Ta, Lạc Long Quân - là con trai của thần Long Nữ. Được cha mẹ chỉ dạy từ khi còn thơ ấu, lại thêm sức lực của giống rồng, nên ta biết được nhiều phép lạ.

Khi còn trẻ, ta thường xuống trần gian diệt trừ yêu tinh, dạy cho người trần cách làm nhà, săn bắn. Chính vì vậy, họ rất kính trọng và yêu mến ta. Một ngày nọ, ta gặp được một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt trần. Nàng là Âu Cơ, con gái Thần Nông. Vì biết đến vùng đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ nên tìm đến để thăm thú. Ta và nàng vừa gặp nhau thì đã đem lòng yêu mến rồi nguyện kết duyên để cùng chúng sống trọn đời.

Ít lâu sau, Âu Cơ có mang. Đến ngày sinh nở, nàng đẻ ra bọc trăm trứng. Rồi từ bọc trăm trứng nở ra một trăm người con. Tất cả đều trắng trẻo, khỏe mạnh khiến ta cảm thấy vô cùng hạnh phúc.

Sống ở trần thế lâu ngày, ta bỗng thấy nhớ quê hương. Cha mẹ ta cũng đã già, cần có người chăm sóc. Trăn trở rất lâu, ta bèn gọi Âu Cơ đến bên và bảo:

- Ta và nàng tuy sống chưa lâu nhưng tình nghĩa sâu nặng. Nhưng thiết nghĩ, ta khó mà sống với nhau lâu dài được.

Âu Cơ nghe vậy liền nhìn ta rồi bật khóc:

- Thiếp vốn sinh trưởng ở núi cao, động lớn, ăn ở với chàng sinh được trăm trai, thế mà chàng nỡ lòng bỏ đi, để mặc con thiếp sống bơ vơ khổ não.

Nghe vậy, ta bèn lựa lời khuyên giải:

- Ta là loài rồng, nàng là giống tiên, khó ở với nhau lâu dài. Nay ta đem năm mươi con về miền biển, còn nàng đem năm mươi con về miền núi, chia nhau trị vì các nơi, kẻ lên núi, người xuống biển, nếu gặp sự nguy hiểm thì báo cho nhau biết, cứu giúp lẫn nhau, đừng có quên.

Âu Cơ nghe xong, suy nghĩ một hồi và cảm thấy lời chồng nói là có lý. Cuộc chia tay diễn ra thật ngậm ngùi.

Về sau, người con trưởng theo Âu Cơ lên núi được tôn lên làm vua, đóng đô ở đất Phong Châu, lấy hiệu là Văn Lang. Ta và Âu Cơ sau đó cũng hiếm khi có dịp gặp lại. Dù vậy thì tình nghĩa đôi bên vẫn không thay đổi.

Ngày ấy, đất nước ta còn hoang sơ lắm. Chưa có con người đông đúc như bây giờ, chỉ có các vị thần tiên cai quản đất đai, trông coi mọi việc. Bà Nữ Oa lo việc chống trời, Thần Nông trồng lúa, Thần Núi vun đất thành núi đồi, thần Sông lo việc tưới tiêu... Bởi thế nên dân gian mới có câu hát:

“Ông tát bể
Ông kể sao
Ông đào sông
Ông xây rú (núi)…”

Các vị thần trên trời và các vị thần dưới nước cũng không xa cách như bây giờ mà thường xuyên qua lại, thăm hỏi lẫn nhau.

Lúc bấy giờ ta cũng còn rất trẻ, chỉ vừa mười tám đôi mươi. Lòng khao khát khám phá thế giới, ta thường xin phép Đức Long Vương (cha ta) lên trần gian ngao du sơn thuỷ. Cảnh đẹp cùng bao hoa thơm trái ngọt chốn trần gian làm ta say mê, nhiều khi quên cả đường về. Cha ta nhiều lần phải cho người lên tìm. Không ít lần Người đã trách mắng nhưng ta khó lòng xa cách hẳn được chốn trần gian đẹp như vậy.

Một lần ta vui chân đi quá lên thượng nguồn, bỗng bắt gặp một người con gái đẹp tuyệt trần đang đi dạo giữa bầy tiên nữ. Hỏi ra mới biết nàng tên là Âu Cơ, con gái út của vị Thần Nông trên trời chuyên lo việc trồng cấy. Nàng cũng như ta, vô cùng thích thú trước cảnh đẹp chốn trần gian. Mến cảnh mến người, ta và nàng cùng nhau thề nguyền chung thuỷ, lấy sợi chỉ đỏ buộc hai cổ tay để làm lễ xe tơ kết tóc.

Chẳng bao lâu sau, Âu Cơ có mang. Đủ ngày đủ tháng nàng sinh ra một cái bọc, trong có một trăm trứng, sau đó một trăm trứng lại nở ra một trăm người con dung mạo đẹp đẽ, tính nết vừa mạnh mẽ vừa hiền hoà. Chúng ta vô cùng mừng rỡ. Mải vui hạnh phúc, ta quên mất mình còn một vương quốc dưới thuỷ cung. Đã lâu ta không về dưới ấy, chắc cha ta mong ta lắm. Ta đang định về ít ngày rồi quay lên thì có sứ giả lên báo gấp: Cha ta đang ốm nặng, có lẽ không qua khỏi, ta phải về ngay để gánh lấy trọng trách lớn lao.

Biết giờ phút chia tay đã điểm, ta bèn gọi các con lại, sau đó nói với Âu Cơ rằng:

- Âu Cơ nàng hỡi! Ta và nàng gắn bó bấy nay, thời gian tuy chưa nhiều nhưng nghĩa tình thì nước ở dòng sông này dẫu có chảy đến một nghìn năm cũng không sánh nổi. Nay ta vì đại sự mà phải trở về. Hơn nữa, ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, sống với nhau suốt đời kể cũng không thể được. Vậy ta sẽ đem năm mươi con xuống miền biển xa, để lại cho nàng năm mươi đứa. Nàng hãy cùng các con cai quản rừng núi. Nếu có chuyện gì thì báo cho nhau biết, anh em trong nhà phải hỗ trợ nhau.

Nói rồi ta đem năm mươi người con xuống vùng đồng bằng ven biển. Sau khi dạy các con cách đắp đê ngăn mặn, trồng cấy, đánh cá… Ta về cai quản thế giới dưới Long cung.

Dù xa cách nhưng ta vẫn biết, sau khi ta ra đi, Âu Cơ đã cử con trưởng lên làm vua, hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, lại đặt tên nước là Văn Lang. Nàng chia những người con còn lại đi trấn giữ các nơi, lập thành các tộc người như Tày, Nùng, Thái, Mèo, Lô Lô…

Thế đấy các cháu ạ. Dòng dõi người Việt là dòng dõi Rồng Tiên, các cháu đừng bao giờ quên nguồn gốc tổ tiên cao quý của mình.

Ngày đó, đất Lạc Việt còn là một miền đất hoang vu, có nhiều yêu quái, nhất là các loài Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh, thường quấy nhiễu dân lành.

Cha các con là Lạc Long Quân, con thần Long Nữ, vốn thuộc nòi Rồng. Cha các con sống dưới nước nhưng thỉnh thoảng cũng lên cạn. Người diệt trừ các loài Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh, nhờ thế, dân Lạc Việt được yên ổn làm ăn, sinh sống. Cha còn dạy dân chăn nuôi, trồng trọt và cách ăn ở. Xong việc, cha về thủy cung, khi có việc dân cần gọi đến, cha mới lên cạn.

Mẹ đây vốn là dòng dõi Thần Nông ở vùng núi cao phương Bắc, thuộc về dòng Tiên. Một hôm, nghe tin vùng đất Lạc Việt có nhiều phong cảnh kỳ thú, mẹ bèn lên đường đến thăm. Ở đây, mẹ gặp cha các con. Cảm phục tài trí của người, mẹ đem lòng mến cha rồi cha mẹ trở thành vợ chồng, cùng sống ở cung điện Long Trang trên cạn.

Chẳng bao lâu, mẹ có mang. Điều ấy khiến cha các con vô cùng mừng rỡ. Đến kỳ sinh nở, mẹ sinh một bọc trăm trứng, nở thành trăm anh em các con. Lúc mới sinh ra, các con đã hồng hào, xinh đẹp phi thường. Dù không bú mớm, các con cũng lớn nhanh như thổi, thành trăm chàng trai vừa khôi ngô, vừa khỏe mạnh, thật đúng là dòng giống Tiên Rồng.

Vì là giống rồng quen ở nước, không quen ở cạn, cha con thấy vô cùng mệt mỏi. Để gìn giữ long thể, khôi phục thần khí, cha con quyết định trở về với Long Cung một thời gian. Rồi cha mẹ từ biệt nha. Cha các con đã đi rất lâu, mẹ đợi mãi không thấy về. Mẹ một mình thui thủi nuôi các con, rất buồn.

Vào ngày thượng tuần trăng hạ, mẹ đã ra biển kêu gọi cha các con trở về. Hôm qua, cha con đã về. Nhưng vì ngặt nỗi chốn đương gian, nơi biển cả không giống nhau. Cha các con vốn nòi Rồng ở nơi nước thẳm, còn mẹ là dòng Tiên ở chôn non cao. Kẻ ở cạn, người ở nước, tính tình tập quán khác nhau, khó mà ăn ở với nhau lâu dài cùng một nơi được. Cha đã quyết định sẽ đưa năm mươi người anh em các con xuống biển tìm nơi sinh sống, mẹ sẽ đưa năm mươi còn lại lên núi tìm đất lập nghiệp, chia nhau cai quản các phương, khi có việc thì giúp đỡ nhau. Các con thấy như thế có được không?

Trong trăm đứa các con hôm nay, cha mẹ chọn con cả làm vua Lạc Việt. Từ nay, con sẽ lấy hiệu là Hùng Vương, các đời sau cũng giữ nguyên hiệu ấy. Cũng từ đây, đất Lạc Việt này bắt đầu có tên mới là nước Văn Lang. Con hãy chọn đất Phong Châu để đóng đô. Triều đình sẽ có tướng văn, tướng võ. Các con của con, con trai gọi là Quan Lang, con gái là Mị Nương. Hết đời con, con cả của con sẽ thay con làm vua, cứ theo lệ ấy mà truyền ngôi mãi mãi.