Sử thi là tác phẩm dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần nhịp xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng hào hùng. Kể về một hay nhiều biến cố lớn xảy ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại và các sự kiện trọng đại ở trong quá khứ. Đến với văn bản “Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác” trích trong sử thi I-li-át của Hô-me-rơ ta sẽ thấy rõ ràng hơn về hiện thực lúc người anh hùng phải từ bỏ vợ con, từ bỏ tình cảm cá nhân để hi sinh vì sự nghiệp chung cho dân tộc. Hiện lên một hình tượng anh hùng có những vẻ đẹp và đức tính đáng trân trọng, đồng thời giúp ta tìm hiểu những biến cố dẫn đến việc từ biệt – biến cố đặc trưng của thể loại sử thi.

Tác giả Hô-me-rơ trong văn học sử được mệnh danh là một thiên tài nghệ thuật, là nhà thơ vĩ đại của dân tộc Hi Lạp, một người là một người bị mù nghèo khổ nhưng nói đến tài năng của ông là không kể xiết. Hô-me-rơ có vốn kiến thức văn học dân gian đáng kể, am hiểu về cuộc sống của con người nên vốn sống rất sâu rộng, viết nhiều tác phẩm sử thi mang giá trị to lớn. Với tác phẩm “I-li-át” người đọc thấy rõ hơn về một tác phẩm tiêu biểu của sử thi, cốt truyện được huyền thoại hóa và hơn nữa “I-li-át” ngợi ca vẻ đẹp lí tưởng của con người trong chiến tranh Iliat là bản trường ca khắc họa bức tranh chiến trận thời kì chiến tranh bộ lạc và lí tưởng anh hùng của thời đại Homer. Tác phẩm đã khắc họa mẫu người anh hùng của thời đại, nhưng lại mang sắc thái riêng, không giống ai. Đồng thời “I-li-át” là bài ca nhân đạo mang tinh thần nhân văn cao cả, thể hiện ước mơ khát vọng, tư tưởng của thời đại bấy giờ. Văn bản “Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác” là đoạn trích trong sử thi I-li-át kể về sự việc người anh hùng Héc-to về thăm và chia tay vợ con trước khi lên đường ra chiến trận, nổi bật hình tượng người anh hùng sử thi với những vẻ đẹp không ai sánh bằng.

Biến cố trong văn bản chính là một biến cố đặc trưng trong sử thi, người chiến binh anh hùng luôn phải tự lựa chọn giữa tình cảm gia đình và lý tưởng chiến đấu vì tổ quốc. Người vợ Ăng-đrô-mác muốn chàng từ bỏ chiến trận về đoàn tụ với vợ con, còn Héc to thì không muốn từ bỏ lí tưởng anh hùng của mình, chàng muốn ra trận để không phải hổ thẹn với những người anh em với những chiến binh khác và phu nhân của họ. Khi Ăng-đrô-mác lo ở chiến trường khốc liệt, lo chồng mình không thể giữ được cái mạng nhưng Héc-to là người đã quen ở tuyến đầu chàng là người mang vinh quang dành cho bản thân và gia đình vậy nên lòng tự tôn và kiêu hãnh càng không cho phép chàng ở lại với vợ con. Biến cố lớn nhất có thể kể đến đó là việc người anh hùng phải cân bằng hay lựa chọn giữa và hi sinh vì sự an nguy của tổ quốc. Héc-to là một người anh hùng với những đặc điểm nổi bật “lẫy lừng” “mũ trụ sáng loáng ánh đồng sáng loá”, cái ngủ bờm ngựa cong cong, hồn hậu, mũ trụ đồng thau sáng loáng. Là một người anh hùng dũng cảm và có lí tưởng chiến đấu. Chàng quyết định nghênh chiến với quân Hi Lạp dù vợ của mình là Ăng-đrô-mác hết mực ngăn cản là bởi lòng tự tôn và ý chí người anh hùng không cho phép chàng làm kẻ hèn mọn nhát gan đứng ngoài cuộc chiến, chàng không muốn phải hổ thẹn với anh em, với những chiến binh và bao người phụ nữ thành Tơ roa. Chàng quen là người đứng đầu luôn giành chiến thắng về cho thân phụ và bản thân nên không thể trở thành kẻ hèn mọn. Chàng muốn chiến đấu vì thành tơ roa bởi chàng biết một khi thành tơ roa thất thủ thì em trai với chàng và những người thân thiết bên cạnh chàng sẽ mất hết tự do phải đi làm nô lệ tù đày chàng không muốn để họ phải khổ sở nên phải đi chinh chiến cho cuộc sống bình yên. Vị anh hùng ấy thật ra cũng là một người chồng hết mực thương vợ, người cha mẫu mực. Những hành động chàng nhanh đi tìm kiếm người vợ Ăng-đrô-mác của mình, đến và ôm người con vào lòng, những cử chỉ thân mật, lời nói ấm áp chân thành dành cho vợ con đều xuất phát từ nội tâm đẹp đẽ của chàng, là một người anh hùng nhưng chàng cũng biết yêu, cũng có tình cảm riêng của mình nhưng lại sáng suốt, lại là một người biết phân biệt rạch ròi giữa tình cảm cá nhân và lợi ích của cộng đồng dân tộc biết cân bằng các mối quan hệ xung quanh. Là một người có trách nhiệm, kiên cường và có lòng tự tôn cùng sự kiêu hãnh, chàng không thể ích kỷ, thỏa mãn cái lợi ích cá nhân để bỏ mặc đồng đội, bỏ mặc những người dân người anh em tin tưởng mình. Hành động dũng cảm và dứt khoát ấy thể hiện lí tưởng của anh hùng trong hoàn cảnh khó khăn. Chính tính cách quả cảm cương trực và quyết đoán là đại diện cho hình tượng người anh hùng thời cổ đại, là người lí trí, dũng cảm và không ngại hi sinh cho nghiệp lớn.

Trong tác phẩm ta còn thấy một hình tượng nhân vật cũng không kém phần đặc sắc. Ăng-đrô-mác hiện lên là một người vợ hiền với cánh tay trắng ngần xống áo thướt tha trang phục diễm lệ hiền thục cao quý dịu dàng, nàng một lòng vì gia đình của mình, để khi nghe tin xấu nàng không thể bình tĩnh, lo lắng và cầu mong cho người chồng của mình. Khi gặp chồng “nước mắt đầm đìa” “xiết chặt tay Héc to” “nức nở”, yếu đuối khi nghe chàng nói về lí tưởng “ôm chặt con vào bầu ngực thơm tho, cười qua hàng lệ” đến lúc chàng ra đi “nàng bước về nhà hàng lệ tuôn rơi chốc chốc lại ngoái nhìn qua bóng hình phu quân yêu quý”. Ăng-đrô-mác đã mất đi những người thân yêu của mình bởi A-khin , bởi chiến trận Hơn ai hết, Héc-to là người thân yêu nhất của Ăng-đrô-mác . Ăng-đrô-mác không muốn Héc-to ra trận vì không muốn chàng phải mạo hiểm, bị sát hại, không muốn con thơ thành đứa trẻ mồ côi cha, mà bản thân mình cũng trở thành góa phụ. Trong lòng nàng, nàng đã coi Héc-to là người thân kính yêu duy nhất của mình, không chỉ là chồng mà còn là cha, là mẹ, là anh chỗ dựa lớn nhất của nàng nên rất sợ mất đi Héc-to.“Héc to chàng hỡi, giờ đây với thiếp, chàng là cha và cả mẹ kính yêu; chàng là cả anh trai duy nhất, là đức lang cao quý của thiếp”. “Xin chàng hãy rủ lòng thương thiếp và con mà đừng ra trận…đừng để trẻ thơ phải mồ côi, vợ hiền thành góa phụ”…lời nói như đau tận tâm can, nàng giờ chẳng còn ai, chỉ còn người chồng mà mình hằng ngày yêu thương nhưng người chồng ấy đến nay cũng đang gặp phải nguy hiểm. Đây là những thời cầu xin chân thành thốt ra từ một người phụ nữ yêu chồng thương con rất tha thiết với gia đình và luôn khát khao hạnh phúc. Đến đây là nhìn thấy một Ăng-đrô-mác – người phụ nữ cảm tính thiên về cảm xúc đôi khi lo lắng đến mất đi lí trí nhưng đó cũng chính là tính cách chung của những người phụ nữ có chồng đi chinh chiến trong sử thi. Vấn đề nhân sinh được đặt ra hơn hết là việc hi sinh hạnh phúc gia đình để nghĩ tới hạnh phúc an nguy của cả một dân tộc, người anh hùng đã biết đặt tình cảm cá nhân lồng trong tình cảm lớn đối với dân tộc, hi sinh mình để cứu đỗi lại sự bình yên cho mọi người, cho những người tin tưởng chàng và cả những người chàng yêu quý. Dường như ta nhận thấy rằng, xã hội loạn lạc, chiến tranh khốc liệt khiến cho loài người và vũ trụ đều không thể sống một cuộc sống bình yên, mái ấm gia đình dần tan tác, đổ vỡ, những tình cảm rất đỗi bình dị của con người cũng không thể nào đáp ứng nổi trong thời buổi khủng hoảng ấy. Có chăng phải biết hi sinh bản thân mình, gạt những tình cảm cá nhân, gạt đi những năm tháng trọn vẹn bên gia đình để hướng tới một lí tưởng cao cả hơn tốt đẹp hơn đó chính là chiến đấu vì tổ quốc vì nhân loại, sẵn sàng hi sinh để đổi lại năm tháng bình yên hạnh phúc, đây là một niềm can đảm và cũng thật đáng quý, đáng trân trọng.

Những vấn đề trong tác phẩm về tình cảm vợ chồng, tình mẫu tử hay lí tưởng sống này vẫn có ý nghĩa trong xã hội ngày nay vì đây là những vấn đề mà gần như cá nhân nào cũng sẽ gặp phải. Và trong xã hội hiện nay, việc chỉ sống cho mình mà quên đi những lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội, sống ích kỉ đang ngày càng phổ biến, bên cạnh đó vẫn có những bạn trẻ không có lý tưởng sống nên việc đưa những vấn đề nhân sinh này vào chương trình giáo dục là một điều rất cần thiết.

Đoạn trích đã khắc họa thành công hình ảnh người anh hùng Héc-to – bức tranh đại diện cho những người anh hùng Hy Lạp cổ đại với những phẩm chất tiêu biểu như can đảm, dũng cảm, tự trọng và không sợ cường quyền. Thấy được sự kiên cường, dũng cảm và công tâm của người anh hùng khi phải lựa chọn giữa lợi ích gia đình và cộng đồng, cảm nhận được tấm lòng và sự cương quyết của người anh hùng với những giẳng co nhưng cuối cùng vẫn nhất quyết lựa chọn ra chiến trận vì lợi ích của cộng đồng. Gợi ra bài học về việc phải lựa chọn giữa việc thực hiện bổn phận với cộng đồng và gia đình cho mỗi cá nhân. Giúp người đọc cảm nhận được phần nào không khí chiến tranh ác liệt gay go thời kì đó và thái độ tôn trọng, ngưỡng mộ đối với các nhân vật anh hùng.Văn bản xây dựng nhân vật người anh hùng Héc-to theo đúng motip của người anh hùng trong sử thi, thể hiện được những nét đặc trưng điển hình của kiểu nhân vật người anh hùng. Ngôn từ, giọng văn rành mạch, kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm, tự sự. Thể hiện được những đặc trưng cơ bản của thể loại sử thi, nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật.

“Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác” được coi là một trong những cảnh ấn tượng nhất trong sử thi I-li-át và trong lịch sử văn học nhân loại. Nhà nghiên cứu văn hóa Hy-lạp cổ đại M.Ga-xpa-rốp khẳng định: “…sự tương phản của bầu không khí chiến tranh hung hiểm với cuộc sống gia đình êm ấm” trong tình tiết này đã tạo nên ấn tượng sâu sắc trong lòng nhiều thế hệ đọc giả. Và đến nay tác phẩm vẫn mang về nhiều thành công lớn và ở sâu trong trái tim người đọc một niềm trân trọng và nâng niu.