JẪN BẢN 2
NỮ THẦN MẶT TRỜI VÀ MẶT TRĂNG
Thần thoại Việt
Vua trên trời là Ngọc Hoàng có hai cô con gái đẹp. Ngọc Hoàng yêu quý
vai nàng nên cho các nàng hàng ngày luân phiên nhau đi xem xét mọi việc
ủa hạ giới để bảo lại cho nhà Trời. Cô gái đầu tên là Mặt Trời được ngồi kiện
xoa có bốn người khiêng. Bốn người này chia làm hai tốp: một tốp già và một
ốp trẻ. Tốp các cụ già khiêng kiệu luôn luôn lo làm trọn phận sự, chăm chỉ
vào công việc nên cô Mặt Trời thường đi một vòng rất nhanh. Còn tốp trẻ bản
inh la cà nên những lần được phân công khiêng kiệu thường về muộn. Vì thế,
nỗi lần Mặt Trời đi với tốp trẻ thì ngày dài và đi với tốp già thì ngày lại ngắn.
Mặt Trăng là cô em tính tình nóng này còn hơn cả cô chị. Sức nóng của cô
đã làm hại cho con người và muôn vật khá nhiều, ấy thế mà cô vẫn cứ chỏng
3n", đi đâu cũng sả vào khiến cho người dân vô cùng kinh hãi. Trần gian
hổ sở vì cô Mặt Trăng, họ đã kêu ca rất nhiều, tiếng kêu thấu lên Thượng giới
hiến cho bà mẹ đã định lấy tro mà bôi lên mặt cô để giảm bớt sức nóng đi.
Thưng Ngọc Hoàng chiều con, nên không để cho vợ làm việc ấy.
Bấy giờ ở dưới trấn có một chàng trai tên là Quải. Quải là con mồ côi
hưng lại có một thân thể cực kì to lớn và sức khoẻ tuyệt vời. Trước những
ảnh động tại ác của cô Mặt Trăng, Quải quyết tâm trị cho một mẻ. Anh ta
ón đường cô Trăng trên một đỉnh núi cao và trữ sẵn một đống cát thật lớn.
ôm ấy, cô Mặt Trăng vẫn quen thói cũ vừa đi vừa sà xuống để nhìn muốn
t. Quải chờ cho cô ta đến gần rồi bất thình lình bốc cát ném túi bụi vào mắt,
=o mặt mũi cô. Cô Trăng đang rong chơi, bị tấn công đột ngột, nhắm mắt lại
xưng đất đã dính đầy mặt và chui cả trong mắt. Cô ta hốt hoảng vội vụt bay
n cao, lánh ra xa chỗ Quải đứng. Từ đó trở đi cô không dám sà xuống gần
mặt đất nữa. Mặt mũi cô bị cát dính chặt nên không còn sáng được như xưa.
u này tính tình của cô trở nên dịu dàng, hiền lành hơn, ở dưới trần ai cũng
ích. Người ta nói mỗi lần cô ngoảnh mặt xuống nhân gian thì lúc đó là trăng
m, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, còn cô trở sang trái, sang phải
x là thời kì trăng hạ huyền hoặc thượng huyền”. Còn những khi trăng
ấng, ấy là lúc cát bụi trát mặt bị gió thổi bay tung ra.
hỏng lỏn: (cách ăn nói) cụt lủn và với vẻ hỗn xược, gây khó chịu.
lạ huyền: thời gian vào khoảng đầu tuần cuối cùng của tháng âm lịch, Mặt Trăng đã
huyết thành hình bán nguyệt (thường là ngày 22 hoặc 23 âm lịch).
hượng huyền: thời gian vào khoảng giữa của nửa đầu tháng âm lịch, khi Mặt Trăng có
ình bán nguyệt (thường là các ngày 7, 8, 9 âm lịch).
11
Lại nói chuyện chống của hai nữ thần này. Đó là một con gấu rất to khoẻ.
Không rõ gấu từ đầu đến và Ngọc Hoàng đã gả các cô gái của mình cho gấu từ
bao giờ. Chỉ biết rằng gấu rất hay ghen
nên theo dõi sự đi lại của hai vợ mình
rất chặt chẽ. Thỉnh thoảng gấu lại đòi chung tình với một người. Lúc đó là lúc
ở dưới trần gian thường gọi là nhật thực hay nguyệt thực. Gặp những ngày
này, nhân gian lại phải đánh chiêng, đánh trống rầm rõ để cho gấu sợ mà lui ra
mau. Vì gấu làm như vậy thì có hại cho mùa mừng và các nữ thần này cũng vì
vậy mà xao nhãng công việc.
(Theo Viện Văn học, Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập I: Thán
thoại – truyền thuyết, NXB Giáo dục, 1999, tr.61 – 62)
-
BÃI TẬP ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2
1. Trong truyện, nhân vật Quải là người như thế nào? Theo anh/chị, chi tiết
Quải ném cát túi bụi vào Mặt Trăng được tác giả dân gian xây dựng nhằm
mục đích gì?
2. Anh/Chị hãy phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật nổi bật trong
truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng.
3. Hãy nêu nội dung chính của truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng,
4. Trong truyện, nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng được Ngọc Hoàng giao nhiệm
vụ gì? Qua hai nữ thần, tác giả dân gian đã giải thích các hiện tượng tự
nhiên nào?
5. Theo anh/chị, cách giải thích hiện tượng tự nhiên trong truyện Nữ thứ
Mặt Trời và Mặt Trăng có giống với cách giải thích mà anh/chị biết không
Vì sao?
6. Bảng hiểu biết của mình, anh/chị hãy giải thích rõ hơn chu kỉ xuất hiện cũ
Mặt Trăng trong chi tiết sau: “Người ta nói mỗi lần cô ngoảnh mặt xuốn
nhân gian thì lúc đó là trăng rằm, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, cơ
cô trở sang trái, sang phải tức là thời kì trăng hạ huyền hoặc thượng huyền
12