1. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận (nêu ý kiến của Vũ Khoan, ý kiến hoàn toàn đúng đắn khẳng định những tác động tiêu cực của nếp nghĩ sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức đều sẽ cản trở sự phát triển của đất nước trong thế kỉ mới).
2. Thân bài:
- Giải thích ý kiến:
+ “Thế kỉ mới”: Đặt trong văn bản “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” trích trong “Một góc nhìn tri thức” của “Nhà xuất bản Trẻ”, Thành phố Hồ Chí Minh, xuất bản năm 2002 chỉ thế kỉ XXI, thế kỉ của công nghệ, của hội nhập, của nền kinh tế toàn cầu.
+ “Nếp nghĩ sùng ngoại, bài ngoại”: thái độ coi trọng, tôn trọng quá mức (sùng), bác bỏ, tẩy chay, chê bai (bài) các yếu tố bên ngoài (ngoại). Đặt trong văn cảnh có thể hiểu “ngoại” là yếu tố nước ngoài.
+ Nội dung câu nói: khẳng định cả hai thái độ (sùng ngoại, bài ngoại) đều không thể chấp nhận được, vì cản trở sự phát triển của đất nước trong thời kì mới.
- Bàn luận:
+ “Thế kỉ mới” là thời kì đất nước ta đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hơn thế nữa “hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế thế giới”. Bước chân vào thế kỉ mới đất nước Việt Nam, con người Việt Nam có rất nhiều cơ hội (hòa nhập, mở rộng giao lưu về kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ…) nhưng cũng đứng trước không ít khó khăn, thử thách (trong đó có thử thách làm sao giữ được bản sắc, truyền thống dân tộc). Vấn đề làm sao tận dụng những cơ hội, ứng phó với thách thức đã tiến trình hội nhập đem lại là vấn đề hết sức to lớn, là mối quan tâm của tất cả mọi người.
+ Nếp nghĩ sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức tất yếu sẽ nảy sinh trong quá trình hội nhập, gây nên rất nhiều hậu quả, có thể kể ra: “sùng ngoại” tạo ra nếp sống, cách nghĩ xa lạ với con người, dân tộc Việt Nam, làm mất đi bản sắc, thui chột truyền thống dân tộc, không có ý thức phát huy lòng tự tôn dân tộc. “Bài ngoại”, ngược lại, tạo ra cách sống, cách nghĩ bảo thủ, trì trệ, lạc hậu…
(Lưu ý: học sinh phải lấy dẫn chứng trong thực tế đời sống để chứng minh)
- Rút ra bài học cho bản thân:
+ Cả hai nếp nghĩ (sùng ngoại, bài ngoại) đều cực đoan, làm cản trở sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
+ Trong thời kì hội nhập, trong “mái nhà chung” thế giới, mỗi người Việt Nam trong đó có học sinh, thế hệ tương lai của đất nước phải có ý thức phấn đấu học tập, hòa nhập một cách sâu rộng vào “mái nhà chung” ấy, đồng thời phải có ý thức phát huy truyền thống tốt đẹp, giữ gìn bản sắc riêng của dân tộc mình. Đó chính là một trong những hành trang bước vào thế kỉ mới.
3. Kết bài: Khái quát lại vấn đề.