Soạn bài: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang (Trích Rô-bin-xơn Cru-xô)

Tóm tắt:

   Rô-bin-xơn là một chàng trai dũng cảm người Anh, ưa mạo hiểm, khao khát đến những vùng đất lạ. Một lần bị bão đắm tàu, chàng một mình sống sót dạt vào đảo hoang. Chàng lên đảo, làm lán trại, săn bắn, kiếm ăn,...để duy trì cuộc sống trên đảo. Đến năm thứ 25, Rô-bin-xơn do tình cờ cứu được một tù binh da đen sắp bị thổ dân hành hình, chàng đặt tên cho nạn nhân là Thứ Sáu. Ít lâu sau, chàng lại cứu được hai tù binh, từ đó hoang đảo có 4 người. Một hôm có chiếc tàu ghé đến đậu sau đảo hoang. Bọn thủy thủ nổi loạn trói thuyền trưởng, thuyền phó giải lên bờ định giết. Chàng cứu vị thuyền trưởng và họ trở về Tổ quốc.

Bố cục:

   - Phần 1 (từ đầu...như dưới đây): nhà văn tự ngẫm và giới thiệu bản thân.

   - Phần 2 (tiếp ... khẩu súng của tôi): trang phục và trang bị của Rô-bin-xơn.

   - Phần 3 (còn lại): diện mạo của Rô-bin-xơn.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 129 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Có thể tách đoạn cuối cùng của văn bản thành hai đoạn :

   - Đoạn 1 (Quanh người tôi ... khẩu súng của tôi) : trang bị của Rô-bin-xơn.

   - Đoạn 2 (Còn về diện mạo ... hết) : diện mạo của Rô-bin-xơn.

Câu 2 (trang 129 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Phần miêu tả diện mạo nằm ở cuối văn bản và khá ngắn gọn (hơn mười dòng). Vì từ góc độ nhân vật xưng “tôi” tự kể chuyện mình, “tôi” sẽ quan tâm kể những gì mình nhìn thấy được, từ trang phục, trang bị, cuối cùng mới là khuôn mặt (bộ ria mép). Như vậy, người đọc có thể hình dung đậm nét hơn về một bộ dạng kì khôi.

Câu 3 (trang 129 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Cuộc sống khó khăn hiện lên qua bức chân dung :

   - Thời tiết mưa nắng khắc nghiệt (cái mũ với mảnh da dê, cái dù trên đầu).

   - Trang phục tất cả đều bằng da dê, có lẽ trên đảo hoang có nhiều dê rừng.

   - Hai cái quai bên thắt lưng để đeo kiếm và dao găm nhưng lại để đeo cưa và rìu chứng tỏ ở đảo không có kẻ thù chống chọi, khả năng ít có thú dữ.

Câu 4 (trang 130 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Tinh thần lạc quan bất chấp mọi gian khổ của Rô-bin-xơn :

Bức chân dung được miêu tả như một vị chúa đảo. Giọng kể hài hước (bộ ria mép cắt tỉa công phu, da không đến nỗi đen cháy..), không hề than phiền thể hiện tinh thần lạc quan vượt gian khổ. Chàng không để thiên nhiên khuất phục mà đã khuất phục được thiên nhiên.

Soạn bài: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang (Đi-phô)

Xem thêm: Tóm tắt: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang

Bố cục:

   - Phần 1 (từ đầu đến "bộ dạng của tôi như dưới đây"): Lời dẫn chuyện của chính Rô-bin-xơn.

   - Phần 2 (tiếp theo đến "bên khẩu súng của tôi"): trang phục và những đồ dùng, dụng cụ của Rô-bin-xơn.

   - Phần 3 (đoạn còn lại): diện mạo của Rô-bin-xơn.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1: Bài văn có thể chia làm bốn phần:

- Phần 1 (đoạn 1): mở đầu.

- Phần 2 (đoạn 2, 3): trang phục của Rô-bin-xơn.

- Phần 3 (Từ "Quanh người tôi…" đến "bên khẩu súng của tôi"): trang bị của Rô-bin-xơn.

- Phần 4 (còn lại): diện mạo của Rô-bin-xơn.

Câu 2:

Trong bài văn, phần miêu tả diện mạo chỉ chiếm một dung lượng ít ỏi (hơn mười dòng). Điều này có nguyên nhân từ ngôi kể chuyện. Chuyện được kể từ ngôi thứ nhất. Rô-bin-xơn tự miêu tả về mình, do đó chàng chỉ có thể miêu tả những gì chàng trông thấy mà thôi, điển hình là bộ ria mép. Ngược lại, các chi tiết về trang bị vũ khí, trang phục lại được miêu tả khá kỹ.

Đây cũng là một dụng ý nghệ thuật của tác giả. Bằng cách kể theo ngôi thứ nhất, từ góc nhìn như vậy, tác giả có thể miêu tả một bộ dạng kỳ khôi, thu hút sự chú ý của bạn đọc.

Câu 3:

Rô-bin-xơn đã sống một mình ngoài đảo hoang trên mười năm. Mọi trang phục của chàng hầu hết đều bằng da dê: "bộ quần áo" là những tấm da dê buộc túm lại, ủng cũng bằng da dê, thậm chí cả bao đựng đạn cũng bằng da dê. Bên cạnh đó là những vật dụng khác: dao kiếm, cưa, rìu... Chỉ qua trang phục và các vật dụng chàng mang trên người cũng đủ thấy cuộc sống của Rô-bin-xơn khi đó vất vả, khó khăn như thế nào, đồng thời cũng cho ta thấy một nghị lực phi thường, một ý chí sắt đá, một bản lĩnh sống không gì khuất phục nổi.

Câu 4:

Mở đầu đoạn trích, nhân vật "tôi" đã tưởng tượng: "Nếu có ai đó ở nướcAnh gặp một kẻ như tôi lúc bấy giờ, chắc tôi sẽ làm cho họ hoảng sợ hoặc phá lên cười sằng sặc ; và lắm khi tôi đứng lặng ngắm nghía bản thân mình, tôi cứ mỉm cười tưởng tượng tôi lang thang khắp miền Y-oóc-sai với trang bị và áo quần như vậy...". Có thể nhận thấy ngay rằng, không cần phải trở về nước Anh, ngay lúc đó nhân vật "tôi" cũng đang "phá lên cười sằng sặc" bởi cái bộ dạng kì quái của mình. Từ cái mũ "to tướng, cao lêu đêu chẳng ra hình thù gì", chiếc áo có vạt "dài tới khoảng lưng chừng hai bắp đùi" cho đến cái quần "loe đến đầu gôi", lại thêm một đôi chẳng biết nên gọi là bít tất hay là giày, tất cả đều bằng da dê. Điều đó trước hết cho thấy một sự thực: Rô-bin-xơn đã không còn lấy một mảnh vải mà may áo quần (làm gì có thứ vải nào còn lại được qua mấy chục năm trời?). Nhưng đằng sau đó là một sự thật đáng khâm phục: để có thể tồn tại được, Rô-bin-xơn đã làm tất cả những gì có thể (trong truyện kể anh ta còn thuần hoá và nuôi được cả dê, trồng được lúa mạch để làm bánh...). Những thứ trang phục kì quái ấy (mũ, quần áo, giày, đai lưng để đeo các vật dụng sinh hoạt, ô che nắng mưa...) đều được chế tạo phù hợp nhằm thay thế một cách tốt nhất cho quần áo thông thường. Chỉ qua trang phục thôi, chúng ta cũng đã thấy ý chí và nghị lực của nhân vật "tôi" lớn đến mức nào. Thay vì bị hoàn cảnh éo le khuất phục, Rô-bin-xơn đã không ngừng lao động, cải tạo nó để nó phục vụ cho cuộc sống của mình.

Ý nghĩa - Nhận xét

    Qua bức chân dung tự họa và giọng kể của Rô-bin-xơn trong đoạn trích, học sinh hình dung được cuộc sống vô cùng khó khăn và gian khổ, cũng như tinh thần lạc quan của nhân vật khi chỉ có một mình nơi đảo hoang vùng xích đạo suốt mười mấy năm ròng rã.

Soạn bài: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang (Đi-phô)