Bằng Việt bắt đầu làm thơ từ những năm 60 của thế kỉ XX. Ông là nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Thơ ông toát lên vẻ đẹp trong sáng mượt mà “như những bức tranh lụa”; rất đằm thắm và sâu sắc khi viết về những kỉ niệm tuổi ấu thơ, tuổi học trò, tình cảm gia đình và “Bếp lửa cũng không là bài thơ ngoại lệ.Tác phẩm được sáng tác năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật bên Liên Xô. Bài thơ là dòng cảm xác của nhà thơ về những kỷ niệm tuổi thơ bên bà, bên cái bếp lửa thân thương. Mạch cảm xúc của bài thơ đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm. Điều đó được gợi ra qua hình ảnh bếp lửa quê hương và hình ảnh người bà. Người cháu đã bộc lộ nỗi nhớ về những kỉ niệm thời ấu thơ và được sống trong sự yêu thương, chăm sóc của bà. Đồng thời thể hiện niềm biết ơn, sự kính trọng của người cháu đối với người bà, đối với gia đình, đối với quê hương, đất nước. Trước tiên dòng hồi tưởng của cháu được đánh thức bằng hình ảnh Bếp lửa – nơi khơi nguồn cảm xúc nỗi nhớ, hồi tưởng về người bà kính yêu. Ở phương xa, người cháu luôn hướng về quê nhà, nơi có gia đình, có người thân yêu, có bà và có cả những kỉ niệm ầu ơ khi còn nhỏ.

                                                    “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
                                                      Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
                                                     Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”

Hình ảnh bếp lửa chính là mạch nguồn cảm xúc khơi dậy nỗi nhớ bà trong lòng nhà thơ Bằng Việt. Đầu tiên là kí ức về nạn đói năm 1945, cái nạn đói khủng khiếp đã cướp đi biết bao sinh mạng của người dân Việt Nam.

                                                    “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
                                                      Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
                                                      Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy
                                                     Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
                                                     Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!”

Lúc đó nhà thơ chỉ là một đứa trẻ lên bốn nhưng luôn lẽo đẽo bên bà, để rồi nhớ mãi cái ký ức về những năm tháng tuổi thơ nghèo đói ấy. Khi mà hàng loạt người chết đói, thì bà vẫn kiên cường, tần tảo sớm hôm, cho cháu củ khoai, mót từng củ sắn, dành trọn miếng ăn cho đứa cháu vượt qua cơn đói cồn cào. Tác giả đã sử dụng nghệ thuật tách từ đói mòn mỏi thành đói mòn đói mỏi để nhấn mạnh sắc thái biểu cảm, đó là một trận đói không thể nào quên với đồng bào ta. Nỗi ám ảnh kinh hoàng đó vẫn lần sâu trong tâm chí tác giả, cái đói ghê rợn ấy, mà giờ chỉ cần nghĩ lại sống mũi cháu đã cay. Cái cay ấy không chỉ là mùi khói, mà cái cay ấy còn là những giọt nước mắt thương xót cho những nỗi cơ cực, vất vả mà bà phải trải qua, là giọt nước mắt tri ân với tấm lòng bà dành cho cháu. Vẫn là hình ảnh bếp lửa, bếp lửa mờ mờ khói nhưng đã khơi lên biết bao cảm xúc chân thật, bao tình cảm, bao nhớ thương và cả những giọt nước mắt nơi người đọc. Thơ là phải đi từ trái tim đến trái tim và qua những câu thơ này của Bằng Việt đã làm được điều đó.