Hàng năm vào những ngày 26, 27, 28 tháng Tám âm lịch, người dân khắp nơi tụ về TP. Rạch Giá (Kiên Giang) nơi có ngôi đình thần thờ cụ Nguyễn Trung Trực, thắp nén hương tỏ lòng tri ân, tưởng nhớ đến công lao của người anh hùng áo vải.

Cẩm Nang Du Lịch
Lễ hội Nguyễn Trung Trực ở Kiên Giang
Hàng năm vào những ngày 26, 27, 28 tháng Tám âm lịch, người dân khắp nơi tụ về TP. Rạch Giá (Kiên Giang) nơi có ngôi đình thần thờ cụ Nguyễn Trung Trực, thắp nén hương tỏ lòng tri ân, tưởng nhớ đến công lao của người anh hùng áo vải.

Lễ hội bắt nguồn từ đám giỗ trong phạm vi một nhóm người nhỏ ở thôn, ấp, đến nay đã phát triển thành lễ hội lớn trong tỉnh, có giá trị toàn khu vực, mang đậm nét văn hóa dân gian đặc sắc vùng đồng bằng sông nước. Bài nghiên cứu này nhằm miêu tả, làm rõ về lễ hội, để thấy được những giá trị văn hóa tâm linh đối với người dân nơi đây.

Đền thờ Nguyễn Trung Trực nằm trên đường Nguyễn Công Trứ, phía tây trung tâm TP. Rạch Giá. Ngôi đình đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia, ngày 22-3-1998.
Trước kia đình chỉ là một ngôi nhà nhỏ bằng gỗ, mái lợp lá, do ngư dân trong vùng dựng lên để thờ thần Nam Hải. Qua nhiều lần sửa chữa, mở rộng đến nay ngôi đình đã trở nên khang trang, bề thế như hiện nay. Tất cả kinh phí, công cán tu bổ, xây dựng đều do nhân dân tự nguyện đóng góp.

Ngôi đình có kiến trúc xây dựng theo kiểu chữ Tam, gồm: Chánh điện, Tây Lang và Đông Lang. Cổng đình có ba cửa, giống cổng tam quan. Cột, kèo bằng bê tông, mái lợp ngói ống. Mái đình trang trí cảnh hai rồng tranh ngọc. Góc mái đắp hình lá cúc cách điệu, các mảng phù điêu bằng xi măng cẩn những mảnh gốm nhiều màu. Cửa đình có hai cột đắp nổi hình rồng uốn lượn quấn quanh cột từ phía dưới lên trên. Trên nóc đình có bức hoành phi bốn chữ “Anh khí như hồng” - khí tiết của người anh hùng rực rỡ như cầu vồng bảy sắc.
Bên trong chánh điện có ba ngai thờ chính. Chính giữa là ngai thờ Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, bên trái thờ Đức Phó cơ Nguyễn Hiền Điều, Phó lãnh binh Lâm Quang Ky, bên phải thờ thần Nam Hải trước cửa có lăng mộ cụ Nguyễn Trung Trực, một hòn non bộ bên gốc đa cổ thụ tỏa bóng sum suê, râm mát.

Đình Nguyễn Trung Trực, hàng năm dịp cúng cụ Nguyễn là lúc bà con thu hoạch xong vụ lúa, vừa có tiền, vừa rảnh rỗi nên ai cũng phấn khởi, tươi vui, hết lòng, hết sức, góp công, góp của chăm lo cho ngày giỗ của cụ được tươm tất nhất. Hàng năm bắt đầu từ tháng Tám âm lịch, nhân dân và du khách khắp nơi đã đến đình làm công đức. Người đến đình như là được trở về gia đình, làm giỗ tổ tiên mình… Truyến thống “uống nước nhờ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc ta thể hiện rất rõ qua tấm lòng của nhân dân đối với cụ Nguyễn.