Chùa Tam Thanh chính là một trong những danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử không thể bỏ qua khi đặt chân đến vùng đất Lạng Sơn. Thật vậy, chùa được mệnh danh là "Đệ nhất bát cảnh xứ Lạng" nhờ có vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ như chốn bồng lai tiên cảnh và cũng là một địa chỉ du lịch tâm linh lâu đời trứ danh. Về vị trí địa lý, chùa Tam Thanh tọa lạc ở phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn và là một ngôi chùa cổ nằm trong hang động núi đá Tam Thanh. Về những giá trị của ngôi chùa, chùa Tam Thanh không chỉ có ý nghĩa về mặt văn hóa, lịch sử, kiến trúc mà còn có ý nghĩa về mặt tín ngưỡng, tôn giáo quan trọng đối với người Việt. Đến với chùa Tam Thanh, du khách không chỉ lễ Phật mà sẽ được hòa mình vào khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp. Trên nền trời mây phủ quanh năm, giữa trùng điệp núi non hiểm trở hoang sơ, chùa hiện lên với vẻ đẹp tựa chốn bồng lai, tiên cảnh, đem lại cảm giác huyền bí và thanh bình cho mỗi du khách khi đến với đất Phật ở chốn biên cương. Trên thực tế, để vào được trong chùa, du khách phải bước qua 30 bậc đá được người xưa đục sâu vào sườn núi để làm lối đi. Cứ mỗi bước chân đi lên, cảnh sắc xung quanh cũng dần thay đổi. Những hàng cây ven đường khá um tùm và rậm rạp. Vách đá hai bên đường khá dốc. Vào cửa động, đi qua cổng Tam quan, du khách sẽ được đắm chìm vào không gian tâm linh. Từng gian thờ Phật được đặt ở nhiều vị trí khác nhau, vô cùng uy nghiêm và trang trọng. Động Tam Thanh là hang động núi đá vôi với kiến trúc độc đáo, tạo nên cảnh sắc tựa như không có thực ở trần gian. Vách động trước cửa hang có bài thơ của Ngô Thì Sĩ đã ca ngợi vẻ đẹp hùng vĩ của đất trời. Bài thơ có đoạn viết: "Suối trong tuôn chảy trong hàng trăm mỏm đá như đang trò chuyện. Quay lưng nhìn lại ngọn núi phía trước thấy hòn Vọng Phu". Ngoài ra, ấn tượng nhất với du khách có lẽ là tượng Phật A di đà màu trắng. Pho tượng được tạc thẳng vào vách đá trong tư thế đứng trong hình lá đề. Tượng Phật mang phong cách kiến trúc Phật giáo thời Lê – Mạc. Tượng cao 202cm, rộng 65cm trong tư thế áo cà sa buôn dài, chân định tuệ, tay chỉ xuống đất. Chẳng những thế, bên trong chùa, còn có nhiều dấu ấn văn hóa – lịch sử được thể hiện rõ nét qua nhiều bài thi, phú của các bậc tiền nhân. Vào sâu trong hang động, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những hồ nước trong xanh, thác nước rả rích đêm ngày tuyệt đẹp. Nổi bật nhất là hồ Âm Ty, hồ nước đẹp nhất trong quần thể hang động ở Tam Thanh. Quanh năm, hồ Âm Ty quanh có màu nước xanh tươi, được bao phủ bởi những nhũ đá lung linh. Chùa Tam Thanh là địa điểm du lịch và là chốn dừng chân của đất Phật không thể bỏ qua khi đến với Lạng Sơn. Con người sẽ thực sự đắm chìm vào cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp và không gian văn hóa tâm linh. Và câu ca dao về địa danh Lạng Sơn gắn liền với chùa Tam Thanh đã gắn bó với bao nhiêu thế hệ người Việt Nam bởi nó còn được in trong sách giáo khoa:

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa

Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh