Trong hai ngày 30 và 31/8-2012, Hội nghị cấp cao Phong trào Không liên kết (NAM) lần thứ 6 được tổ chức tại thủ đô Tehran của Iran. Vì sự phát triển của Phong trào, Việt Nam sẽ tiếp tục cùng đồng hành với các nước thành viên, có thêm những đóng góp thiết thực vào mục tiêu cao cả của Phong trào là vì hòa bình và bảo vệ hòa bình thế giới.

 

Ra đời tháng 9/1961, trong cao trào giải phóng dân tộc và trong bối cảnh Chiến tranh lạnh đe dọa bùng nổ cuộc chiến tranh thế giới mới, Phong trào Không liên kết, đã xác định tôn chỉ mục đích hoạt động vì quyền tự quyết của các dân tộc, chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân cũ và mới, vì hòa bình, trên nguyên tắc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp công việc nội bộ, tăng cường tình hữu nghị. Đó là cơ sở khiến Phong trào nhanh chóng thu hút các quốc gia, trong đó có Việt Nam, cùng đoàn kết gìn giữ độc lập của dân tộc mình và bảo vệ hòa bình thế giới.

Thời điểm NAM ra đời, cũng là thời kỳ Việt Nam đang tiến hành cuộc đấu tranh gian khổ và anh dũng chống đế quốc xâm lược, giải phóng đất nước, giành độc lập dân tộc. Nên hơn ai hết, Việt Nam đánh giá cao và coi trọng những mục tiêu nguyên tắc cao cả của NAM, sớm gắn bó và có nhiều đóng góp tích cực đối với Phong trào, ngay cả khi chưa là thành viên chính thức.

Dấu ấn đầu tiên có ý nghĩa là tại Hội nghị Á - Phi ở Bangđung (Indonesia) năm 1955, được coi là tiền thân của NAM, Đoàn đại biểu Việt Nam do Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng dẫn đầu được mời tham dự. Trong những năm 60-70 thế kỷ XX, Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng vào cuộc đấu tranh vì độc lập, quyền tự quyết và phát triển của các nước Không liên kết và đang phát triển.

Có thể nói, quan hệ giữa Việt Nam và  NAM là một trong những mối quan hệ khá đặc biệt. Trong suốt chiều dài lịch sử của NAM, tổ  chức này có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước cũng như chống thế bao vây, cấm vận của các thế lực thù địch.

Đặc biệt, từ khi gia nhập NAM năm 1976 đến nay, Việt Nam luôn coi trọng việc tham gia vào các hoạt động của Phong trào, coi đó là chủ trương nhất quán, một bộ phận quan trọng trong việc triển khai chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ và sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước. Việt Nam đã tham dự tất cả các Hội nghị cấp cao, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao, phối hợp tích cực với các nước thành viên trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Việt Nam chủ động đóng góp vào việc xây dựng các văn kiện quan trọng, đề xuất nhiều khuyến nghị cụ thể nhằm nâng cao vai trò, vị thế của Phong trào trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, thương mại.

Hiện nay, khi thế giới đang phải đối mặt với những khó khăn về kinh tế, tài chính, năng lượng, biến đổi khí hậu, Việt Nam đã đề nghị các nước Không liên kết tăng cường phối hợp chặt chẽ hơn nữa tại các diễn đàn và thể chế quốc tế quan trọng nhằm triển khai có hiệu quả các biện pháp thúc đẩy kinh tế, cải cách hệ thống tài chính quốc tế, hỗ trợ nguồn lực cho các nước đang phát triển.

Với 36 năm là thành viên, Việt Nam được coi là một trong những nước có những đóng góp quan trọng vào những mục tiêu và  quá trình hình thành của NAM. Trưởng Ban Thông tin Ủy ban Đoàn kết Á - Phi ông Fakhry Labib khẳng định rằng, Việt Nam đóng góp tích cực vào tiến trình phát triển của Phong trào, thúc đẩy tình đoàn kết giữa các nước thành viên, là nguồn động viên cổ vũ cho các dân tộc Á – Phi, Mỹ đứng lên đấu tranh giành độc lập, hòa bình.