Nhân vật lịch sử: NGUYỄN HỮU HƯƠNG (1894 – 1961)

- Khi các tổ chức ở Ninh Thuận chuyển thành các chi bộ Cộng sản vào tháng 4/1930, đồng chí Nguyễn Hữu Hương cũng được chuyển thành đảng viên Đảng Cộng Sản Việt Nam

- Giữa năm 1930, đồng chí Hương lại ủng hộ Đảng 1.000 đồng (tiền Đông Dương) để lập một trạm ấn hành tài liệu tuyên truyền của Đảng ở Đà Lạt

- Tháng 5/1938, đồng chí Lê Duẩn lúc này là Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Xứ ủy Trung kỳ vào Ninh Thuận để khảo sát phong trào cách mạng các tỉnh cực Nam và được bố trí ăn ở tại nhà đồng chí Nguyễn Hữu Hương. Sau khi báo cáo tình hình của Ninh Thuận, đồng chí Nguyễn Hữu Hương trực tiếp đưa đồng chí Lê Duẩn đi nắm tình hình và gặp các đồng chí cũ để củng cố lại phong trào.

Nhân vật lịch sử: PHAN TRUNG (1814 – 1886)

- Năm Tự Đức thứ 14 (Tân Dậu 1861), Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam bộ (Biên Hòa, Gia Định, Định Tường), triều đình Huế kêu gọi thân hào, nhân sĩ ở các tỉnh phía Nam mộ quân nghĩa dũng để phối hợp với quân Hoàng triều chống xâm lăng. Phan Trung liền hưởng ứng, tuyển mộ được hơn một ngàn người đặt thuộc quyền chỉ huy của lãnh binh Trương Công Định.

- Phan Trung được triệu về kinh và được phong Hàn lâm viện Thị độc học sĩ, kiêm thêm chức Điển nông sứ tỉnh Khánh Hòa (bao gồm cả Khánh Hòa, Ninh Thuận và một phần Bình Thuận). Với chức vụ mới này ông trực tiếp về các phủ, cổ động dân chúng, mộ dân phu, hợp lực với các quan Doanh điền sứ địa phương hướng dẫn khai khẩn đất hoang, đào mương làm hệ thống tưới nước cho các cánh đồng hơn 2 ngàn mẫu đã trở thành phì nhiêu xanh tốt. Nhờ vậy, dân chúng từ Khánh Hòa đến Bình Thuận đều được no ấm an vui.

Ngoài công lao khai hoang, dẫn thủy, lo đời sống cho dân, trong thời gian này ông còn chăm lo tiếp tế lương thực cho các nhóm nghĩa quân chống Pháp, che chở cho các vị chỉ huy kháng chiến và những người yêu nước không chịu hàng Pháp từ miền Nam ra Bình Thuận, Ninh Thuận lánh nạn.

- Năm Mậu Dần 1878, ông được đề bạt hàm Hộ bộ Tả thị lang, nhưng vẫn giữ chức Điển nông sứ tỉnh Khánh Hòa.

Nhân vật lịch sử: Nhà thơ NGUYỄN NHƯỢC THỊ (1830-1909) 

- Nhờ tư chất thông minh, lại được đi học ngay từ nhỏ nên Nguyễn Nhược Thị sớm nổi tiếng về tài văn chương. Vừa có tài sắc lại được Phụ chính đại thần Lâm Duy Nghĩa tiến cử, năm 18 tuổi (1848) bà được tuyển vào cung. Trong một buổi ngâm vịnh, vua Tự Đức xướng đề thơ Tảo Mai (Hoa mai sớm nở), bài họa của bà được vua khen, tặng 20 nén bạc, cho sung chức Thượng nghi Viên sư để dạy học trong nội cung. Sau đó, bà lần lượt được phong: Tài nhân (1850), Mỹ nhân (1860), rồi Quý nhân. Năm 1868, bà được tấn phong là Lục giai Tiệp dư. Trong khoảng thời gian bà được cử làm thầy dạy "kinh điển và dạy tập nội đình" cho Đồng Khánh khi ông chưa lên ngôi nên trong cung người ta còn gọi bà là Tiệp Dư Phu Tử. Chính vì vậy bà được vua Tự Đức tin cậy, yêu mến, thường cho cùng đi trong những buổi vua đến vấn an và những cuộc trao đổi riêng với mẹ là Thái hậu Từ Dũ về công việc trong triều, trong hoàng tộc, những diễn biến của đất nước; một thời gian sau, Tiệp dư Nguyễn Nhược Thị trở thành Bí thư cho Thái hậu Từ Dũ, nhờ vậy mà bà biết được nhiều điều trao đổi giữa Thái hậu và vua Tự Đức.

- Sau khi vua Tự Đức qua đời (1883), mọi ý chỉ sắc dụ của Lưỡng Tôn cung (chỉ Hoàng Thái hậu Từ Dũ và Chính phi Trang Ý) đều do một tay bà soạn thảo.