01/08/2017 02:38:29

Soạn bài hồn trương ba, da hàng thịt

4 trả lời

+ Trả lời +1đ

Hỏi gia sư

Học gia sư

841

4 trả lời

Thưởng th.10.2024

Xếp hạng

0

Soạn bài hồn trương ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ
I. Đọc – hiểu văn bản
Câu 1. Xung đột giữa hồn và xác.
- Hồn là cái cao khiết, trong sạch và thẳng thắn…
- Xác là cái phàm tục thấp kém, thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…
- > Sự tương phản gay gắt không thế dung hòa nên đã nảy sinh tình huống:
- Hồn tâm sự: Tôi không muốn sống như thế này mãi!... chán lắm rồi! Ta bắt đầu sợ mi (cái xác). Và ước muốn: xa rời mi tức khắc!
- Xác bác bỏ: Ông không tách ra khỏi tôi được đâu. Chẳng có cách nào chối bỏ tôi được đâu! Dù chỉ là cái vỏ bên ngoài, kềnh càng, thô lỗ nhưng xác là nơi hồn tồn tại.
Xác tiếp tục giễu cợt hồn với vẻ tự đắc: Xác có sức mạnh ghê gớm nên lấn át hồn, có lúc sai khiến hồn ham muốn vật dục tầm thường, có lúc tàn bạo: đánh thằng con tóe máu mồm.
Cuối cùng xác khuyên hồn là phải sống hòa thuận thôi, vì chẳng còn cách nào khác.
- > Cho dù xấu nhưng lí lẽ của xác hoàn toàn đúng, nhưng hồn phải hòa hợp với xác là việc làm vô cùng đau khổ. Linh hồn thánh thiện không thể đứng trên đôi chân cục súc. Nhưng cái xấu vốn có sức mạnh tức thời là cho cái tốt lầm lạc, tổn hại. Linh hồn chỉ biết kêu trời. Một tiếng than cùng cực khổ đau và tuyệt vọng. Xung đột thật căng thẳng. Cách tổ chức lời thoại dài ngắn khác nhau cho thấy xác đã tạm thời chiến thắng. Trong cuộc sống nhiều kẻ vốn lương thiện nhưng đã để tâm hồn mình vấy bùn là vì để phần xấu xa lấn át phần tốt đẹp.
Câu 2. Hồn Trương Ba với người thân trong gia đình.
a. Vợ Trương Ba nói.
- Ông bây giờ còn biết đến ai nữa, đâu còn là ông Trương Ba làm vườn ngày xưa -> trái tim tự dưng nguội lạnh và trống vắng tình cảm xóm giềng.
- Có lẽ tôi phải đi, đi biệt… để ông thảnh thơi với cô vợ người hàng thịt… -> chưa hẳn vì ghen mà vì không chấp nhận phần xác của chồng.
- > Khi chỉ còn một nửa thì Trương Ba không hẳn là Trương Ba, nửa lạ nửa quen ấy làm người thân khó xử nên vợ Trương Ba gắng hiểu chồng nhưng vẫn không thể chung sống trong hoàn cảnh trái ngang.
- Trương Ba càng đau khổ hơn và chỉ biết ôm đầu kêu trời: Sao lại đến nông nổi này? Bà!
b. Đứa cháu gái.
- Tôi không phải là cháu của ông!
- Bàn tay giết lợn và bàn chân to bè của ông xéo nát vườn cây, làm hirng cái diều của cu Tị.
- > Ánh mắt trẻ thơ chỉ nhìn thấy cái bề ngoài nên cái Gái không bao giờ thấy cái hồn và đã nặng nề kết án lão đồ tể.
- Đó là một sự thật cay đắng, không thể biện minh, không thể thuyết phục. Hiện tại, tình ông cháu chưa hề có trong tim đứa bé, hồn Trương Ba càng rơi vào đau khổ tuyệt vọng. Hình ảnh người thân càng mờ dần.
c. Người con dâu.
- Rất hiểu nỗi khổ của cha nhưng sự thật vẫn cứ bày ra, mỗi ngày thầy một đổi khác dần, mất mát dần, tất cả cứ như lệch lạc, nhòa mờ dần đi, đến nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa… làm sao giữ được thầy ở lại, hiền hậu, vui vẻ, tốt lành như thầy của chúng con xưa kia.
- Nhà ta sắp tan hoang ra cả…
- > Đây là một sự thật về sự lấn át của xác đối với hồn. Cái tốt nếu không biết gìn giữ sẽ dần mai một rồi có ngày bị tận diệt. Lúc này, nỗi đau khổ của hồn Trương Ba tạm thời lắng xuống nhường chỗ cho một sự tính toán quan trọng. Sống là để xác chiến thắng ngĩa là tự đánh mất mình mà muốn giữ được linh hồn thì chỉ có cách… Hồn đã đứng dậy trong xung khắc căng thẳng với xác và bình tình đi đến quyết định.
Hồn Trương Ba thắp hương gọi Đế Thích.
Câu 3. Hồn Trương Ba và Đế Thích.
- Hồn Trương Ba giãi bày : Ông Đế Thích ạ, tôi không thể tiếp tục mang thân anh hàng thịt được nữa. Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Sống nhờ vào đồ đạc của cải của người khác đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơng giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết !
- > Hồn Trương Ba thấm thía nỗi đau khổ khi dần dần đánh mất chính mình, nhân vật đã ý thức sâu sắc sự khác nhau giữa sống và tồn tại, mà tồn tại bởi vay mượn càng không đáng có. Tồn tại là một sự sống vô nghĩa phi giá trị, không xứng danh với hai chữ Con Người đẹp đẽ, sống mờ nhạt vô nghĩa sẽ hóa thành kẻ tầm thường thấp kém, khi mình không ghi lại hình ảnh trong mắt mọi người xung quanh thì lúc đó xem như đã chết. Tồn tại chỉ để thõa mãn nhu cầu vật chất tầm trường, ngoài ra không thiết tha gì đến giá trị tinh thần thì con người chỉ là một thứ động vật hai chân. Sống thật sự nghĩa là phải biết tự chủ, tự trọng, giữ gìn phẩm chất trong sáng, cao cả, có tình thương và trách nhiệm, những giá trị bản thân phải được chăm sóc phát triển và được mọi người thừa nhận để cuộc sống con người thật giàu ý nghĩa, xứng danh với hai chữ Con Người. Thế nhưng cán cân lệch bên nào cũng không thể chấp nhận, phải làm sao có sự hài hòa giữa giá trị vật chất và tinh thần, giữa xác và hồn.
- > Hành động kịch ở đoạn này chính là xung đột nội tâm bên trong tâm hồn nhân vật : giữa sống và tồn tại. Nội dung mang màu sắc triết lí như lời độc thoại của nhân vật Hăm-lét (Hăm-lét, Sếch-xpia) và nhân vật Pa-ven Coóc-sa-ghin (Thép đã tôi thế đấy, Ốt-tơ-rốt-xki).
Trong sự đùa cợt của số phận, trong hoàn cảnh trớ trêu bị vênh lệch khi chắp nối giữa hồn và xác, nhiều khi hồn không điều khiển được xác vì sự cám dỗ vật chất, hồn Trương Ba đã dự cảm được sự phiền toái và cuộc sống sẽ mất hết giá trị nên quyết định thoát ra nghịch cảnh. Đây là quyết định hợp lí theo đúng sự phát triển của hành động kịch. Quyết định này càng làm sáng ngời phẩm chất cao đẹp của nhân vật.
- Đế Thích động viên : Dưới dất, trên tời, kể cả Ngọc Hoàng đều không có ai được sống toàn vẹn cả, không ai sống theo những điều mình nghĩ.
- > Nội dung triết lí này được đưa ra nhằm khuất phục hồn Trương Ba chấp nhận hoàn cảnh, khơi dậy lòng ham sống.
- Tình huống mới nảy sinh : Cu Tị vừa chết. Đế Thích đề nghị hay là hồn ông Trương Ba nên trú ngụ vào thể xác đứa bé và như thế cuộc sống cua ông sẽ được kéo dài gấp đôi. Ông cháu vốn thân nhau từ trước nên không xảy ra xung khắc giữa hồn và xác.
- > Cái lí đưa ra khá thuyết phục và khơi dậy lòng ham sống của con người lần nữa.
- Hồn Trương Ba đã thấm thía cảnh ngộ trớ trêu, bây giờ lặp lại ông càng cố tránh. Khi phân tích kĩ ông thấy sự khác nhau về tuổi tác, quan hệ tình cảm sẽ gây bao nhiêu rắc rối khác, đó là chưa nói về sự nhẫn tâm. Ông cũng không phải là người ham sống đến độ muốn quên đi giá trị bản thân, sẵn sàng vứt nhân cách xuống bùn nên quyết tâm từ giã cuộc đời càng mãnh liệt. Trước khi chết, tranh thủ mối quan hệ tình cảm với Đế Thích, ông đã cứu được đứa bé con chị Lụa. Trước khi chết hẳn, ông đã làm một việc có ý nghĩa nên lương tâm được thanh thản.
- > Xung đột kịch đã được mở nút, vừa làm toát ra vẻ đẹp nhân vật : cao thượng, trong sáng, giàu tình thương, trách nhiệm vừa làm toát ra chủ đề của vợ kịch : Nhà văn muốn định nghĩa về giá trị của cuộc sống và phê phán một số lối sống đương đại, có kẻ chạy theo vật chất tầm thường nên thành phàm phu, hèn hạ ; có kẻ lo giữ phẩm tiết mà trở thành hoang tưởng. Thái cực nào cũng đáng phê phán, phải sống sao cho hài hòa để cuộc sống thật sự đủ đầy mọi giá trị và ý nghĩa.
II. Luyện tập
Câu 2. Phân tích lớp kịch : Cuộc đối thoại giữa hồn với xác để từ đó thấy được ý nghĩa triết lí của tác giả Lưu Quang Vũ.
Gợi ý :
a. Đối thoại kịch tính giữa hồn và xác.
Hồn muốn tách ra khỏi xác – Xác phản bác vì quy luật tự nhiên : xác là nơi trú ngụ của hồn.
Hồn phê phán xác thấp kém – Xác không phủ nhận mà còn giễu cợt hồn vì khi xác hưởng thụ thì hồn nhận được cảm xúc sung sướng.
Hồn đuối lí nhưng vẫn cố giữ phẩm tiết, đạo hạnh – Xác vẫn cứ điều khiển hồn qua hành vi thô bạo, và hồn phải mượn xác để bộc lộ cảm xúc ra thế giới bên ngoài : chăm bón vườn cây, yêu thương người thân… Xác có cái hay lẫn cái dở.
Hồn đau đớn dằn vặt vì thất bại trước lí lẽ của xác – Xác động viên an ủi hồn phải chấp nhận hoàn cảnh trớ trêu và thật ra nhiều lúc, xác nhân nhượng hồn và cần đến hồn.
- > Với lí lẽ thuyết phục, xác tạm thời thắng hồn.
b. Ý nghĩa triết lí.
- Mâu thuẫn giữa hồn và xác thật ra là mâu thuẫn giữa phần tốt đẹp và phần xấu tron bản thân mỗi người mà ai cũng có. Nhân vật Hộ trong truyện ngắn Đời thừa của Nam Cao là một ví dụ.
- Sự thất bại của hồn là bi kịch của con người vì nghịch cảnh mà không sống được trọn vẹn là mình hoặc đôi khi bị lầm lạc, sai trái để sau đó tỉnh táo nhìn nhận lại phải ân hận, dằn vặt đau đớn.
- Trong cuộc sống, phải lo lắng kinh tế để thỏa mãn nhu cầu sống (chăm lo phần xác) nhưng cũng phải tu dưỡng đạo đức (chăm sóc phần hồn) sao cho hài hòa. Đê vênh lệch phần nào cũng dễ nhận lấy kết cục khổ đau.
- Mượn phần vật chất của người khác để sống thì trước sau gì cũng bi kịch.
Xác luôn đòi hỏi vật chất không giới hạn nên cần hồn điều khiển để nhận biết giới hạn, nhờ đó mới giữ được thăng bằng của cuộc sống.
- Cuộc sống đáng quý nhưng không phải sống như thế nào cũng được. Hạnh phúc khi được sống trọn vẹn là mình, sống thật với chính mình.
Câu 3. Do hoàn cảnh hay vì một sự tính toán sai lầm, bạn rơi vào nghịch cảnh. Vậy làm thế nào và với điều kiện gì để bạn thoát ra nghịch cảnh đó ?

0

Soạn bài: Hồn Trương Ba, da hàng thịt

I. Tác giả & tác phẩm

1. Tác giả

Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) sinh ra ở Hạ Hòa, Phú Thọ, quê gốc ở Đà Nẵng, trong một gia đình tri thức, cha là nhà viết kịch Lưu Quang Thuận, nên thiên hướng và năng khiếu nghệ thuật của ông đã sớm bộc lộ từ nhỏ.

Lưu Quang Vũ từng tham gia quân đội thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Ông bắt đầu sáng tác thơ từ khoảng giữa những năm sáu mươi của thế kỉ XX, đến những năm tám mươi thì chuyển sang hẳn lĩnh vực sân khấu. Chỉ trong bảy, tám năm, ông đã sáng tác khoảng mươi năm kịch bản và hầu hết được dàn dựng... Lưu Quang Vũ không chỉ trở thành một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường những năm tám mươi của thế kỉ XX mà còn được coi là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Năm 1988, ông mất đột ngột vì tai nạn giao thông. Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Tác phẩm chính: Sống mãi tuổi 17, Nếu anh không đốt lửa, Lời thề thứ 9, Khoảnh khắc và vô tận, tôi và chúng ta,...

2. Tác phẩm

Hồn Trương Ba, da hàng thịt (viết năm 1981 nhưng đến năm 1984 mới ra mắt công chúng) là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ, đã công diễn nhiều lần trên sân khấu trong và ngoài nước. Từ một cốt truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa, triết lí và nhân văn sâu sắc.

Văn bản trích phần lớn cảnh VII và đoạn kết của vở kịch.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 153 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Qua đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, các hàm ý mà tác giả muốn gửi gắm:

- Những nỗi dằn vặt, trăn trở của nhân vật hồn Trương Ba về cuộc sống ngang trái của mình.

- Những lí lẽ cám dỗ của nhân vật xác hàng thịt.

- Hình ảnh của Trương Ba và xác hàng thịt tác giả muốn để lại một ý nghĩa giáo dục sâu sắc không nên hoán đổi thể xác và trú ngụ vào những nơi không phải của mình.

- Ý nghĩa triết lí của vở kịch: sự thống nhất giữa tư tưởng và hình thức. Đây là một ý nghĩa triết lí có tính khái quát cao, bao trùm nhiều mặt của đời sống xã hội.

Câu 2 (trang 153 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Nguyên nhân khiến cho người thân của Trương Ba và cả Trương Ba rơi vào bất ổn và phải chịu nhiều đau khổ: Trương Ba (nhân hậu, trong sạch, ngay thẳng, có nhiều thú vui tao nhã, trí tuệ, chơi cờ...) nhưng phải trú nhờ thể xác của hàng thịt (thô lỗ, phũ phàng, dung tục). Ngay cả hồn Trương Ba ý thức được điều đó, ngày càng cảm thấy xa lạ với mọi người, thấy chán chính mình.

Mọi người xung quanh không ai thừa nhận ông. Người thân trong gia đình, từ đứa cháu nhỏ đến người vợ, đứa con dâu đều cảm thấy xa lạ với cái thể xác thô tục ấy. Họ xa lánh, sợ hãi, thậm chí ghét bỏ, ghê tởm nó. Trương Ba rơi vào hụt hẫng, cô đơn. Gia đình anh hàng thịt càng không thể thích nghi được với những lời nói, việc làm, tư tưởng của một hồn Trương Ba xa lạ dù thể xác tồn tại trước mặt họ là chồng, cha họ.

Nhân vật hồn Trương Ba rơi vào sự trớ trêu của hoàn cảnh. Ông bị mọi người xa lánh, sự tồn tại của ông vì thế cũng trở ên vô nghĩa, nặng nề, bức bối.

Câu 3 (trang 154 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

- Quan niệm của Đế Thích: Khuyên Trương Ba chấp nhận vì thế giới vốn không toàn vẹn: “Dưới đất, trên trời đều thế cả”.

- Quan niệm của Trương Ba: không chấp nhận cái cảnh phải sống bên trong một đằng bên ngoài một nẻo, muốn được là mình “toàn vẹn”.

→ Sự khác nhau trong quan niệm về sự sống giữa Trương Ba và Đế Thích:

- Đế Thích có cái nhìn quan liêu, hời hợt.

- Trương Ba cần cuộc sống có ý nghĩa, phải đúng là mình, hòa hợp toàn vẹn giữa linh hồn và thể xác.

* Trương Ba trách Đế Thích, người đem lại cho mình sự sống: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết” là hoàn toàn đúng bởi việc Trương Ba sống dựa vào xác hàng thịt đã khiến hồn ông trở thành nô lệ cho thân xác.

* Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích nói lên ý nghĩa:

- Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi.

- Sống thực sự cho ra cho con người không thể dễ dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống chắp vá, không được là mình thì cuộc sống trở nên vô nghĩa.

Câu 4 (trang 154 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Khi Trương Ba kiên quyết đòi trả xác cho hàng thịt, Đế Thích định cho hồn Trương Ba nhập vào cu Tị, Trương Ba từ chối bởi ông cho rằng một tâm hồn già cỗi trú ngụ trong thể xác của một cậu bé con. Ông không chấp nhận cách sống giả tạo, cuộc sống mà “khổ hơn là cái chết”.

Quyết định của hồn Trương Ba thể hiện một tính cách quyết đoán, mạnh mẽ và cả một lòng nhân hậu, giàu tình yêu thương.

Câu 5 (trang 154 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):

Kết thúc vở kịch, nhân vật hồn Trương Ba chấp nhận cái chết, dù là cái chết oan ức. Đoạn kết của đoạn trích làm bừng sáng nhân cách của Trương Ba, là thông điệp về sự chiến thắng của cái thiện, cái đẹp và sự sống đích thực.

→ Gửi gắm thông điệp: Một trong những điều quý giá nhất của mỗi người là được sống là mình, sống trọn vẹn với những giá trị mà mình có và theo đuổi. Cuộc sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống trong sự hài hòa giữa thể xác và linh hồn, con người phải biết đấu tranh để hoàn thiện nhân cách, vươn tới giá trị cao quý.

Luyện tập

Giả định Đế Thích cho Trương Ba được sống trong xác hàng thịt hoặc hồn Trương Ba nhập vào cu Tị và Trương Ba đồng ý. Cuộc sống của Trương Ba sẽ vô cùng giắc rối, khổ sở.

- Nếu nhập vào xác hàng thịt thì Trương Ba chỉ biết làm những công việc của anh hàng thịt, còn người nhà Trương Ba thì cảm thấy xa lạ với thân xác kì lạ, thô lỗ, vụng về của anh hàng thịt.

- Nếu nhập vào xác cu Tị: Trương Ba còn đau khổ hơn vì Trương Ba là một người từng trải, chín chắn, già dặn không thể nào có sự hòa hợp với thân xác của một đứa trẻ, ông không thể làm được những việc mà ông muốn làm.

0

Soạn bài: Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ)

Bố cục: chia làm 3 phần chính:

- Phần 1: Cuộc đổi xác của hồn Trương Ba với hàng thịt.

- Phần 2: Những hành động sau khi bị tráo đổi.

- Phần 3: Trở về con người cũ.

Câu 1: Qua đoạn đối thoại giữa Trương Ba và hàng thịt, tác giả muốn gửi gắm một bức thông điệp quan trọng tới người đọc:

– Ở đây bi kịch của con người khi phải hoán đổi thân xác cho nhau, cứ phải sống nhờ lương tựa vào người khác, những mỗi người một khác nên sẽ rất bị ảnh hưởng trong tâm hồn của tác giả.

– Ở đây tác giả đã thể hiện những chi tiết rất đặc sắc trong tâm hồn của tác giả, hình ảnh về mượn thể xác sẽ làm cho con người cảm thấy khó chịu khi mình phải trú ngụ và lương tựa vào cái không phải là của mình.

– Một con người hiền lành lịch sử của Trương Ba nay bị hoán đổi sang với xác của hàng thịt một người cục cằn thô lỗ, ở đây sự hoán đổi không hợp lý để làm nổi bật ý nghĩa sâu xa mà tác giả muốn để lại cho người đọc.

– Trương Ba hội thoại với hàng thịt, ông ta đang chán cái thể xác kềnh càng khó chịu này, ông ta muốn thoát khỏi chúng, nhưng nay chỉ còn là thể xác và những hình đó thật mờ nhạt khi linh hồn của ông mãi trong xác hàng thịt và không thể thay đổi.

– Hình ảnh của Trương Ba và Xác hàng thịt tác giả muốn để lại một ý nghĩa giáo dục sâu sắc không nên hoán đổi thể xác và trú ngụ vào những nơi không phải là của mình.

– Cuộc hội thoại trên chỉ làm tăng ý nghĩa của tác giả qua bài viết, tâm hồn của mình không thể bị hoán đổi cho người khác.

Câu 2: Hồn Trương Ba khi ngụ trong xác anh hàng thịt: Có những thay đổi rõ rệt.

– Không còn chăm chỉ – hết lòng yêu thương vợ con. Không con quan tâm đến chuyện của bà con hàng xóm.

– Vụng về, thô lỗ, phũ phàng.

– Con dâu: xót xa – ngỡ ngàng bởi không còn được thấy hình ảnh con người "hiền hậu, vui vẻ, tốt lanh như thầy của chúng con xưa kia".

=> Những thay đổi này người thân Trương Ba phải chứng kiến và chịu đựng. Chính Trương Ba cũng không còn nhận ra chính mình nữa, ông rất đau khổ nhưng sự thật không thể thay đổi, hình ảnh của ông mờ nhạt trong thể xác của hàng thịt. Đây là một sự thật về sự lấn át của xác đối với hồn. Cái tốt nếu không biết gìn giữ sẽ dần mai một rồi có ngày bị tận diệt. Lúc này, nỗi đau khổ của hồn Trương Ba tạm thời lắng xuống nhường chỗ cho một sự tính toán quan trọng. Sống là để xác chiến thắng ngĩa là tự đánh mất mình mà muốn giữ được linh hồn thì chỉ có cách ... Hồn đã đứng dậy trong xung khắc căng thẳng với xác và bình tình đi đến quyết định: Hồn Trương Ba thắp hương gọi Đế Thích.

Câu 3:

– Quan niệm sống của Trương Ba và Đế Thích rất khác nhau, Trương Ba thì cho rằng mượn thân xác của người khác để trú ngụ là một điều không nên, sống trong người khác làm cho bản tính của ta sẽ bị mờ nhạt đi, còn Đế Thích thì lại cho rằng mượn thân xác để sống cũng là điều bình thường, chỉ cần được sống là tốt. Hai quan điểm hoàn toàn khác nhau.

– Những lời trách móc của Trương Ba đối với Đế Thích: "ông chỉ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết". Mượn thân xác để sống con người sống nhưng tính cách của chính mình bị mờ nhạt trong cái xác thịt của hàng thịt, linh hồn và thể xác của ông hoàn toàn không muốn sống trong thân xác của kẻ khác.Ở đây ông đang nói về những trải nghiệm mà ông đang phải trải qua.

– Ý nghĩa:

+ Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hoà, không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng thì không nên chỉ đổ tội cho xác và không thể an ủi, vỗ về bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn.

+ Sống nhờ, sống gởi, sống chắp vá, khong được là mình thì cuộc sống ấy thật là vô nghĩa.

– Qua lời thoại, nhân vật ý thức rõ hoàn cảnh của mình: đầy trớ trêu và bi hài.

Câu 4:

Khi Trương Ba kiên quyết đòi trả lại xác hàng thịt, Đế Thích định cho Trương Ba vào xác của cu Tý nhưng Trương Ba không đồng ý lý do vì:

– Hồn Trương Ba ngày càng thấm thía nỗi đau xót trớ trêu: bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo.

– Không thể trú ngụ nhờ thân xác khác, nó sẽ làm cho tâm hồn của ông mờ nhạt hơn, đó là những điều mà Trương Ba đang nghĩ và nó có tác dụng đối với ông cả sau này ông không phải sống trong những ngày dằn vặt.

=> Có nhận thức tỉnh táo + tình thương cu Tị nên ông đã dứt khoát quyết định nhường lại sự sống cho cu Tị còn mình thì chết hẳn.

Câu 5:

Đoạn kết có ý nghĩa rất to lớn nó có tác dụng thúc đẩy ý chí nhận thức của con người về cách sống để tránh làm cho tâm hồn của mình bị tổn thương, không hoán đổi thân xác và sống nhờ vào thân xác của người khác.Được sống làm người quý giá thật nhưng được sống đúng mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn.

III. Luyện tập

Đề bài: Giả định Đế Thích cho Trương Ba được quyền sống (không phải mượn xác anh hàng thịt, hoặc hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị và Trường Ba đồng ý) thì cuộc sống của Trương Ba sau đó sẽ như thế nào? Anh (chị) hãy trình bày ý tưởng về những rắc rối sẽ xảy ra qua một lớp kịch ngắn về điều đó.

Nội dung vở kịch

Đế Thích: Này ông Trương Ba, nếu ông có thương cảnh mẹ góa con côi của nhà chị Lụa thì ông hãy để tôi hóa phép cho hồn ông nhập vào xác thằng cu Tị nhé! Như thế là ông vẫn sống, mà chị Lụa thì ngày ngày vẫn được thấy mặt con.

Hồn Trương Ba (băn khoăn, nghĩ ngợi): ông cho tôi suy nghĩ một lát đã. Thời gian qua, tôi gặp biết bao nhiêu là rắc rối vì chuyện mượn thân xác anh hàng thịt. Khổ quá ông ạ! Nhiều lúc tôi nghĩ thà chết thật có khi lại sướng hơn; chứ cứ dơi chẳng ra dơi, chuột chẳng ra chuột thế này đúng là dở sống dở chết.

Đế Thích: Ông với anh hàng thịt vốn là người xa lạ; còn ông với thằng cu Tị đã từng quý mến, quấn quýt với nhau. Hồn ông sống trong thân thể thằng bẻ chắc sẽ ổn thổi.

Hồn Trương Ba: Tôi là một lão già sáu mươi tuổi; còn thằng cu Tị đang tuổi ăn tuổi lớn, mới bắt đầu cuộc đời. Nhập vào thân xác nó, suốt ngày tôi sẽ nghịch ngợm, chạy nhảy với cái lốt cháu nội tôi. Tôi sẽ giải thích với bà nhà tôi sao đây? Còn chị Lụa nữa. Nếu chị ta nhớ thương con, bắt tôi về ở hẳn bên ấy thì sao? Rồi bà con làng xóm sẽ xì xám to nhỏ và đám lý trưởng, Trương tuần sẽ lại gây khó dễ cho tôi ... Phiền phức quá ông ạ! Thôi, ông cứ để cho tôi chết. Tôi chỉ cầu xin ông tìm cách cứu thằng.

Đế Thích: Tôi chẳng có cách nào hay hơn cả. ông hãy nghe lời tôi đi ông có nghe thấy tiếng khóc con xé ruột của mẹ thằng cu Tị không?

Hồn Trương Ba (miễn cưỡng thở dài): Thôi đành vậy, tùy ông!

(Đế Thích hóa phép, hồn Trương Ba rời khỏi thân xác hàng thịt, nhập vào thân xác cu Tị. Cu Tị ngồi dậy dụi mắt Chị Lụa bàng hoàng, sửng sốt rồi reo lên sung sướng.)

Chị Lụa (ôm cu Tị vào lòng, âu yếm): Ôi, con trai yêu quý của mẹ! Mẹ cám ơn Trời Phật đã cho con sống lại! Từ nay trở đi, mẹ con ta sẽ sống bên nhau mãi mãi.

Hồn Trương Ba (vùng ra khỏi vòng tay chị Lụa): Tôi là Trương Ba, hàng xóm nhà chị đây mà!

Chị Lụa: Ối cu Tị ơi, con là con trai của mẹ mà! Lại đây với mẹ nào!

Hồn Trương Ba (bực bội gắt): Tôi đã bảo tôi là Trương Ba chứ không phải là thằng cu Tị!

Chị Lụa (hoảng hốt gào khóc): Trời ơi! Con tôi bị làm sao thế này? Con nói lảm nhảm gì thế? Ôi con ơi là con ơi!

(Hồn Trương Ba đi về nhà mình, mặc cho chị Lụa chạy theo khóc lóc.) Vợ Trương Ba (nhìn thấy cu Tị xăm xăm đi vào, kinh hãi thét lên): Ma ..... Ma ... ....! ối trời đất ơi!

Hồn Trương Ba: Tôi đây mà! Trương Ba đây, bà đừng sợ!

Vợ Trương Ba: Trời ơi! Lại trò gì nữa đây hả trời?! Tôi chưa đủ khổ hay sao mà ông còn ...?!

Hồn Trương Ba (nắm lấy tay vợ): Thì bà cứ bình tĩnh nghe tôi nói đã! Đầu đuôi câu chuyện là thế này: Tôi chán sống trong thân xác anh hàng thịt bởi nó gây ra cho tôi và mọi người nhiều điều phiền toái nên yêu cầu ông Đế Thích hãy để cho tôi chết hẳn. Nhưng ông ấy bảo tôi nếu thương thằng cu Tị thì hãy nhập vào xác nó để cho má nó ngày ngày còn được thấy mặt con ...

Vợ Trương Ba: ông lại tiếp tục sống nhờ vào thân xác người khác ư?! Thôi, lần này thì tôi đành phải bỏ nhà mà ra đi thật rồi! Làm sao tôi chấp nhận được ông chồng sáu mươi trong thân xác đứa trẻ lên mười? Bao nhiêu rắc rối sẽ lại xảy ra trong gia đình này ...

(Chị Lụa vừa chạy vào vừa mếu máo gọi con.)

Chị Lụa: Ối cu Tị ơi, về nhà với mạ nào! Con đừng bỏ mẹ con ơi!

Vợ Trương Ba: Đấy, Ông thấy tôi nói có đúng không nào? Mọi chuyện lôi thôi lại bắt đầu rồi!

Chi Lụa (bế thốc "cu tí" chạy đi): về nhà mình con nhé! Hôm nào con khỏe, mẹ sẽ cho con sang đây chơi với cái Gái.

Hồn Trương Ba (giãy giụa): Ơ hay cái nhà chị này! Chị có buông tôi ra không thì bảo! Tôi đã nói tôi là Trương Ba chứ không phải cu Tị con chị.

(Bất chợt, lý trưởng và Trương tuần đi ngang qua, thấy ồn ào liền đứng lại.)

Lý trưởng (trợn mắt ra oai): Hừm! Chuyện gì thế hử?

Chị Lụa: Bẩm ông lý, tôi chỉ bắt thằng con tôi về nhà thôi ạ! Cháu nó cứ đòi ở bên nhà ông Trương Ba!

Hồn Trương Ba (phân trần): Tôi không phải là con chị ta. Tôi là Trương Ba.

Lý trưởng (tức giận quát): A, thằng nhãi ranh láo toét! Tao bảo Trương tuần phết cho mày mấy gậy bây giờ! Đi về nhà mau!

Hồn Trương Ba: Tôi về nhà tôi!

Lý trưởng: Trương tuần đâu! Lôi cổ thằng nhãi ranh này ra đình rồi trói nó lại! Nó dám cãi lệnh ta sao?!

Hồn Trương Ba: Buông tôi ra! Tôi chẳng làm gì nên tội!

Trương tuần (quật cho "cu Tị" một gậy vào mông rồi túm cổ lôi đi): Này thì cãi! Này thì cãi! Tối nay tao cho mày đánh tổ tôm với muỗi, con ạ!

Chị Lụa (chạy theo năn nỉ): Trăm lạy ông lý, ngàn lạy ông lý! Xin ông tha cho cháu! Dạ, thôi thì có chút tiền trà thuốc xin ông lý nhận cho!

Lý trưởng (đút nhanh tiền vào túi): Chị đã biết điều như thế thì ta tha cho nó! Liệu mà dạy con cẩn thận, nghe chưa?!

(Lý trưởng, Trương tuần bỏ đi.)

Hồn Trương Ba: Chị Lụa này, tôi phải nói cho chị rõ là ông tiên Đế Thích đã hóa phép cho hổn tôi nhập vào xác cu Tị. Cho nên tôi vẫn là Trương Ba chứ không phải là con chị. Chị đừng ép tôi. Tôi hứa sẽ qua lại bên nhà cho chị đỡ buồn. Thôi, tôi về nhà tôi đây! Chào chị!

(Hồn Trương Ba gặp cái Gái ở ngay cửa.)

Cái Gái (hoảng hốt lùi lại): ối! Cu Tị! Bà nội ơi, bà nội! Cu Tị chết rồi cớ mà?! Hu hu ...

Hồn Trương Ba (tiến lại gần): Đừng sợi Ta là ông nội cháu đây mà!

Cái Gái (hét lên): Không phải! Đừng động vào tôi! Bố ơi! Cứu con!

Con trai Trương Ba (chạy ra ôm lấy con): Bố đây! Bố đây! Sao thế con?

Cái Gái (sợ hãi): Cu Tị, cu Tị dám xưng là ông nội! Hu hu ...

Con trai Trương Ba (ngạc nhiên): Ơ! Thế này là thế nào?

Hồn Trương Ba (rầu rĩ): Thầy đây, anh cả ạ! ông Đế Thích cho hồn thầy nhập vào xác thằng cu Tị đấy mà!

Con trai Trương Ba (vò đầu bứt tai): Lại thế nữa! Thầy còn chưa đủ khổ sở hay sao cơ chứ?! Cà nhà ta chưa đủ khổ sở vì những điểu rắc rối đã xảy ra ư?! Trời ơi!

Hồn Trương Ba (xua tay): Thôi! thôi! Chẳng qua là thầy thương thằng cu Tị. Thầy không muốn chị Lụa mất con, cái Gái mất bạn. Nếu rắc rối quá thì để thầy nghĩ lại.

(Đến đêm, Hồn Trương Ba thắp mấy nén nhang, khấn vái. Đế Thích xuất hiện)

Đế Thích (vui vẻ): Chào ông Trương Ba! Sao? Ngụ trong thân xác cu Tị, ông cổ thấy thoải mái hơn chút nào không?

Hồn Trương Ba (lắc đầu tỏ vẻ không hài lòng): Bất ổn rồi ông ơi! Mới từ sáng tới giờ mà bao nhiêu chuyện rắc rối đã xảy ra. Suýt nữa thì tôi bị lý trưởng với Trương tuần lôi ra đình trói lại đấy! Còn vợ con tôi, cháu tôi, chẳng ai muốn tôi sống trong hình hài này cả. Tôi nghĩ kĩ rồi. Xin ông cho tôi chết hẳn đi!

Đế Thích (băn khoăn, phân vân): Chà, khó nhỉ! Tôi thì tôi không muốn mất bạn đánh cờ. Nói thật nhé, dưới trần gian chỉ có một mình ông là ngang tài ngang sức với tôi thôi. Đánh cờ với ông thú vị lắm!

Hồn Trương Ba: Tôi cũng biết thế nhưng tôi không chiều theo ý ông mãi được. Ai mà chẳng thích sống, nhưng sống kiểu như tôi bây giờ thì có lẽ chết lại đỡ khổ hơn, ông ạ!

Đế Thích: Ông nghĩ kĩ chưa? ông có yêu cầu gì không?

Hồn Trương Ba: Tôi chẳng ân hận điều gì cả. Chỉ xin ông nghĩ cách cứu lấy thằng cu Tị! Cảnh mẹ góa con côi khổ sở trăm bề. Nay nó chết đi thì mẹ nó chắc cũng không sống nổi. Đối với người mẹ, chẳng có gì quý bằng đứa con đâu, ông ạ! Mong ông giữ lời hứa để tôi chết cũng vui lòng.

Đế Thích (ngẫm nghĩ hồi lâu rồi cả quyết gật đầu): Tôi hứa là sẽ cứu bằng được thằng cu Tị, dù một lần nữa vi phạm luật Trời! Ông cứ yên tâm nhắm mắt!

Hồn Trương Ba (mỉm cười thanh thản): Xin cảm ơn ông! Xin đa tạ, đa tại (Một làn khói trắng nhẹ nhàng bay lên khỏi mái nhà, tan hòa vào màn sương mỏng. Bên nhà chị Lụa bỗng nổi lên tiếng reo sung sướng: Ôi, con trai tôi sống lại rồi! Xin tạ ơn Trời Phật!)

0