Tháng cô hồn là gì, vì sao gọi là tháng cô hồn?

Tháng cô hồn là tháng 7 Âm lịch, đây là một tín ngưỡng tâm linh có từ xưa của người Việt Nam và trong văn hóa Á Đông. Từ xưa, mọi người vẫn thường tin rằng con người có phần hồn và phần xác, khi chết đi, thì chỉ có phần xác là chết, phần hồn vẫn còn, và tùy theo khi người đó lúc còn sống có đức độ hay không, thiện ác thế nào, mà linh hồn khi chết sẽ được đầu thai sang kiếp khác, hoặc bị đày xuống địa ngục, hoặc lang thang vất vưởng.

Người ta quan niệm rằng mỗi năm vào tháng 7 Âm lịch, Diêm Vương lại cho mở cửa Quỷ môn quan từ ngày mùng 2 đến ngày 15, để quỷ đói được trở lại cõi trần và đến ngày Rằm (ngày 15) thì quay phải về bởi cửa địa ngục sẽ đóng. Chính vì vậy vào tháng 7 âm lịch có rất nhiều ma quỷ đói lang thang trên dương gian, và con người ta thì luôn có hành động nhân đạo, cứu giúp những linh hồn khốn khổ, nên vào dịp này thì đã tổ chức lễ cúng những đồ ăn cho ma quỷ đói, thường cúng cháo, gạo, muối, đốt hóa vàng cho quần áo, giầy dép, ... như để giúp đỡ những linh hồn ma quỷ lang thang, đói khát, và cũng là để chúng không quấy nhiễu đến đời sống trần thế của con người. Vì vậy gọi đây là tháng cô hồn.

Cũng có một tích Phật lý giải phong tục cúng cô hồn. Theo đó, phật A Nan Đà một hôm khi đang ngồi trong tịnh thất thì có một con quỷ miệng lửa (diệm khẩu) hiện lên báo rằng, 3 ngày nữa Phật sẽ qua đời và bị hóa thành quỷ đói. Cách duy nhất để sống đó là cúng cho bọn quỷ đói (ngạ quỷ) thức ăn để được tăng thọ. A Nan Đà sau đó đi gặp Đức Phật, được Phật truyền cho bài chú "Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Đà La Ni", đem tụng trong lễ cúng để thêm phước. Và theo lời báo của quỷ miệng lửa, A Nan Đà sau đó làm theo, cúng quỷ đói và đọc bài chú Đức Phật truyền cho nên mới thoát được kiếp nạn.

Ngạ quỷ
Trong số những cô hồn, ma quỷ hay phá quấy người dân, dân gian xưa thường xuyên nhắc tới ngạ quỷ (quỷ đói). Trong các thuyết Phật giáo, người ta cho rằng, ngạ quỷ là một dạng tái sinh khi con người chết đi, nếu làm nhiều việc tốt, chúng sẽ được đầu thai kiếp khác làm người. Ngược lại, nếu làm điều xấu, tùy theo các mức độ mà chúng sẽ bị đầy xuống địa ngục, nhẹ hơn thì đầu thai làm súc vật và nhẹ nhất là làm ngạ quỷ (quỷ đói).

Tín ngưỡng dân gian cũng lưu truyền một sự tích khác về quỷ đói. Tương truyền có một gia đình nọ giàu có nhờ bán nước mía. Một hôm, có một nhà sư tới xin nước mía về để chữa bệnh. Người chồng đi vắng, dặn vợ ở nhà tiếp đãi nhà sư cẩn thận. Nhưng bà vợ tham lam, keo kiệt đã lén đi tiểu vào bát của nhà sư, sau đó trộn chung với nước mía. Nhà sư tinh thông biết chuyện, đã đổ bát nước đi và bỏ về. Sau này, người vợ chết đi, do tội lỗi của mình nên bị đầu thai thành thứ quỷ luôn luôn đói khát, sống ở nơi bẩn thỉu, nhớp nhúa, gọi là quỷ đói.


Cúng cô hồn tại Đài Loan

Những điều kiêng kỵ trong tháng 7 cô hồn
Là một tín ngưỡng dân gian và liên quan rất nhiều tới các linh hồn, quỷ đói nên trong văn hóa người Việt ta có rất nhiều điều kiêng kỵ mỗi dịp tháng cô hồn tới.
- Phổ biến nhất, người ta thường kiêng ra đường buổi đêm, nhất là với trẻ con. Phần đông cho rằng, ban đêm là lúc ma quỷ ra đường nên cần tránh xa kẻo bị bắt mất.
- Có nhiều người kiêng lái xe vào ban đêm, vì cho rằng như thế là va chạm với ma quỷ, coi là hành động xúc phạm tới quỷ thần và có thể gặp phải vận rủi sau này.
- Bơi ngoài sông, ngoài biển cũng là một điều tối kỵ mỗi dịp tháng cô hồn. Ngạ quỷ thường sống ở nơi nhớp nhúa, ẩm ướt, do đó nếu bơi dễ gặp phải chúng, bị chúng kéo chân xuống nước.
- Trong lễ cúng cô hồn, điều tuyệt đối bị cấm là sờ vào thức ăn trên mâm cúng như gạo, cháo, muối, vì làm như vậy là chọc giận ngạ quỷ và chúng sẽ gieo rắc căn bệnh bí hiểm lên người phạm thượng.
- Khi đốt vàng mã hối lộ cho các loài quỷ, không để trẻ con bước lên hoặc lại gần vùng đốt lửa. Nguyên nhân là vì lửa sẽ mở ra cánh cửa vào thế giới linh hồn, nếu chẳng may dẫm phải sẽ bị quỷ dữ lôi kéo, trêu ghẹo, đặc biệt là với trẻ con.
- Không treo chuông gió ở đầu giường vì tiếng chuông sẽ thu hút sự chú ý của ma quỷ, khi con người ngủ sẽ dễ bị chúng xâm nhập quấy phá.
- Đi đêm không được gọi tên thật, vì ma quỷ sẽ nghe thấy, ghi nhớ tên người được gọi, đó là điềm xấu.
- Không được chụp ảnh buổi tối, bởi ma quỷ luôn lảng vảng chung quanh đó sẽ vô tình vào ảnh chung với người sống, đó là điều không tốt.
- Không nên dựng nhà, sửa cửa, đám cưới, khai trương.
- Không tùy tiện đốt giấy, vàng mã vì như vậy sẽ khiến ma quỷ bu đến.
- Không phơi quần áo vào ban đêm, vì ma quỷ trông thấy sẽ mượn và để lại quỷ khí trong các quần áo ấy.
- Không hù doạ người khác khiến họ giật mình "hồn bay phách lạc", họ sẽ dễ bị ma quỷ xâm nhập.
- Cây đa trước nhà là nơi hội tụ âm khí, ma quỷ rất thích những chỗ như vậy, cho nên kỵ đứng, ngồi, nằm, trốn ở đó.
- Không nên thức quá khuya, vì như vậy tinh thần sẽ hao tổn suy nhược, dễ nhiễm "quỷ khí".
- Nơi góc tường xó tối là những chỗ ma quỷ thường tụ tập nghỉ ngơi, không nên đến gần những chỗ ấy.
- Không nhặt tiền bạc rơi vãi trên đường, vì có thể đó là tiền người ta cúng mua chuộc bọn quỷ đầu trâu mặt ngựa, nếu người nào phạm kỵ, sẽ gặp tai hoạ không chừng.
- Khi đi đến qua những nơi vắng vẻ, không ngoái cổ quay đầu nhìn lại phía sau, dù có cảm giác hình như có người đang đi theo mình hoặc gọi tên mình. Vì đó có thể do ma quỷ trêu chọc.
- Khi lên giường ngủ không để mũi dép hướng về phía giường, nếu không ma quỷ nhìn thấy sẽ đoán rằng có người sống đang nằm trên giường và chúng sẽ lên giường ngủ chung với bạn.
- Không cắm đũa đứng giữa bát cơm, vì đó là hình thức cúng tế, cũng giống như kiểu thắp hương, dễ dẫn dụ ma quỷ vào nhà ăn chung.


Chuẩn bị các phần phẩm vật cho lễ cúng cô hồn tại Hồng Kông

Một số việc nên làm trong tháng cô hồn
- Làm lễ cúng các cô hồn vào bất cứ ngày nào trong tháng, nếu vào ngày mùng 2 hoặc 15 âm lịch thì càng tốt để tỏ lòng thành chính mình.
- Thăm mộ phần của người thân trong gia đình ở ngoài nghĩa địa hay trong trong chùa chiền, nơi lưu giữ các hũ hài cốt. Vì trong tháng cô hồn còn gọi là Tết của những người Âm.
- Trước khi dọn đồ ra cúng cô hồn, nếu chưa kịp thắp nhang khấn vái mà có những người tranh nhau giật các đồ cúng từ trên tay bạn thì ngay lập tức nên buông thả đồ cúng ra khỏi tay. Nếu bạn giật lại thì hậu quả nhận được là những điều tệ hại. Nếu khi bạn chưa làm lễ cúng mà đã có người chầu chực để giật có nghĩa là tín hiệu tốt.
- Nên hạn chế sát sinh các con vật.
- Nên cúng xe ô tô dù có kinh doanh hay không kinh doanh.
- Nên ăn chay để tránh điềm dữ.
- Nên làm phúc thiện mạnh mẽ trong tháng này.
- Nếu biết tụng kinh thì nên trì tụng (Chú Đại bi, chuẩn đề, vu lan báo hiếu, Địa tạng).
- Nên ăn nói nhã nhặn, vui vẻ trong gia đình hay trong bạn bè đối tác.
- Nên tránh xa các cuộc xung đột.
- Nên cứu người khi gặp nguy cấp.
- Nên đi chùa chiền thắp nhang cầu xin sức khỏe, cầu siêu.
- Khi các bạn cúng cô hồn xong thì một ngày sau đó hoặc cuối tháng 7 nên dùng bột trừ tà ma tiêu khử, tránh trường hợp các âm hương linh phảng phất vào nhà mình tụ ở lại. Đồng thời vào đầu tháng 8 âm lịch thì nên dùng bột tẩy uế mà tẩy hoàn toàn trong căn nhà mình để có tác dụng cân bằng sinh khí trong ngôi nhà mình ở.


Hóa vàng

Kết luận
Tất cả những tín ngưỡng quan niệm về tháng cô hồn thì cũng chưa có ai có thể chứng minh được là có đúng, có thật hay không. Dẫu vậy, tín ngưỡng dân gian cúng cô hồn vẫn tồn tại như hành động nhân đạo, mang tính nhân văn của người Việt nói riêng và người Á Đông nói chung. Đó là sự thể hiện lòng kính trọng, vị tha của người còn sống đối với những người đã khuất, dẫu cho họ những hành động quá khứ lỗi lầm xưa kia.

Xem thêm: Lễ Vu lan báo hiếu là gì?