1 . ÔNG CHÀY BÀ CHÀY

Khi vũ trụ còn hỗn mang, mờ mịt, Chử Lầu (vua trời) thấy buồn liền gọi ông Chày tạo ra bầu trời và bà Chày tạo ra trần gian. Làm xong bầu trời, ông Chày nhìn xuống thấy bà Chày cũng đã làm xong mặt đất. Ông thấy đất quá rộng liền bảo: 

Bầu trời vòm lại hẹp, mặt đất phẳng mà rộng, làm sao nhìn hết được nhau. Bà nắn lại đất cho khớp đi.

Bà Chày nghe lời, nắn đất làm cho mặt đất nhăn nhúm, lồi lõm. Chỗ trồi lên thành núi đồi, chỗ lún xuống thành thung lũng, biển hồ.

Đất bị nắn như thế, thấy đau ran khắp mình mẩy. Rồi một chỗ căng phồng lên, nứt ra. Thế là đất trở dạ, sinh đôi, được hai người: gái Gầu Á và trai Gầu Âu. Đây cũng là hai nhân vật thần thoại của người HMông. Cả hai lớn nhanh giúp ông Chày, bà Chày tu sửa bầu trời và mặt đất, rồi thành vợ thành chồng với nhau. Gầu Á mang thai, nhưng đẻ con từ ngón tay cái. Cũng đẻ sinh đôi. Đứa lớn đặt tên là Chề Lù, đứa sau đặt tên là Chề Blù. Đôi trai gái này lớn khôn thành vợ chồng, tiếp tục công việc xây dựng bầu trời, mặt đất. 

(Truyện thần thoại H’Mông,

Theo Mã A Lềnh và Từ Ngọc Vụ sưu tầm và dịch,

in trong “Tiếp cận văn hóa H’Mông”,