Xã hội ngày càng phát triển, giáo dục càng trở nên quan trọng đối với mỗi con người. Giáo dục là con đường ngắn nhất để tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại, những tiến bộ khoa học kĩ thuật của loài người. Nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục, trong những năm vừa qua, giáo dục nước ta đã tích cực vận động phòng chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, thì những mặt hạn chế như tiêu cực, thiếu trung thực trong thi cử lại là vấn nạn nhức nhối của toàn ngành.

    Trung thực là đức tính luôn luôn tôn trọng sự thật, chân lí lẽ phải, dám nhận sai khi mình mắc lỗi và có phương hướng tích cực để giải quyết những sai lầm đó. Còn thiếu trung thực trong thi cử là hành vi gian lận, quay cóp khi làm bài kiểm tra để bản thân đạt được thành tích cao, bất chấp mọi thủ đoạn, mọi hành vi gian dối. Đây là một hiện tượng xấu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giáo dục, cũng như hình thành thói quen xấu ở học sinh.

    Thực trạng đáng buồn đó đang diễn ra phổ biến ở tất cả các học sinh với hình thức từ bình thường cho đến tinh vi. Mỗi kì thi đến, các bạn thay vì ngay đêm học tập lại ngày đêm chuẩn bị “phao” nhưng mẩu giấy bé tí, với chi chít chữ được viết cẩn thận, quán photo trở nên đông đúc, nhộn nhịp hơn. Các bạn sẵn sàng viết vào tẩy, vào máy tính, vào hộp bút,… bất cứ chỗ nào có vẻ mang đến sự “an toàn” là các bạn sẽ viết. Công nghệ hiện đại hơn, các bạn sử dụng tai nghe không dây, kết nối với bên ngoài để hoàn thành bài kiểm tra của mình. Và rất nhiều hình thức thiếu trung thực khác được các bạn vận dụng thành thục trong mỗi kì thi. Thực trạng quay cóp, thiếu trung thực trong khi thi cử phải có đến 99% học sinh thừa nhận điều này. Họ còn cho rằng đã là học sinh mà không quay cóp, không làm phao thì đó không còn là học sinh. Ngay từ suy nghĩ của các bạn đã có sự lệch lạc, sai lầm nghiêm trọng.

    Các bạn thực hiện hành vi quay cóp đã bao giờ nghĩ đến hậu quả mà mình phải gánh chịu chưa? Các bạn có đảm bảo tất cả hành vì gian lận của mình được thực hiện chót lọt 100%. Thường thì sẽ không bao giờ có điều ấy xảy ra, người ta vẫn thường nói rằng “đi đêm lắm có ngày gặp ma”, các bạn thực hiện hành vi thiếu trung thực nhiều lần, tất sẽ có ngày bị bắt gặp. Khi ấy sẽ thật xấu hổi biết bao với thầy cô và bạn bè xung quanh. Thầy cô, bạn bè thất vọng về bản thân bạn, thì ra bấy lâu nay những điểm số cao chót vót kia chỉ là một sự lừa dối. Bố mẹ sẽ vô cùng đau lòng khi đứa con gửi gắm biết bao hi vọng lại có những hành vi thiếu trung thực như vậy. Nhưng nguy hiểm hơn, chính là hành vi đó sẽ khiến bản thân học sinh bị méo mó về nhân cách, phát triển một cách lệch lạc, không đủ hành trang vững bước vào đời. Không chỉ vậy, gian lận còn khiến bạn tự đào một lỗ hổng kiến thức cho chính mình, thời gian gian lận càng nhiều, lỗ hổng kiến thức càng lớn. Vậy sau này ra khỏi trường lớp bước chân vào cuộc đời bạn sẽ tính sao trong khi chỉ có một cái đầu rỗng tuếch, thiếu tri thức, thiếu kinh nghiệm. Ai sẽ nuôi sống bạn trong suốt quãng đời còn lại. Và nhìn ra xa hơn, thói thiếu trung thực trong thi cử cũng có thể là khởi nguồn mọi thói hư tật xấu khác trong xã hội.

    Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng thiếu trung thực trong thi cử có rất nhiều. Nguyên nhân khách quan là áp lực học hành, thành tích từ bố mẹ, nhà trường. Khi áp lực đó quá lớn, khiến học sinh không thể nhồi nhét kiến thức, lo sợ nên phải có những hành vi chống đối để đáp ứng được yêu cầu của gia đình và thầy cô. Không chỉ vậy, căn bệnh thành tích trong giáo dục vẫn đang hoành hành, không ít giám thị khi coi thi vẫn coi dễ dãi, thậm chí nhắc bài, chính thái độ đó của họ khiến học sinh hình thành tâm lí ỉ lại, không chịu học hành. Nhưng quan trọng nhất vẫn xuất phát từ bản thân chính những người học sinh. Học sinh lười học, lười làm bài tập, chỉ đến khi chuẩn bị thi mới vắt chân lên cổ học, nhưng lúc ấy thì đã muộn, mà tâm lí lại luôn muốn điểm giỏi, điểm cao nên “đành” phải làm phao quay cóp. Nếu chúng ta không bỏ công sức và thời gian thì chẳng có gì chúng ta có được lâu bền và mãi mãi.