Cùng với sự phát triển tất yếu của các yếu tố kinh tế, xã hội, các xu thế lựa chọn nghề nghiệp cũng đã và đang dần thay đổi qua từng thời kỳ. Những dấu ấn xưa đậm tính “truyền thuyết” trong việc định hướng nghề nghiệp còn mang di chứng lâu dài đến tận thế hệ 2k… hôm nay. Bên cạnh đó, các trào lưu chọn nghề mới cũng được định hình theo tốc độ của thời cuộc. Sơ lược có thể kể đến các xu hướng chọn ngành nghề theo kiểu “chơi bài cào” nổi trội như sau:
 

Sự nghiệp “cha truyền con nối” ảnh hưởng từ ngàn xưa bởi hình ảnh rất an phận kiểu “con vua thì lại làm vua, con sãi ở chùa lại quét lá đa”.

Mọi dự định tương lai sớm được sắp đặt an bài ngay khi con cái còn là một đứa trẻ lứa tuổi mầm non. Lớn hơn, nối nghiệp gia đình trở thành bổn phận và kỳ vọng của cha mẹ đặt vào những đứa con có hiếu. Việc cả dòng họ theo một ngành nghề gia truyền dường như đã trở thành chuyện đương nhiên bởi các yếu tố an toàn, ổn định, nhiều mối quan hệ có sẵn và không cần lo tìm việc sau khi ra trường. Vùng an toàn nghiễm nhiên ấy bó buộc đứa trẻ, khiến chúng không dám làm điều khác biệt. Thậm chí hoang mang vì không biết gọi tên sự khác biệt của mình là gì khi còn chưa kịp có cơ hội nhận diện đam mê và ước vọng của đời mình. Xu hướng học theo kỳ vọng của người thân. Trong giấc mơ của người lớn có vô vàn những giấc mơ dở dang, chưa thành hiện thực. Bằng cách nào đó, trong sự đưa đẩy của tiềm thức, người lớn đặt mong đợi và kỳ vọng ấy lên vai con trẻ. Và những đứa con hiếu thuận hay những học trò ngoan hiền, không còn cách nào khác, cày ngày cày đêm cho ước vọng của những người thân yêu.

Việc quyết định bước vào một ngành nghề theo ý thích của người thân khiến những người trẻ tặc lưỡi bỏ qua niềm mơ ước của chính bản thân mình bởi họ sợ làm cha mẹ buồn, ông bà thất vọng, cậu mợ thở dài, thầy cô ruồng bỏ hay thậm chí… hàng xóm bàn tán. Cái áp lực vô hình về tinh thần trách nhiệm ấy cao đến nỗi cho dù có len lén đăng ký vào trường, ngành mà mình ưa thích rồi cũng nín khe ráng giấu cho tới khi bị phát hiện, bị cả dòng họ nói hết ngày này qua tháng nọ, người trẻ ngậm ngùi đi rút hồ sơ chuyển đến nơi mênh mông, vô định của cái ngành mà mình không chút mảy may có cảm giác thuộc về.