Tác phẩm "Lặng lẽ Sa pa" được nhà văn Nguyễn Thành Longviết trong một chuyến đi thực tế lên Sa pa công tác. Với giọng nhân văn nhẹ nhàng, sâu sắc tác giả Nguyễn Thành Longđã mang tới cho người đọc một cái nhìn mới về những con người nơi đây. Những con người sống lặng lẽ, âm thầm cống hiến cho công việc và lý tưởng của mình.

Những nhân vật trong truyện ngắn dù được miêu tả ít hay nhiều, chi tiết hay thoáng qua thì đều hiện lên vô cùng cao quý, với tinh thần nhân văn đáng khâm phục.

Câu chuyện xoay quanh nhân vật anh thanh niên. Một chàng trai trẻ không rõ tên tuổi, không có quê quán chỉ biết anh làm nghề khí tượng thủy văn. Công việc của anh là: đo nắng, đo mưa, đo gió mây, giông bão… để đưa ra dự đoán chính xác nhất cho người dân biết trước để phòng tránh.

Anh thanh niên được tác giả phác họa lên với tấm lòng yêu đời, yêu nghề, anh có tinh thần trách nhiệm vô cùng cao với nghề nghiệp của mình. Công việc của anh gian khổ, vất vả, có chút nhàm chán và tẻ nhạt, khi mỗi ngày anh phải dậy từ một giờ sáng đi lên đỉnh núi Yên Sơn để làm việc. Những đêm mùa đông đường mưa tuyết trơn trượt nhưng mà anh vẫn lặng lẽ làm việc của mình một cách cần mẫn không hề cảm thấy vất vả.

Bởi với anh thanh niên công việc chính là nguồn sống, là niềm vui của cuộc đời anh "Công việc vất vả vậy nhưng rời xa nó cháu thấy nhớ lắm". Những lời tâm sự chân thành của anh thanh niên với mọi người khi nói về công việc của mình khiến nhiều người phải xúc động, ngưỡng mộ cho một tấm lòng cao thượng cống hiến vì công việc của anh.

Anh thanh niên xuất hiện với dáng hình nhỏ nhắn, nhưng nhanh nhẹn. Bao năm nay anh sống một mình trên đỉnh núi cao tới 2600m bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù, nên có người đùa anh là người cô độc nhất hành tinh. Nhưng mỗi lúc như vậy anh đều cười bảo "Cháu có công việc thì làm sao có thể gọi là một mình được".

Sống một mình, nhưng anh thanh niên đã tạo cho mình một cuộc sống vô cùng gọn gàng ngăn nắp, đầy trách nhiệm với công việc và cuộc sống. Ngoài giờ làm việc, anh còn nhờ bác lái xe mua giúp những quyển sách để bổ sung thêm kiến thức còn thiếu xót. Ngoài ra, anh còn nuôi thêm con gà để có trứng ăn, trồng thêm luống rau, những luống rau anh chăm sóc tốt nên quanh năm xanh tốt chẳng bao giờ thiếu cái ăn.

Thông qua những chi tiết nho nhỏ đó nhưng tác giả Nguyễn Thành Long đã phác họa lên hình ảnh anh thanh niên vô cùng đáng yêu, một con người sống đẹp, có lý tưởng sống mãnh liệt. Anh luôn muốn sống hết mình cho mỗi công việc mình làm, muốn đóng góp sức lực của mình cho xây dựng đất nước.

Anh không chỉ biết sống hết mình với công việc, với tuổi trẻ của mình, mà anh thanh niên còn là người có tấm lòng ấm áp biết quan tâm tới người khác. Anh mang tặng cho cô kỹ sư những bông hoa, cho bác lái xe những gói trà, rồi bác họa sĩ những món quà mà anh tự trồng được…thể hiện sự quan tâm, thương yêu người khác của một con người có trái tim đa cảm ấm áp.

Sống trong một hoàn cảnh sống vô cùng thiếu thốn về vật chất nhưng anh thanh niên luôn có lòng nhiệt huyết đam mê với công việc của mình. Cuộc sống riêng của anh cũng được sắp xếp lo lắng chu toàn, ngăn nắp, gọn gàng.

Sống một mình trên núi cao nhưng anh không thu mình lại, sống âm thầm cô đơn, xa lánh mọi người, mà người lại anh thanh niên là người có tấm lòng hiếu khách biết quan tâm tới người khác. Chính vì đặc tính này mà anh được mọi người yêu quý, trân trọng.

Lần đầu tiên gặp có kỹ sư trẻ nhưng chính sự hiếu khách, lòng nhiệt tình của anh đã làm cho người khác cảm thấy vô cùng quý mến, có tình cảm đặc biệt với chàng trai đáng mến này.

Khi anh mời cô kỹ sư trẻ và bác họa sĩ già lên thăm nhà mình trong ánh mắt anh toát lên sự yêu mến, thân thiện. Anh mừng quýnh khi đón từ tay bác lái xe những quyển sách nhờ bác mua hộ, rồi phấn khởi mời mọi người lên thăm cơ ngơi của mình.

Anh thanh niên hồn nhiên, yêu đời kể cho mọi người nghe về công việc thầm lặng, của mình ở vùng đất Sa pa này với tấm lòng yêu mến, xen lẫn tự hào về công việc nhỏ bé của mình nhưng nó mang lại lợi ích cho mọi người.

Công việc anh đang làm tuy có vất vả nhưng đó là một công việc vô cùng có ý nghĩa và anh yêu mến công việc của mình. Anh làm việc bằng cả tấm lòng thành kính, sự nhiệt huyết của tuổi trẻ, chứ không làm miễn cưỡng cho xong.

Khi bác họa sĩ muốn vẽ chân dung anh trong sổ tay, anh thanh niên ngượng ngùng từ chối anh bảo còn nhiều người đáng được vẽ hơn cháu, để hôm nào cháu giới thiệu cho bác. Dù trẻ tuổi nhưng anh thanh niên không hề hiếu thắng hay háo danh mà sống khiêm tốn, nhã nhặn. Anh muốn những công việc mà mình làm chỉ là sự hy sinh thầm lặng mà thôi không muốn mọi người phải chú ý đến.

Tác giả Nguyễn Trung Thành đã có lối viết vô cùng nhẹ nhàng nhưng chân thực tinh tế, ngôn ngữ trong những cuộc hội thoại vô cùng sinh động khiến người đọc bị thu hút vào câu chuyện này một cách từ từ nhẹ nhàng nhưng vô cùng lôi cuốn hấp dẫn không muốn thoát ra.

Thông qua tác phẩm Nguyễn Thành Longmuốn khẳng định một chân lý sống đó là những con người yêu công việc, có nhiệt huyết, có hoài bão sống, thì dù ở thời nào cũng đáng quý và đáng trân trọng.

Những con người cần mẫn, nhiệt tình như anh thanh niên trong câu chuyện thật sự là những tấm gương sáng cho chúng ta noi theo. Tình cảm của anh với công việc là việc làm đáng trân trọng. Nó tựa như những bông hoa tươi thắm tỏa hương thơm cho đời.