do hành phúc mà chúng ta đã và đang hưởng ngày hôm nay chính là tuổi thanh xuân là tính mạng của các thế hệ cha anh. Dù chiến tranh đã lùi xa những con người vĩ đại đó đã về với đất Mẹ thân yêu. Nhưng những người đang hưởng thành quả ngày hôm nay chúng ta vẫn cần phải biết ơn và hướng về họ với những tấm lòng thành kính nhất.
Nhắm nhớ ơn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Đảng và nhà nước ta đã chọn ngày 27/7 làm ngày thương binh liệt sỹ. Ngày mà cả dân tộc ta cúi đầu nhớ về những người con đã ngã xuống vì dân tộc. Và chúng ta chũng đã tổ chức nhiều hoạt động thăm hỏi, giúp đỡ các gia đình thương bình liệt sỹ nhắm giúp họ vượt qua khó khăn trong cuộc sống cũng như thể hiện, duy trì truyền thống uống nước nhớ nguồn tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Truyền thống này còn được thể hiện đơn sơ ở những nén hương thơm trên bàn thơ tổ tiên. Ở những ngày cũng giỗ ông bà, ở việc gìn giữ những phong tục tốt đẹp ngày tết Nguyên Dán, ngày tảo mộ.
Lòng biết ơn sẽ giúp chúng ta đoàn kết gắn bó và yêu thương nhau qua nhiều thế hệ. Từ đó những đạo lý tốt đẹp sẽ được gìn giữ muôn đời và tạo nên sức mạnh của dân tộc. Ngược lại nếu chúng ta không biết ơn ghi nhớ thì chúng ta sẽ chỉ là những kẻ vong ân bội nghĩa, các đức tính tốt đẹp và thành công chúng ta có được sẽ chẳng có nghĩa lý gì trong cuộc sống này .Ngày nay, khi trước một xã hội mở với nhiều thói hư tật xấu xâm nhập chúng ta đau lòng trước những tin như con bỏ rơi mẹ, con giết mẹ, cô gái ngồi lên bia mộ chụp ảnh… thì việc gìn giữ và phát huy truyền thống uống nước nhớ nguồn lại càng cần được bảo tồn và phát huy.
Với những hình ảnh đơn sơ mộc mạc các thế hệ cha anh đã dạy chúng ta đạo lý làm người thật sâu sắc và ý nghĩa. Những đạo lý này đã được ươm mầm trong mỗi tâm hồn người Việt qua những câu hát ru của mẹ của bà, và chúng ta cần phải nuôi dưỡng nó để nó trưởng thành và mãnh mẽ hơn trong con người ta.
 

Hasaki (ys)