TỤC NGỮ :
- Tre già khó uốn.
- Tre già là bà lim.
- Có tre mới cho vay hom tranh.
- Tre già măng mọc.
- Tre non dễ uốn.
- Tre già nhiều người chuộng, người già ai chuộng làm chi.
- Tre lướt cò đỗ.
CA DAO :
- Đóng tre căng bạc giữa đồng
Các anh pháo thủ xoay nòng súng lên
Súng anh canh cả trời đêm
Để cho trăng đẹp toả lên xóm làng.
- Chặt tre cài bẫy vót chông
Tre bao nhiêu lá thương chồng bấy nhiêu.
- Em về cắt rạ đánh tranh
Chặt tre chẻ lạt cho anh lợp nhà
Sớm khuya hoà thuận đôi ta
Hơn ai gác tía lầu hoa một mình.
- Một cành tre, năm bảy cành tre
Đẹp duyên thì lấy chớ nghe họ hàng.
- Làng tôi có luỹ tre xanh
Có sông Tô Lịch uốn quanh xóm làng.
Bên bờ vải, nhãn, hai hàng
Dưới sông cá lội từng đàn tung tăng.
- Trăng lên tắm luỹ tre làng
Trăng nhòm qua cửa, trăng tràn vô nôi
Trăng thơm bên má em tôi
Xanh hàng mi nhỏ, bé cười xinh xinh.
Ru em, em ngủ cho lành
Cho chị ra điểm tập tành kẻo khuya
Ngủ ngon, ngoan nhé, em nghe !
Dù cho địch đến đồng quê quê mình.
Đừng hòng phá luỹ tre xanh
Cướp con chim nhỏ trên cành của em
Súng trường tay chị ngày đêm
Bắn cho chúng nó một phen tơi bời.
VĂN :
- Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, luỹ tre xanh thân mặt làng tôi ... đâu đâu ta cũng có tre làm bạn.
- ... Màu đen không pha bằng thuốc mà luyện bằng bột thancủa những chất liện gợi nhắc tha thiết đến đồng quê đất nước : than của rơm bếp, than của cói chiều và than của lá tre mùa thu rụng lá ....
( Nguyễn Tuân - Bến Hồ và làng tranh )
- ... Xa quá khỏi Hòn một đỗi là bãi Tre. Thấp thoáng những cây tre đằng ngà cao vút, vàng óng, những cây tre lâu nay vẫn đứng đấy, bình yên và thanh thản, mặc cho bao năm tháng đã đi qua, mặc cho bao nhiêu gió mưa đã thổi tới. Sau rặng tre ấy, biển cả còn lâu đời hơn, vẫn đang giỡn sóng, mang một màu xanh lục ...
( Anh Đức - Hòn Đất ):
- Tre xanh xanh tự bao giờ
Truyện ngàn xưa đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?
Có gì đâu có có gì đâu
Đói nghèo ít chắt dồn lâu hóa nhiều
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đá vôi bạc màu
Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm
Thương nhau tre không ở riêng
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre xanh không đứng nép mình bóng râm
......
Chẳng may thân gãy cành rơi
Còn nguyên cái gốc truyền đời cho con
Măng non là búp măng non
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre
......
Về ca dao có nhiều câu rất ý nhị tình quê như:
Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng
Tre xanh đủ lá đan sàng hay chưa?
Chàng hỏi thì em xin thưa
Tre vừa đủ lá đan sàng nên chăng?
Hay:
Lạt này gói bánh chưng xanh
Cho mai lấy trúc, cho anh lấy nàng.