Soạn bài: Từ hán việt

Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt

Câu 1 (trang 69 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

   Nam quốc sơn hà : Nam (phương nam), quốc (nước), sơn (núi), hà (sông). Chỉ có tiếng “nam” là có khả năng đứng độc lập trong câu (ví dụ : anh ấy là người miền nam).

Câu 2 (trang 69 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

   thiên trong thiên niên kỉ, thiên lí mã có nghĩa là “nghìn” (số lượng). thiên trong thiên đô có nghĩa là “dời” (di chuyển).

Từ ghép Hán Việt

Câu 1 (trang 70 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

   Các từ sơn hà, xâm phạm, giang san đều là từ ghép đẳng lập.

Câu 2 (trang 70 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

   a. Các từ ái quốc, thủ môn, chiến thắng thuộc loại từ ghép chính phụ, tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau giống trật tự trong từ ghép thuần Việt.

   b. Các từ thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc loại từ ghép chính phụ. Tiếng chính đứng sau, tiếng phụ đứng trước ngược so với trật tự từ ghép thuân Việt.

Luyện tập

Câu 1 (trang 70 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

   hoa₁ : một bộ phận của cây

   hoa₂ : đẹp

   phi₁ : bay

   phi₂ : không

   phi₃ : vợ vua

   tham₁ : ham muốn một cách quá đáng

   tham₂ : dự phần, góp phần

   gia₁: nhà

   gia₂ : thêm

Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

   - quốc : quốc gia, vương quốc, quốc kì,…

   - sơn : giang sơn, sơn hà, sơn cước,…

   - cư : di cư, cư dân, cư trú,…

   - bại : bại tướng, đại bại, thất bại,…

Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Câu 4 (trang 71 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Từ ghép Hán Việt :

   - Phụ trước chính sau : cường quốc, tham chiến, cách mạng, nhập gia,…

   - Chính trước phụ sau : tri thức, địa lí, gia sư, học viện, …

Soạn bài: Từ hán việt

I. Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt

Câu 1:

Các tiếng Nam, quốc, sơn, hà đều có nghĩa (Nam: phương nam, quốc: nước, sơn: núi, hà: sông), cấu tạo thành hai từ ghép Nam quốc và sơn hà (nước Nam, sông núi). Trong các tiếng trên, chỉ có Nam là có khả năng đứng độc lập như một từ đơn để tạo câu, ví dụ: Anh ấy là người miền Nam. Các tiếng còn lại chỉ làm yếu tố cấu tạo từ ghép, ví dụ: nam quốc, quốc gia, sơn hà, giang sơn, ...

Câu 2:

Thiên trong thiên thư (ở bài Nam quốc sơn hà) nghĩa là trời, thiên trong (1) và (2) nghĩa là nghìn, thiên trong thiên đô nghĩa là dời. Đây là hiện tượng đồng âm của yếu tố Hán Việt.

II. Từ ghép Hán Việt

Câu 1:

Các từ sơn hà, xâm phạm (trong bài Nam quốc sơn hà), giang san (trong bài Tụng giá hoàn kinh sư) là từ ghép đẳng lập.

Câu 2:

a. Các từ ái quốc, thủ môn, chiến thắng thuộc loại từ ghép chính phụ, yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau giống như từ ghép chính phụ thuần Việt.

b. Các từ thiên thư (trong bài Nam quốc sơn hà), thạch mã (trong bài Tức sự), tái phạm (trong bài Mẹ tôi) thuộc loại từ ghép chính phụ nhưng trật tự các tiếng ngược lại với từ ghép chính phụ thuần Việt: tiếng phụ đứng trước, tiếng chính đứng sau.

III. Luyện tập

Câu 1: 1. Phân biệt nghĩa của các yếu tố Hán Việt đồng âm trong các từ ngữ sau:

- Hoa: hoa quả, hương hoa -> có nghĩa là bông hoa.

- Hoa: hoa mĩ, hoa lệ -> có nghĩa là đẹp.

- Phi: phi công, phi đội -> có nghĩa là bay.

- Phi: phi pháp, phi nghĩa -> có nghĩa là không.

- Phi: phi cung, vương phu -> có nghĩa là vợ vua.

- Tham: tham vọng, tham lam -> có nghĩa là ham muốn.

- Tham: tham gia, tham chiến -> có nghĩa là có mặt.

- Gia: gia chủ, gia súc -> có nghĩa là nhà.

- Gia: gia vị, gia tăng -> có nghĩa là thêm vào.

Câu 2: Thêm tiếng để tạo từ ghép theo bảng sau:

Câu 3: Xếp các từ hữu ích, thi nhân, đại thắng, phát thanh, bảo mật, tân binh, hậu đãi, phòng hoả vào bảng phân loại:

Câu 4: Tìm thêm mỗi loại 5 từ theo bảng trên.