Các biểu hiện như vật vã, bứt rứt hoặc li bì, lạnh đầu chi, da lạnh ẩm, mạch nhanh nhỏ, huyết áp hạ, tiểu ít là dấu hiệu của bệnh nặng lên.

Sốt Dengue và Dengue là bệnh truyền nhiễm gây dịch do virus Dengue gây nên. Virus Dengue có 4 tuýp huyết thanh là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Virus truyền từ người bệnh sang người lành do muỗi đốt. Muỗi Aedes Aegypti là côn trùng trung gian truyền bệnh chủ yếu. Muỗi có các vằn đen ở bụng, khi chích thì muỗi hướng bụng xuống dưới. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường gia tăng vào các tháng mùa mưa.

Cách nhận biết sốt xuất huyết

Sốt Dengue có các biểu hiện: Bệnh nhân sốt cao đột ngột, liên tục kéo dài từ 2-7 ngày. Các biểu hiện xuất huyết có thể thấy như nghiệm pháp dây thắt dương tính, chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam. Bên cạnh đó, bệnh nhân còn thấy nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, da sung huyết, phát ban và thấy đau cơ, đau khớp, nhức 2 hố mắt. Bệnh nhân có thể bị nổi hạch (thường hay gặp ở quanh khuỷu tay). Tuy nhiên, khi thực hiện thí nghiệm cận lâm sàng chưa xảy ra hiện tượng đông đặc máu.

Đối với sốt xuất huyết Dengue bệnh nhân có các biểu hiện: Sốt cao đột ngột, liên tục từ 2-7 ngày. Có biểu hiện xuất huyết thể hiện rõ từ ngày thứ 2, thứ 3 của bệnh dưới nhiều hình thái: Dấu hiệu dây thắt dương tính và xuất huyết tự nhiên dưới da hoặc ở niêm mạc. Khi xuất huyết dưới da, bệnh nhân có nốt xuất huyết rải rác hoặc chấm xuất huyết thường ở mặt trước 2 cẳng chân và mặt trong 2 cánh tay, bụng, đùi, mạng sườn hoặc mảng bầm tím. Khi xuất huyết ở niêm mạc, bênh nhân bị chảy máu mũi, lợi, đôi khi xuất huyết ở kết mạc, tiểu ra máu. Kinh nguyệt kéo dài hoặc xuất hiện kinh sớm hơn kỳ hạn. Đặc biệt, bệnh nhân còn bị gan to.

Khi bệnh nhân có các biểu hiện như vật vã, bứt rứt hoặc li bì, lạnh đầu chi, da lạnh ẩm, mạch nhanh nhỏ, huyết áp hạ, tiểu ít là dấu hiệu của bệnh nặng lên. Lúc này, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Ngoài ra, bệnh nhân còn bị xuất huyết nội tạng như tiêu hóa, phổi, não.

Điều trị bệnh

Sốt xuất huyết Dengue được chia làm 4 độ. Độ I: Sốt đột ngột, kéo dài từ 2-7 ngày; dấu hiệu dây thắt dương tính. Độ II: Sốt đột ngột, kéo dài từ 2-7 ngày; dấu hiệu dây thắt dương tính. Đi kèm theo xuất huyết tự nhiên dưới da hoặc niêm mạc. Độ III: Có dấu hiệu suy tuần hoàn, mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt, hạ huyết áp kèm theo các triệu chứng như da lạnh, ẩm, bứt rứt hoặc vật vã, li bì. Độ IV: Sốc nặng, mạch nhỏ khó bắt, huyết áp không đo được (HA = 0).

Khi bệnh nhẹ, bệnh nhân có thể điều trị tại nhà. Nếu sốt cao trên 390C nên cho bệnh nhân uống thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo và lau mát bằng nước ấm. Thuốc hạ nhiệt chỉ được dùng là paracetamol đơn chất, liều dùng từ 10-15 mg/kg cân nặng/lần, cách nhau mỗi 4-6 giờ. Chú ý: Tổng liều paracetamol không quá 60 mg/kg cân nặng/24 giờ. Cấm dùng aspirin (acetyl salicylic acid), analgin, ibuprofen để điều trị vì có thể gây xuất huyết, toan máu.

Bệnh nhân có thể bù dịch sớm bằng đường uống: Khuyến khích người bệnh uống nhiều nước oresol hoặc nước sôi để nguội, nước trái cây (nước dừa, cam, chanh…) hoặc nước cháo loãng với muối. Nên chú ý xem xét truyền dịch nếu người bệnh ở độ I và II mà không uống được, nôn nhiều, có dấu hiệu mất nước, lừ đừ, dung tích hồng cầu tăng cao mặc dù huyết áp vẫn ổn định. Dịch truyền bao gồm: Ringer lactat, NaCl 0,9% (những trường hợp này phải có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa). Ở bệnh nhân trên 15 tuổi, có thể xem xét ngừng truyền dịch khi hết nôn, ăn uống được.

Cách phòng bệnh sốt xuất huyết

Hiện nay chưa có vắc-xin phòng bệnh, biện pháp phòng bệnh chủ yếu là kiểm soát côn trùng trung gian truyền bệnh như tránh muỗi đốt, diệt bọ gậy (loăng quăng), diệt muỗi trưởng thành, vệ sinh môi trường loại bỏ ổ chứa nước đọng.

- Bệnh Sốt Rét là một bệnh lây nhiễm, do Ký sinh trùng SR gây nên và muỗi SR là thủ phạm truyền bệnh từ người bị SR sang người lành. Bệnh nặng (SR ác tính) nếu không được cứu chữa kịp thời có thể sẽ dẫn tới tử vong.

- Ký sinh trùng SR là một sinh vật rất nhỏ. Ta chỉ nhìn thấy chúng qua kính hiểm vi có độ phóng đại lớn. Ký sinh trùng SR sống trong máu, trong một số cơ quan của cơ thể người. Chúng phá vỡ hàng loạt hồng cầu huỷ hoại các tế bào trong cơ thể và gây ra cơn sốt. Cơn sốt có thể có chu kỳ một ngày một cơn hay cách nhật, cách 3 ngày tuỳ theo tính chất của Ký sinh trùng SR.

- Muỗi truyền bệnh Sốt Rét (Muỗi Anophen) hút máu của người bệnh, hút theo cả Ký sinh trùng Sốt Rét vào cơ thể muỗi. Ký sinh trùng phát triển,sinh sản nhân lên gấp nhiều lần. Khi con muỗi này đốt người lành đồng thời truyền ký sinh trùng và gây bệnh cho ngươì .Sự lây lan này rất nhanh trong một thời gian ngắn có thể hàng trăm người cùng mắc bệnh Sốt rét.

Do không hiểu rõ nguyên nhân gây ra bệnh sốt rét nên mọi người không biết cách phòng chống và điều trị bệnh.Có những người bị bệnh Sốt rét không đến thầy thuốc để điều trị mà đi cúng ma, cạo gió ,đuổi tà,câu trời…nên bệnh không khỏi, dẫn đến tình trạng tiền mất tật mang, thâm chí gây nên nhiều cái chết oan uổng.

Muỗi Anophen

Tác hại của bệnh Sốt Rét:

Tác hại đối với người mắc bệnh SR

+ Gây thiếu máu: Do Ký sinh trùng vào trong máu nên chúng phá vỡ hàng loạt hồng cầu, dẫn đến thiếu máu, da xanh, môi thâm, mệt mỏi, gầy yếu.

+ Gan to, lách to .

+ Trẻ em bị mắc bệnh SR cơ thể còi cọc chậm lớn, kém thông minh.

+ Phụ nữ có thai mắc SR dễ gây sảy thai, đẻ non hoặc khi sinh nở dễ mắc phải những tai biến.

Biện pháp phòng chống bệnh sốt rét

1- Tránh muỗi đốt.

Tốt nhất gia đình  nên ngủ màn có tẩm hoá chất xua muỗi. Màn tẩm này không độc đến sức khoẻ người dùng. Ngoài ra có thể tẩm hoá chất xua muỗi vào những tấm rèm để muỗi không bay vào nhà để đốt người.

+ Khi ngủ phải mắc màn, khi ngủ dậy tháo màn cho vào túi nilon cất.

+ Màn tẩm hoá chất rồi 6 tháng sau mới được giặt.

+ Màn tẩm hoá chất không những chống được muỗi đốt mà còn diệt được chấy, rận, dệp, bọ chét…

+ Hoá chất có tác dụng trong 6 tháng, sau 6 tháng phải nhuộm lại.

- Hun khói hoặc đốt hương xua muỗi vào buổi tối.

- Phát quang bụi rậm quanh nhà, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ.

- Phun thuốc diệt muỗi. đây là biện pháp tích cực tốt nhất cho vùng  SR lưu hành .

Tẩm màn hóa chất và phun diệt muỗi là biện pháp tích cực tốt nhất cho vùng Sốt rét lưu hành

2 – Khi có sốt.( Nghi bị SR).

+ Hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và lấy lam máu phát hiện ký sinh trùng và được điều trị.

 Triệu chứng lâm sàng bệnh sốt rét.

* Dựa vào 3 yếu tố : Dịch tễ ,lâm sàng ,xét nghiệm.

1- Yếu tố dịch tễ: Sống ở vùng sốt rét ,hoặc vào vùng sốt rét,hay có tiền sử sốt rét trong 2 năm trở lại đây.

          2- Yếu tố lâm sàng:

+ Cơn sốt điển hình: Rét run- sốt nóng-ra mồ hôi.

+ Cơn sốt không điển hình:

Sốt không thành cơn ớn lạnh hơi gai rét.hay gặp ở trẻ nhỏ,và người sống lâu ở vùng sốt rét lưu hành.

Sốt liên tục hoặc giao động trong 5-7 ngày đầu ,rồi thành cơn.(Ở BN sốt rét lần đầu).

+ Các dấu hiệu khác : Thiếu máu ,gan to lách to.

  3 Chẩn đoán xét nghiệm 

- Xét nghiệm máu tìm KSTSR, Kết quả  dương tính.

*  Khi có sốt (ghi bị SR).

+ Hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và lấy lam máu phát hiện ký sinh trùng và được điều trị.

Xác Định ca bệnh Sốt rét.( BNSRLS).

Trường hợp không được xét nghiệm hoặc âm tính,có 4 đặc điểm sau .

-        Hiện đang sốt ( >37,5độ c) hoặc có sốt trong vòng 3 ngày gần đây.

-        Không giải thích được các nguyên nhân gây sốt khác.

-        Đang ở hoặc qua lại vùng sốt rét lưu hành, hoặc có tiền sử sốt rét trong 2 năm trở lại đây.

-        Điều trị 3 ngày bằng thuốc sốt rét có đáp ứng tốt.