Một trong những yếu tố làm nên sự hấp dẫn của truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng là nhà văn đã tạo được một tình huống khá bất ngờ nhưng lại rất hợp lí và tự nhiên. Bằng việc xây dựng tình huống ấy, truyện thể hiện được tình cảm cha con vô cùng thiêng liêng và sâu nặng:
- Tác giả xây dựng được một tình huống truyện khá bất ngờ. Nhân vật tôi ông ba người đồng chí của ông Sáu có lần đi xuồng tôm. Chỗ ấy đi xuồng thì phải đối đầu với trực thăng Mỹ, đi bộ thì sẽ gặp biệt kích. Ông hơi lo lắng nhưng gặp người con gái lái thuyền tôm xong vừa nhanh nhẹn, anh dũng lại vừa dịu dàng nên ông cũng bớt lo. Ông cùng với những anh em chiến sĩ trải qua biết bao nhiêu đoạn chạy giặc, ông lo lắng cho người con gái kia nhưng cô bình an vô sự, một mình đối đầu với tên địch. Trong quá khứ ông đã từng được chứng kiến một tình cảm cha con khiến ông xúc động và hiện giờ ông đang cầm di vật là chiếc lược ngà để trao tận tay cho đứa con gái thân thương của đồng đội đã mất. Thật tình cờ chính cô giao liên dũng cảm ấy lại là bé Thu con của ông Sáu. Chẳng biết trời xui khiến gì mà nhân vật tôi lại gặp được cô bé sau bao nhiêu năm không biết tin tức gì. Và cuối chủ nhân của chiếc lược mang tên tình cha con ấy đã nhận lấy được món quà từ người cha quá cố của mình. - Tình huống truyện khá bất ngờ bởi cuộc gặp gỡ không hẹn trước ấy nhưng nó vô cùng tự nhiên và hợp lí. Sau bao nhiêu năm, với tính cách cá tính của mình cô bé Thu ngày nào trở thành một người giao liên mà nghe đâu cô là trưởng nhóm thì phải. Cô đã bao nhiêu lần khiến cho những tên địch phải khốn đốn vì mắc mưu, không làm gì được ngoài việc chửi rủa trong bóng tối. Chiến trường miền Nam tuy rộng lớn nhưng tình cảm cha con đã mang cuộc gặp gỡ tình cờ ấy diễn ra để chiếc lược ngà trở về với chủ nhân của nó. Người làm ra nó sẽ mỉm cười nơi chín suối.
=> Như vậy, nhà văn đã xây dựng được một tình huống truyện khá hấp dẫn. Nó có tính bất ngờ lại có tính tình cờ tự nhiên và hấp dẫn. Nó không giống như một cuộc sắp đặt trước. Nhân vật tôi phải mất cả một chuyến đi mới nhận ra cô bé Thu ngày nào. Phải chăng chính tình huống truyện là một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của Chiếc lược ngà