Tại sao Hiến pháp khẳng định “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”? (04/03/2016 08:28 AM)

Trước hết, lý luận và thực tiễn đã khẳng định, Nhà nước và pháp quyền nói chung, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nói riêng là thành tựu của nhân loại, là tinh hoa của khoa học tổ chức, quản lý xã hội của loài người, hoàn toàn có thể vận dụng trong quá trình quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Lý luận và thực tiễn đã chứng minh tính hữu hiệu của Nhà nước pháp quyền trong quản lý xã hội, theo đó, Nhà nước pháp quyền không chỉ là công cụ quan trọng, hữu hiệu để ghi nhận, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, mà còn là công cụ hữu hiệu để thực thi dân chủ, hạn chế, kiểm soát quyền lực nhà nước để phòng ngừa sự tùy tiện, lạm dụng quyền lực nhà nước để trục lợi, tham nhũng, lãng phí nguồn tài nguyên quốc gia hoặc xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, của xã hội; của các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác. Qua đó, thúc đẩy xã hội phát triển ổn định, bền vững, có kỷ cương, kỷ luật, được duy trì trong trật tự; dân chủ được phát huy, các giá trị cao quý của con người được ghi nhận, tôn trọng và bảo đảm thực hiện.

Chủ trương xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân được Đảng ta đề cập trong nhiều văn kiện Đại hội Đảng, được Hiến định lần đầu tiên trong Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001), được tiếp tục khẳng định trong Hiến pháp năm 2013.

Quá trình xây dựng và hoàn thiện chủ trương, mô hình Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân ở nước ta hơn 20 năm qua khẳng định Đảng và Nhà nước ta đã vận dụng khá sáng tạo, hài hòa các nguyên tắc cơ bản của Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tiễn nước ta và đã mang lại nhiều hiệu quả. Đặc biệt, với việc thể chế hóa, điều kiện hóa dân chủ bằng Nhà nước pháp quyền mạnh, nâng tầm Hiến định về Nhà nước pháp quyền không chỉ thực hiện hóa dân chủ ở nước ta, làm cho nhân dân thực sự có quyền làm chủ mà còn tạo cơ sở chính trị - pháp lý để phát triển kinh tế thị trường; mở rộng quan hệ hợp tác song phương, đa phương, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, là bảo đảm quan trọng để đạt được mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.