Soạn bài: Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

I. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1. Văn bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em gồm 17 mục, ngoài phần tuyên bố về mục đích tham dự Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em và nhận thức về nhu cầu, quyền được chăm sóc, phát triển của trẻ em, văn bản được bố cục thành ba phần:

- Phần Sự thách thức: phân tích thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới (trẻ em trước hiểm hoạ chiến tranh và bạo lực, trẻ em trong thảm hoạ đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh, ma tuý…);

- Phần Cơ hội: Chỉ ra những điều kiện thuận lợi của bối cảnh quốc tế trong việc thúc đẩy việc chăm sóc, bảo vệ quyền trẻ em;

- Phần Nhiệm vụ: Xác định những nhiệm vụ cần phải thực hiện của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.

Ba phần của văn bản này có quan hệ chặt chẽ với nhau. Hai phần trước là cơ sở, căn cứ để rút ra những nội dung ở phần sau.

Câu 2. Ở phần "sự thách thức", bản Tuyên bố đã nêu lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới một cách cụ thể, đầy đủ. Đó là tình trạng bị rơi vào hiểm họa, cuộc sống khổ cực nhiều mặt.

- Bị trở thành nạn nhân chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, chiếm đóng, thôn tính của nước ngoài.

- Chịu đựng những thảm họa của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, của tình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp.

- Nhiều trẻ em chết mỗi ngày do suy dinh dưỡng và bệnh tật.

Câu 3. Bối cảnh quốc tế hiện nay có những điều kiện thuận lợi cơ bản để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Những điều kiện thuận lợi này được chỉ ra trong phần "Cơ hội", cụ thể là:

- Mối liên kết về phương tiện, kiến thức giữa các quốc gia: công ước về quyền trẻ em;

- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế mở ra những khả năng giải quyết những vấn đề về phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, ngăn chặn dịch bệnh, giải trừ quân bị, tăng cường phúc lợi trẻ em.

Câu 4. Phần "nhiệm vụ" của bản tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cộng đồng quốc tế cần phải nổ lực phối hợp hành động. Các nhiệm vụ được nêu ra có tính chất cụ thể, toàn diện: từ tăng sức khỏe và chế độ dinh dưỡng đến phát triển nền giáo dục cho trẻ em, từ các đối tượng cần quan tâm hàng đầu (trẻ tàn tật, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn) đến trẻ em quyền bình đẳng nam nữ đến khuyến khích trẻ em tham gia vào sinh hoạt văn hóa xã hội.

Câu 5. Bản tuyên bố cho chúng ta thấy được tầm quan trọng, tính cấp bách, toàn cầu của nhiệm vụ vì sự sống còn, quyền được bảo vệ, phát triển của trẻ em. Trên tinh thần vì tương lai của nhân loại, bản Tuyên bố đã đưa ra những nhiệm vụ cũng là chiến lược hành động một cách toàn diện cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế. Công việc này còn đòi hỏi sự quan tâm của từng gia đình, từng cá nhân trong mỗi cộng đồng.

II. Luyện tập

Nêu những nhận xét cá nhân về sự quan tâm tới trẻ em ở địa phương.

Ví dụ: Ở đất nước ta, vấn đề bảo vệ chăm sóc trẻ em đã được sự quan tâm cụ thể của Đảng. Nhà nước, sự tham gia tích cực của nhiều tổ chức xã hội, của toàn dân. (Có thể nêu ra những hoạt động vì trẻ em: tiêm chủng miễn phí, khám chữa bệnh miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi, mọi trẻ em đều được đi học, các tổ chức xã hội bảo vệ trẻ em, các tổ chức và hoạt động nhân đạo vì trẻ em thiệt thòi, trẻ em đặc biệt khó khăn…).

SOẠN BÀI TUYÊN BỐ THẾ GIỚI VỀ SỰ SỐNG CÒN QUYỀN ĐUỢC BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ EM A. YÊU CẦU - Thấy được thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay; thấy được việc bảo vệ, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những vấn đề quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa toàn cầu. Văn bản có bố cục rõ ràng, liên kết chặt chẽ, luận chứng đầy đủ, toàn diện. - Rèn kĩ năng hiểu, phân tích một văn bản thuộc thể loại nghị luận chính trị - xã hội. B. GỢl Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP Câu hỏi 1. Văn bản này (gồm 17 mục) được bố cục thành mấy phần? Phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của bố cục văn bản. Gợi ý - Văn bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em gồm 17 mục, ngoài phần tuyên bố về mục đích tham dự hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em và nhận thức về nhu cầu, quyền được chăm sóc, phát triển của trẻ em, văn bản được bố cục thành ba phần: + Phần 1 (Sự thách thức): Phân tích thực trạng cuộc sống của trẻ cm trên thế giới (trẻ em trước hiểm hoạ chiến tranh và bạo lực; trẻ em trong thảm hoạ đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh, ma tuý,...). Đây là những thách thức đặt ra cho các nhà chính trị. + Phần 2 (Cơ hội): Chỉ ra những điều kiện thuận lợi của bối cảnh quốc tế trong việc thúc đẩy việc chăm sóc, bảo vệ quyền trẻ em. Điều kiện để bảo đảm một tương lai tốt đẹp cho trẻ em. + Phần 3 (Nhiệm vụ): Xác định những nhiệm vụ cụ thể cần phải thực hiện của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em. - Ba phần của văn bản này có quan hộ chặt chẽ với nhau. Hai phần trước là cơ sở, căn cứ để rút ra những nội dung ở phần sau. Câu hỏi 2. Ở phần "Sự thách thức", bản Tuyên bố đủ nêu lên thực tế cuộc sống của các em trên thế giới ra sao? Nhận thức, tỉnh cảm của em khi đọc phần này như thế nào? Gợi ý - Phần “Sự thách thức” nêu thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới được trình bày theo những nội dung: + Trẻ em trở thành nạn nhân của hiểm hoạ chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, của sự xâm lược, phải sống tha hương, bị lãng quên,... + Trẻ em là nạn nhân của thảm hoạ đói nghèo và khủng hoảng kinh tế, của nạn vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp. + Tình trạng trẻ em chết do suy dinh dưỡng, bệnh tật và ma tuý (con số đau lòng: 40000 trẻ em/ ngày). - Em có thể nêu những suy nghĩ, nhận thức của mình trước thực trạng trên. Nêu thêm những thực trạng khác như: nạn buôn bán trẻ em, trẻ em phạm tội, trẻ em mắc HIV,... Câu hỏi 3. Qua phần "Cơ hội", em thấy việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì? Gợi ý Trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Những điều kiện thuận lợi này được nêu ra ở phần "Cơ hội": - Sự liên kết giữa các nước có thể tạo ra đủ các phương tiện, kiến thức để bảo vệ, chăm sóc trẻ em. - Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế mở ra những khả năng giải quyết những vấn đề về phát triển kinh tế, bảo vệ môi ưường, ngăn chặn dịch bệnh, giải trừ quân bị, tăng cường phúc lợi trẻ em. - Công ước về quyền trẻ em ra đời đã tạo cơ hội mới để cho quyền và phúc lợi của trẻ em được thực sự tôn trọng. Câu hỏi 4. Ở phần "Nhiệm vụ", bản Tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần phải nỗ lực phối hợp hành động, hãy phân tích tính chất toàn diện của nội dung phần này. Gợi ý Trong phần "Nhiệm vụ”, bản Tuyên bố đã đề ra 8 nhiệm vụ cụ thể rất cơ bản và cấp thiết cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế về quyền dược bảo vộ và phát triển của trẻ em. Đó là những nhiệm vụ: - Tăng cương sức khoẻ và chế độ dinh dưỡng của trẻ em. - Quan tâm, chăm sóc đến trẻ tàn lật, trẻ có hoàn cảnh dặc biệt khó khăn. - Bảo đảm quyền bình đẳng giữa trẻ em trai và gái. - Bảo đảm cho trẻ được học hết bậc phổ thông cơ sở. - Cần giáo dục trách nhiệm kế hoạch hoá gia đình. - Giúp trẻ nhận thức dược giá trị của bản thân. - Bảo đảm tăng trưởng, phát triển kinh tế. - Cần có hợp tác quốc tế để thực hiện các nhiệm vụ trên. Những nội dung này thể hiện tính toàn diện trong việc định hướng hành động. Mỗi một nhiệm vụ tương ứng với một phương diện cần quan tâm: chăm sóc sức khỏe; quan tâm đến trẻ em tàn lật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; bình đẳng giữa trẻ trai và gái; học hành; sức khoẻ sinh sản của phụ nữ; phát tiển kinh tế, hợp tác quốc tế,... và đặc biệt là giúp các em nhận thức được giá trị bản thân. Câu hỏi 5. Qua bản Tuyên bố, em nhận thức như thế nào về lầm quan trọng của vấn dề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này? Gợi ý - Bản Tuyên bố cho chúng ta thấy dược tầm quan trọng, tính cấp bách có ý nghĩa loàn cầu của nhiệm vụ vì sự sống còn, quyền được bảo vệ, phát triển của trẻ em. - Sự quan tâm của cộng đồng quốc tế về vấn đề này: Trên tinh thần vì tương lai của nhân loại, bản Tuyên bố đã đưa ra những nhiệm vụ cùng là chiến lược hành động một cách toàn diện cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế. Công việc này còn đòi hỏi sự quan tâm của từng gia đinh, từng cá nhân trong: mỗi cộng đồng.